Η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη από μικρά ή μεγάλα επεισόδια επικοινωνίας. Μικρές συναλλαγές με ένα ευρύ κύκλο ανθρώπων αλλά και συναισθηματικές ανταλλαγές με άγνωστους, γνωστούς, φίλους ή συγγενείς συνθέτουν ένα καθημερινό ρεπερτόριο επικοινωνίας, άλλοτε χαρούμενο και πιο συχνά αγχωτικό, αμήχανο και, καθόλου σπάνια, θυμωμένο. Πώς καταφέρνουν αυτοί οι άνθρωποι να μας αγχώσουν, να μας προκαλέσουν πικρία, θυμό, ακόμα και αγανάκτηση ή να μας φέρουν σε πολύ δύσκολη θέση και αμηχανία; Γιατί πάντα εκ των υστέρων αναρωτιόμαστε πώς συνέβη να χάσουμε το δίκιο μας, να αυτοχαρακτηρισθούμε δειλοί ή ανεκτικοί; Καλύτερα να αναρωτηθούμε τι δεν κάνουμε εμείς για να εμποδίσουμε αυτή την ασταμάτητη ροή επικοινωνιακής αναστάτωσης, τί μας λείπει ως δεξιότητα και πώς μπορούμε να την αναπτύξουμε; Η διεκδικητικότητα είναι μια επικοινωνιακή δεξιότητα που αναπτύσσεται στην διάρκεια της ζωής από τη γνώση και την εμπειρία μας. Είναι η ικανότητα να εκφράζουμε ήρεμα και χωρίς επιθετικότητα τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας, κατά προτίμηση «εδώ και τώρα», χωρίς να παραβιάζουμε τα δικαιώματα των άλλων. Η διεκδικητικότητα δεν είναι έμφυτη, συνήθως αναπτύσσεται από τα συστήματα διαπαιδαγώγησης της παιδικής ηλικίας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στην ενήλικη ζωή δεν μπορούμε να την βελτιώσουμε ή και να την αναδομήσουμε ριζικά. Η διεκδικητικότητα είναι βασικός παράγοντας της αυτοπεποίθησης και υπόκειται σε μια σειρά κοινωνικών κανόνων όπως είναι τα όρια και η διαχείριση των συγκρούσεων, όταν διαπιστώνουμε παραβιάσεις αλλά και ψυχολογικών εμποδίων, όπως είναι η αμφιβολία, η ενοχή και οι φόβοι.
Τι χρειάζεται διόρθωση;
Η προσωπικότητα ενός ενήλικου ανθρώπου (E.Berne: Παιχνίδια που παίζουν οι άνθρωποι ) είναι μια σύνθεση από υπο- προσωπικότητες που προσπαθούμε να λειτουργούν σε μια αρμονική συνύπαρξη, να πρωταγωνιστούν ανάλογα με τις συνθήκες:
Το φυσικό παιδί: είναι η υποπροσωπικότητα που μας χαρίζει την ανάγκη ελευθερίας, δημιουργικότητας σε όλη μας τη ζωή.
Το υπάκουο- προσαρμοσμένο παιδί: μας εξασφαλίζει την τήρηση των κανόνων, την δικαιοσύνη, τον σεβασμό στους άλλους.
Το υπάκουο- επαναστατημένο παιδί: μας αναζητά την τόλμη, την αμφισβήτηση και την ανάγκη αιτιολογίας των κοινωνικών κανόνων.
Ο ενήλικας μέσα μας: συγκεντρώνει, υπολογίζει και κατανοεί τα μηνύματα γύρω του.
Ο τροφοδοτικός γονέας: μας φροντίζει τον εαυτό του και αργότερα και τα παιδιά του.
Ο κριτικός γονέας: μας επικρίνει,προβάλλει την ηθική και τιμωρεί για τα λάθη.
Δεν χρειάζεται να πούμε ότι οι άνθρωποι που δεν διεκδικούν έχουν δώσει προτεραιότητα στον ρόλο του υπάκουου-προσαρμοσμένου παιδιού αλλά και του κριτικού γονέα. Τα αυτοχαρακτηριζόμενα ως ευγενικά και συμπονετικά άτομα πέφτουν θύματα στις παραπάνω καταστάσεις γιατί απλά πάντα θα υπάρχουν σ΄αυτόν τον κόσμο άνθρωποι που χαρίζονται και άνθρωποι που μόνιμα ζητούν να τους χαριστούν οι άλλοι. Οι ευγενικοί άνθρωποι γίνονται υπάκουοι προμηθευτές, αναλώνονται μέχρις εξαντλήσεως των αποθεμάτων τους. Η εξάντλησή τους τους οδηγεί συχνά σε ατέλειωτες εξηγήσεις και δικαιολογίες για τυχόν άρνηση, *-αδικαιολόγητα ξεσπάσματα, « κεραυνούς εν αιθρία» αλλά και σε αγχωτικά επεισόδια αποφυγής της συναλλαγής και κλείσιμο στον εαυτό.
Μαρία Λασσιθιωτάκη
Ψυχολόγος
Διαβάστε όλο το άρθρο στο:
http://www.selftherapy.gr/?cat=28