«Ψυχρές και δυσάρεστες» χαρακτηρίζει τις σχέσεις του με τον κ. Κ. Μητσοτάκη ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και αποδίδει την απόφασή του να τον προτείνει για πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Απρίλιο του ’90, σε «κίνηση πολιτικής σκοπιμότητας».
Η ΑΝΑΦΟΡΑ του για εκείνη την περίοδο είναι η πιο αιχμηρή για τον κ. Κ. Μητσοτάκη. Όλες οι άλλες επισημάνσεις στις συνομιλίες και τις συναντήσεις τους είναι ουδέτερες. Γι’ αυτό και ο πρώην πρωθυπουργός δεν έκανε κανένα σχόλιο για τα Αρχεία Καραμανλή. Οι συνεργάτες του λένε ότι δεν έχει κανένα λόγο να μιλήσει αυτή την ώρα, γιατί δεν υπάρχουν στο Αρχείο Καραμανλή επιθέσεις εναντίον του. Κορυφαία στελέχη της Ν.Δ. εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι έγιναν αλλαγές στο αρχικό κείμενο και αφαιρέθηκαν οι αρνητικές αναφορές για τον κ. Κ. Μητσοτάκη. Μάλιστα πριν από δύο μήνες ο πρώην πρωθυπουργός είχε διαμηνύσει στην Πολιτεία ότι δεν θα σιωπήσει εάν στα Αρχεία Καραμανλή υπάρχουν επικρίσεις για το πρόσωπό του και τη πολιτική του σταδιοδρομία.
ΤΡΕΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ
Ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας αφιερώνει τρεις σελίδες του δωδέκατου τόμου για να περιγράψει αναλυτικά όλα όσα προηγήθηκαν της επανεκλογής του στο ύπατο αξίωμα. Σε ιδιόχειρο σημείωμά του τον Ιούλιο του 1990 αναφέρει επί λέξει: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρωτοβουλία του κ. Μητσοτάκη να με προτείνει για πρόεδρο, παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις μας ήταν για διάφορους λόγους ψυχρές μέχρι δυσάρεστες, ήταν τιμητική για μένα. Δεν νομίζω όμως ότι εστερειτο προσωπικής πολιτικής σκοπιμότητας. Ο κ. Μητσοτάκης πίστευε πράγματι ότι η παρουσία μου στην Προεδρία της Δημοκρατίας θα ήταν χρήσιμη για τον τόπο. Εγνώριζε όμως παράλληλα ότι θα ενίσχυε και τον ίδιο και την κυβέρνησή του έναντι της κοινής γνώμης. Και προπαντός εγνώριζε ότι η παρουσία μου στην Προεδρία θα αποτελούσε εγγύηση για την συνοχή του κόμματος και συνεπώς και για την σταθεροποίηση της ηγεσίας του. Γι’ αυτό και του είπα μια μέρα ότι στο πρόσωπό μου έκαμε την πιο έξυπνη επένδυση της ζωής του».
«ΕΓΩ»
Ο κ. Καραμανλής καταλήγει στο ιδιόχειρο σημείωμά του με το γνωστό «καραμανλικό» ύφος το οποίο χρησιμοποιεί και σε όλες τις αναφορές του και για τον Ανδρέα Παπανδρέου καταδεικνύοντας ότι θεωρούσε τον εαυτό του κέντρο και σημείο αναφοράς της πολιτικής ζωής του τόπου: «Ελπίζω να την αξιοποιήσει και να μην ανακύψει στην διαδρομή του χρόνου το γνωστό φαινόμενο του συμπλέγματος από το οποίο κατέχεται ο διάδοχος ενός ισχυρού προκατόχου, όταν μάλιστα ο προκάτοχος αυτός διατηρεί το κύρος και την επιρροή του στο κόμμα και στον λαό».
Ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας τονίζει ότι δεν είχε τη φιλοδοξία να επανεκλεγεί πρόεδρος της Δημοκρατίας ενώ, όπως λέει χαρακτηριστικά, «η αλλοίωση του πολιτεύματος με την συνταγματική αναθεώρηση του 1986 παράλληλα με την εξαθλίωση της πολιτικής μας ζωής ενίσχυαν την απροθυμία μου».
