Η ιστορική στιγμή που η Βρετανία θα εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση πλησιάζει. Το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας ενεργοποιήθηκε και τώρα η Γηραιά Αλβιόνα έχει μπροστά της δύο χρόνια για να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις για το περίφημο Brexit.
Η επιστολή με την οποία θα αρχίσει η διαδικασία υπεγράφη την Τρίτη από την Πρωθυπουργό, Τερέζα Μέι, και την Τετάρτη 29/3 έφτασε στα χέρια του Ντόναλντ Τουσκ στις Βρυξέλλες.
Η παραλαβή της επιστολής ανοίγει πλέον και επίσημα τον δρόμο εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία η Βρετανία είχε ενταχθεί πριν από 44 ολόκληρα χρόνια.
Το διάστημα των δύο χρόνων μπορεί να ακούγεται μεγάλο, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις θα είναι σκληρές και πολυεπίπεδες, καθώς οι δύο πλευρές θα εργαστούν με σκοπό η συμφωνία να είναι το δυνατότερο συμφέρουσα για την καθεμία ξεχωριστά. Οπωσδήποτε πάντως μετά το Brexit, πολλά πράγματα θα είναι εντελώς διαφορετικά.
Έλεγχος διαβατηρίων για ταξίδια σε βρετανικό έδαφος
Μέχρι σήμερα, ένα ταξίδι στο Λονδίνο για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν κάτι απλό και συνηθισμένο και μάλιστα απολάμβαναν και ορισμένα προνόμια συγκριτικά με εκείνους που προέρχονται εκτός της Ένωσης.
Με εξαίρεση τον έλεγχο των διαβατηρίων -καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ανήκει στη Ζώνη Σένγκεν- οι πολίτες της ΕΕ δεν υποχρεώνονταν να εκτελωνίσουν όλες τις αποσκευές τους, ούτε υπήρχε όριο στις ποσότητες αγαθών που μπορούσαν να μεταφέρουν για προσωπική χρήση.
Αυτά όμως πλέον μάλλον θα αποτελέσουν παρελθόν, διότι βασική υπόσχεση όσων υποστήριζαν το Brexit ήταν η ανάκτηση του ελέγχου των συνόρων τους, που σημαίνει ότι οι επισκέπτες της Βρετανίας θα ελέγχονται λεπτομερέστατα με αποτέλεσμα ο χρόνος αναμονής στα αεροδρόμια σχεδόν να διπλασιάζεται από τα 25 λεπτά στα 45.
Τι αλλάζει για τους… ερωτευμένους Βρετανούς με Ευρωπαίους
Η πραγματικότητα για τους Βρετανούς ή τις Βρετανίδες που έχουν συντρόφους από χώρες της ΕΕ αλλάζει, μια και οι Ευρωπαίοι δεν θα έχουν αυτόματο δικαίωμα παραμονής στη Βρετανία -και αντιστρόφως. Ενδεχομένως η λύση να είναι ο γάμος, με σκοπό ο σύντροφος να αποκτήσει τη βρετανική υπηκοότητα.
Βέβαια οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου θα είναι ιδιαιτέρως αυστηρές με τα κίνητρα κι αυτό διότι η χώρα αντιμετωπίζει το μεγάλο πρόβλημα των εικονικών γάμων. Γι’ αυτόν τον λόγο επιθεωρητές να κάνουν ξαφνικούς ελέγχους στα νιόπαντρα ζευγάρια.
Φέτα από το Νότιγχαμ
Άλλη μια ενδεχόμενη αλλαγή είναι η Βρετανία να εγκαταλείψει το σύστημα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, με το οποίο η ΕΕ προστατεύει τα τοπικά προϊόντα κάθε χώρας από τις απομιμήσεις.
Βέβαια το σενάριο αυτό ανησυχεί και Βρετανούς παραγωγούς για τα δικά τους προϊόντα. Μάλιστα ο πρώην αντιπρόεδρος της βρετανικής Κυβέρνησης, Νικ Κλεγκ, έχει ήδη προειδοποιήσει ότι μπορεί σύντομα να κυκλοφορούν σε χώρες της ΕΕ απομιμήσεις βρετανικών σπεσιαλιτέ, όπως τα τυριά Stilton και Cheddar.
Τι αλλάζει στην εκπαίδευση
Μέχρι σήμερα, Ευρωπαίοι φοιτητές απολάμβαναν ένα ή δύο εξάμηνα σε πανεπιστήμια του εξωτερικού μέσω του προγράμματος “Erasmus” το οποίο ισχύει τα τελευταία 30 χρόνια.
Πλέον ακόμα και αυτό δεν είναι σίγουρο ότι θα εξακολουθήσει να ισχύει για πανεπιστημιακά ιδρύματα της Μεγάλης Βρετανίας.
Βέβαια αυτό δεν είναι τόσο μεγάλη αλλαγή, όσο εκείνη που αφορά στους εγγεγραμμένους Ευρωπαίους σε βρετανικά πανεπιστήμια, διότι μέχρι τώρα τα δίδακτρα ήταν ευνοϊκά, όμως αυτό μπορεί να αλλάξει σε βάρος των οικογενειών της ΕΕ που σπουδάζουν εκεί τα παιδιά τους.
Άγγλος ασθενής στην ΕΕ
Το Brexit θα στερήσει από τους πολίτες την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθενείας, καθώς στην περίπτωση που πήγαιναν διακοπές σε χώρες της ΕΕ μπορούσαν να καλύψουν μ’ αυτόν τον τρόπο τις υπηρεσίες στην περίπτωση που προέκυπτε κάτι έκτακτο. Η κάρτα αυτή προσφέρει πρόσβαση σε ιατρικά αναγκαία κρατική περίθαλψη κατά την προσωρινή διαμονή του κατόχου σε μια από τις χώρες της ΕΕ, με τους ίδιους όρους και το ίδιο κόστος (σε ορισμένες χώρες, δωρεάν) με τους ασφαλισμένους της εν λόγω χώρας. Αυτό το προνόμιο ίσως οι Βρετανοί να το χάσουν.
