Έφτασε η μέρα του καθοριστικού δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας και με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις η έκβαση του είναι ιδιαιτέρως αβέβαιη. Όπως θα έχετε ακούσει ήδη πολλές φορές στο build-up των τελευταίων εβδομάδων, οι δυο καμπάνιες χρησιμοποίησαν εντελώς διαφορετικές στρατηγικές για να πετύχουν τον σκοπό τους. Η πλευρά του “ναι” προσπάθησε να πείσει με την καρδιά, το συναίσθημα, τον ενθουσιασμό της αλλαγής. Η πλευρά του “όχι” με νουθεσίες, hard facts και λογική. Όπως (πολύ σωστά) γράφει ο Jeffrey Sachs στο άρθρο παρακάτω, οι οικονομικές επιπτώσεις μιας ενδεχόμενης νίκης του “ναι” δεν είναι ξεκάθαρες, και θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από τη στάση που θα υιοθετήσει το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο, η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ απέναντι σε ένα νεοσύστατο Σκωτσέζικο κράτος. Η μεγαλύτερη (και πιο τρομακτική) όμως για μένα αβεβαιότητα προέρχεται από την αποδόμηση της αίσθησης ταυτότητας που φαινόταν ότι είχε διαμορφωθεί τα τελευταία 300 χρόνια στα Βρετανικά Νησιά – πως θα αντιδράσουν αυτοί που καλούνται να παραμείνουν στην “Ένωση” όταν ένα τόσο ζωτικό κομμάτι της τα μαζεύει και φεύγει; Θα υπάρξουν κι άλλες φυγόκεντρες δυνάμεις; Μην ξεχνάμε τέλος ότι η έκβαση του σημερινού δημοψηφίσματος θα έχει άμεσο αντίκτυπο και στην Ευρώπη: ανοίγει μήπως τον ασκό του Αιόλου για άλλα αποσχιστικά κινήματα; Πάρτε για παράδειγμα την περίπτωση της Καταλονίας, μια πιθανή απόσχιση θα επηρέαζε καθοριστικά την πορεία της Ισπανίας και συνεπώς θα είχε επιπτώσεις στην ισορροπία ολόκληρου του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Τέλος, αν η φιλοευρωπαϊκή (σε σχέση με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο) Σκωτία βρεθεί εκτός, πόσο πιθανό είναι να παραμείνει το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Όλες αυτές είναι όμως ερωτήσεις για αύριο, σήμερα ας αφήσουμε τους Σκωτσέζους στην ησυχία τους να αποφασίσουν. What will it be now, what will it be?