Η απόφασή του να αποδεχθεί την πρόταση Μητσοτάκη ελήφθη μετά τη συνάντηση που είχε με τους κυρίους Γ. Παλαιοκρασσά και Ν. Γκατζογιάννη, οι οποίοι του μετέφεραν τη θερμή παράκληση του τότε πρωθυπουργού να δεχθεί την υποψηφιότητα για την Προεδρία της Δημοκρατίας: «Είπα στους επισκέπτες μου ότι κατ’ αρχήν δεν με ενδιαφέρει το θέμα. Αλλά θα μπορούσα να το συζητήσω αν πράγματι ο κ. Μητσοτάκης πιστεύει ότι η παρουσία μου στην προεδρία θα βοηθήσει τον τόπο και δεν με προτείνει ως πρόεδρο για να μου δώσει προσωπική ικανοποίηση. Αν ναι, θα τον περιμένω αύριο στις 6 για να το συζητήσουμε».
Ο κ. Κ. Καραμανλής αναφέρεται και στις προσπάθειες που κατέβαλε να βελτιώσει τις κακές σχέσεις τού Ανδρέα Παπανδρέου με τον κ. Κ. Μητσοτάκη και υπενθυμίζει ότι τον Οκτώβριο του 1984 τους ανάγκασε στο αεροδρόμιο να ανταλλάξουν χειραψία.
Ο ίδιος ο κ. Κ. Μητσοτάκης δεν έκανε κανένα σχόλιο, αλλά φίλοι του βουλευτές άφησαν έμμεσες αιχμές για τον κ. Κ. Καραμανλή. Ενδεικτική είναι η δήλωση του κ. Ν. Ζαφειρόπουλου, ο οποίος είπε ότι ο «κ. Κ. Μητσοτάκης είχε πάντα μια ιδιαίτερη παλικαριά». Αλλά και ο πρώην εκπρόσωπος Τύπου της Ν.Δ. και στενός φίλος τού κ. Κ. Καραμανλή κ. Γ. Βούλτεψης, μιλώντας στον Φλας, τόνισε «ότι δεν είχε πάρει είδηση οι σχέσεις των κυρίων Καραμανλή και Μητσοτάκη να είναι ψυχρές και δυσάρεστες, ούτε ο πρώην πρωθυπουργός άφηνε να διαφανεί κάτι τέτοιο».
ΑΠΟΣΤ ΑΣΕΙΣ
Άλλα κορυφαία στελέχη της Ν.Δ. όπως οι κύριοι Αθ. Τσαλδάρης, Γ. Σουφλιάς και Γ. Κεφαλογιάννης απέφυγαν να αναφερθούν επί της ουσίας στο θέμα των Αρχείων και κράτησαν αποστάσεις όταν ρωτήθηκαν το πρωί προσερχόμενοι στη Ρηγίλλης.
Ο κ. Αθ. Τσαλδάρης είπε ότι «τα όσα δίνει ο κ. Καραμανλής στη δημοσιότητα αποτελούν πράξεις, ενέργειες και κρίσεις δικές του. Ο θαυμασμός, η κρίση και η κριτική δεν είναι δουλειά τού σήμερα, είναι δουλειά του ιστορικού τού μέλλοντος». Ο κ. Γ. Σουφλιάς τόνισε ότι ο «καθένας κρίνει κατά την άποψή του τα γεγονότα», ενώ ο κ. Γ. Κεφαλογιάννης είπε «αφήστε τους ιστορικούς να γράψουν την Ιστορία».
ΠΕΡΙ τους 3.000 τόμους διαθέτει το Ίδρυμα Κων. Καραμανλή δωρεά του πρώην προέδρου της Δημοκρατίας. Το Ίδρυμα, που είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και δεν έχει επιχορηγηθεί από το κράτος, στηρίχθηκε σε μια δωρεά του αποθανόντος αδελφού του κ. Καραμανλή, Γραμμένου Καραμανλή.