Τέρμα οι επιδοτήσεις από την ΕΕ
Μια από τις μεγάλες βοήθειες που προσφέρει η ΕΕ στα μέλη της, είναι η χρηματοδότηση στο πλαίσιο προγραμμάτων που απευθύνονται σε αγρότες, ερευνητές ή υπανάπτυκτες περιφέρειες.
Για ολόκληρες δεκαετίες οι Βρετανοί λάμβαναν κάθε χρόνο περίπου 4 δισεκατομμύρια λίρες από τις Βρυξέλλες, όπως υπολογίζει το βρετανικό Υπουργείο Οικονομικών.
Οι υποστηρικτές του Brexit είχαν υποσχεθεί πριν από το δημοψήφισμα ότι η απώλεια χρηματοδότησης θα αντισταθμιστεί, αλλά στο μεταξύ έχουν αρχίσει να κάνουν νερά. Ο υπουργός Οικονομικών Χάμοντ είπε στους Βρετανούς αγρότες ότι αυτό θα ισχύσει μέχρι το 2020.
Και οι βρετανικές σοκολάτες;
Η σοκολατοποιία Mondelez μείωσε τον αριθμό των τριγώνων στις σοκολάτες Toblerone που διατίθενται στη βρετανική αγορά, ενώ ετοιμάζεται να μικρύνει και τις σοκολάτες Cadburry. Κι αυτό γιατί ακρίβυνε η προμήθεια συστατικών όπως το κακάο από το εξωτερικό, αφού έπεσε η αξία της λίρας μετά το δημοψήφισμα για το Brexit.
Brexit και Ελλάδα
Με αφορμή την επίσημη έναρξη της διαδικασίας για το Brexit, ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων και του ΕΒΕΑ, Κωνσταντίνος Μίχαλος, είπε χαρακτηριστικά: «Το βάθος και το εύρος των συνεπειών του Brexit σαφώς θα εξαρτηθεί από την έκβαση των διαπραγματεύσεων που ξεκινούν μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Στη δήλωσή του αναφέρεται στους κινδύνους που θα προκύψουν, σημειώνοντας: «Η προοπτική και μόνο μιας χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη από τους προηγούμενους εννέα μήνες που πραγματοποιήθηκε το βρετανικό δημοψήφισμα έδειξε να προβληματίζει εντονότατα το σύνολο της ΕΕ. Το βάθος και το εύρος των συνεπειών του Brexit σαφώς θα εξαρτηθεί από την έκβαση των διαπραγματεύσεων που ξεκινούν μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε κάθε περίπτωση, ως ευρωπαϊκή επιχειρηματική κοινότητα, οφείλουμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να αντιμετωπίσουμε ενδεχόμενους κινδύνους σε δύο επίπεδα.
Το πρώτο αφορά το πρακτικό μέρος των σχέσεων Ε.Ε. και ΗΒ στη μετά την έξοδο εποχή. Το δεύτερο αφορά τον κίνδυνο για την ενίσχυση των φυγόκεντρων τάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αφορμή το Brexit. Οφείλουμε, λοιπόν, ως επιχειρηματική κοινότητα να απευθύνουμε κάλεσμα στις Ευρωπαϊκές ηγεσίες να αντιμετωπίσουν αυτό τον κίνδυνο. Προστατεύοντας τις θεμελιώδεις αξίες στις οποίες στηρίχθηκε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και η ενιαία αγορά.
Τι θα γίνει με τις εμπορικές συναλλαγές
Αναφορικά με την Ελλάδα, οι εμπορικές συναλλαγές με τη Βρετανία ξεπερνούν σε αξία τα 2 δισ. ευρώ (1,70 δισ. λίρες). Το διμερές εμπορικό ισοζύγιο είχε έλλειμμα ύψους 115,99 εκατ. λιρών. Η αξία των ελληνικών εξαγωγών στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2016 ανήλθε στα 793,32 εκατ. λίρες, ενώ η αξία των ελληνικών εισαγωγών από το Ηνωμένο Βασίλειο ανήλθε σε 909,33 εκατ. λίρες.
Πιο ακριβά τα ελληνικά προϊόντα
Η υποτίμηση της αγγλικής λίρας έναντι του ευρώ που εκτιμάται ότι θα συντελεστεί λόγω του Brexit θα προκαλέσει την αύξηση των τιμών στα ελληνικά προϊόντα σε βάρος των Βρετανών, κάτι που σε συνδυασμό με τη μείωση της αγοραστικής τους δύναμης, θα έχει συνέπειες για τις ελληνικές εξαγωγές.
Επιπτώσεις σε τουρισμό και τράπεζες
Αντίστοιχα αρνητικές θα είναι και οι συνέπειες στον τουρισμό, καθώς αναμένεται μείωση των επισκεπτών στη χώρα μας. Σημειώνεται ότι ένα σημαντικό μέρος τους ήταν Βρετανοί (2,4 εκατ. επισκέπτες / 2 δισ. ευρώ έσοδα το 2015). Επίσης, προβλήματα θα υπάρξουν στις τράπεζες λόγω της μείωσης της αξίας του χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών από τοποθετήσεις σε βρετανικές τράπεζες, ενώ ακόμη δεν είναι γνωστό τι θα συμβεί με τους δεκάδες χιλιάδες Έλληνες εργαζομένους στο Ηνωμένο Βασίλειο.