Ο Γραμμένος Καραμανλής, που ήταν εύπορος καπνέμπορος και δεν είχε αναμειχθεί στην πολιτική, κληροδότησε την περιουσία του προκειμένου να αξιοποιηθεί το έργο του αδελφού του, όπως ανέφερε στη διαθήκη του.
Ο εκλιπών, που έζησε στη σκιά του αδελφού του, όπως και ο έτερος αδελφός τους Αλέκος Καραμανλής ο πατέρας του προέδρου της Ν.Δ. Κώστα Καραμανλή θεωρούσε ότι το έργο του αδελφού του, πρέπει να μείνει παρακαταθήκη στο έθνος.
Πλην της δωρεάς του Γρ. Καραμανλή, για τη δημιουργία του Ιδρύματος και την οικονομική ανεξαρτησία του συνεισέφερε και ο ίδιος ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά και πολιτικοί του φίλοι.
Το Ίδρυμα, που είναι συνεκδότης των Αρχείων Κ. Καραμανλή, έχει ως σκοπό την ιστορική έρευνα, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τον πρώην πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά και γενικότερα.
Το υλικό που διαθέτει τώρα είναι όλο «περασμένο» σε μικροφίλμ, ώστε να είναι γρήγορα και εύκολα προσιτό κάθε έγγραφο.
Αυτή τη στιγμή διαθέτει πέντε υπαλλήλους οι οποίοι είναι εκπαιδευμένοι στη χρήση υπολογιστών, προκειμένου να θέτουν στη χρήση των ερευνητών οποιοδήποτε στοιχείο έχει κατατεθεί στα αρχεία του Ιδρύματος.
Το Ίδρυμα Κων. Καραμανλή στεγάσθηκε σε ιδιόκτητα κτίρια που κατασκευάσθηκαν στα περίφημα «βραχώδη οικόπεδα» της Φιλοθέης.
Στο Ίδρυμα ο ίδιος ο Κ. Καραμανλής εκτός από τη βιβλιοθήκη του έχει δωρίσει προσωπικά του αντικείμενα και ενθυμήματα από την 50ετή καριέρα του στην πολιτική.
Την ευθύνη της λειτουργίας του Ιδρύματος έχει το διοικητικό συμβούλιο στο οποίο προεδρεύει ο Π. Μολυβιάτης και μετέχουν οι Κ. Καραμανλής (πρόεδρος της Ν.Δ.), Μ. Λιάπης, Κ. Ψάρης (ανιψιός του πρώην προέδρου της Δημοκρατίας), Τρ. Κουταλίδης και Πρ. Παυλόπουλος.
ΕΠΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ώρες μιλούσαν τα κορυφαία στελέχη της Ν.Δ. στην συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής και δεν βρήκαν λέξη να πουν για τα Αρχεία Καραμανλή που έχουν ανάψει φωτιές στο εσωτερικό του κόμματος και είναι το μοναδικό θέμα συζήτησης στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους.
Ήταν όλοι παρόντες, πλην των Γ. Ράλλη και Κ. Μητσοτάκη, οι οποίοι θα προσέρχονται μόνο όταν υπάρχουν θέματα μεγάλης σημασίας. Μίλησαν όμως για αρκετή ώρα οι Μ. Έβερτ, Γ. Σουφλιάς και Ντ. Μπακογιάννη για τα εθνικά θέματα, την πορεία της οικονομίας και το μείζον θέματα του μεγάλου οικονομικού ελλείμματος της Ν.Δ. Μάλιστα, ο Μ. Έβερτ για το θέμα αυτό είπε ότι παρέλαβε έλλειμμα 6,8 δισ. και εάν δεν είχε κάνει συντηρητική διαχείριση με τους τόκους σήμερα τα χρέη του κόμματος θα ξεπερνούσαν τα 12 δισ. Αποφασίστηκε να ξεκινήσει αμέσως οικονομική εξόρμηση. Επικεφαλής της αρμοδίας επιτροπής θα είναι ο Γ. Βαρβιτσιώτης, ο οποίος θα συντάξει και πόρισμα για την οικονομική κατάσταση της Ν.Δ. και θα το ανακοινώσει στις συνεδριάσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και της Κεντρικής Επιτροπής στο τέλος του μήνα.
Για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων έκανε μια λεπτομερή εισήγηση ο Π. Μολυβιάτης, ο οποίος τόνισε ότι η κυβέρνηση σύρεται σε διάλογο με την Τουρκία χωρίς η γειτονική χώρα να έχει αναλάβει σαφείς δεσμεύσεις ότι σέβεται τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ θα πάρει από τον Πρωθυπουργό κ. Σημίτη ο τέως πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Καραμανλής για όσα αναφέρονται στα Αρχεία του και που παραπέμπουν στον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ Α. Παπανδρέου.
Άμεση απάντηση θα δοθεί και σήμερα με την απουσία των εκπροσώπων της κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ από την εκδήλωση που οργανώνεται με την ευκαιρία παρουσίασης των Αρχείων Καραμανλή στο Μέγαρο Μουσικής.
Χθες υπήρξαν αποδοκιμασίες από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο κ. Ρέππα και από τον γραμματέα του ΠΑΣΟΚ κ. Σκανδαλίδη για όσα αναφέρονται στα Αρχεία και που αφορούν τον Α. Παπανδρέου.
Ειδικά ο κ. Σκανδαλίδης παρατήρησε (με δήλωσή του) ότι «δεν είναι τυχαίο» ότι γίνεται τώρα αυτή η απόπειρα πλαστογράφησης της ιστορίας.
«ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ»
Ο κ. Ρέππας επισήμανε ότι πρέπει να συνεκτιμηθεί η αναφορά στα ιστορικά γεγονότα της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας «από άλλες πηγές» και «από άλλους παράγοντες» που είχαν συμμετοχή στα δημόσια πράγματα και παρατήρησε ότι «τότε οι ιστορικοί θα βγάλουν τα συμπεράσματά τους».
Και ανέφερε: «Εγώ αρκούμαι να πω, αυτή την ώρα, ότι ο κ. Σημίτης θα είναι εκ των ομιλητών στις εκδηλώσεις που θα γίνουν προς τιμήν της μνήμης του Ανδρέα Παπανδρέου, με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το θάνατό του. Είναι γνωστό ότι ο κ. Σημίτης, όπως και όλοι μας και όχι μόνον όσοι ανήκουμε στο ΠΑΣΟΚ τιμούμε τη μνήμη του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ως πολιτικός συνέβαλε σημαντικά στην κοινωνική πρόοδο, στην προσπάθεια η Ελλάδα να αποκτήσει μια νέα ταυτότητα στον διεθνή χώρο. Το έργο του αυτό αναγνωρίσθηκε από τον ελληνικό λαό εν ζωή, που τον τίμησε κατ’ επανάληψη με την ψήφο του και τον ανέδειξε πρωθυπουργό και ηγέτη της Ελλάδας. Νομίζω ότι ο καθένας έχει τη δική του άποψη για τα πράγματα και για τα πρόσωπα. Αυτό το οποίο έχει σημασία είναι η καταγραφή με συγκεκριμένα αντικειμενικά στοιχεία, όπως είναι μια εκλογική διαδικασία φερ’ ειπείν και βεβαίως η μελέτη των ιστορικών που θα αποφανθούν για την αξία και τη διάσταση κάθε προσώπου. Εμείς έχουμε εμπιστοσύνη σ’ αυτή την κρίση, απόλυτη εμπιστοσύνη».
Εξάλλου, όταν ρωτήθηκε αν η κυβέρνηση θα εκπροσωπηθεί στην παρουσίαση των Αρχείων, είπε: «Δεν έχει κληθεί η κυβέρνηση ως κυβέρνηση να εκπροσωπηθεί. Δεν είναι κάποια επίσημη διαδικασία, η οποία βάσει πρωτοκόλλου μπορεί να δεσμεύει την κυβέρνηση ή παράγοντες της κυβέρνησης να έχουν μία συμμετοχή».
«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΟ»
Ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ κ. Σκανδαλίδης αναφέρει στη δήλωσή του:
«Με έκπληξη ο ελληνικός λαός παρακολουθεί την προσπάθεια να πλαστογραφηθεί η νεώτερη ιστορία του τόπου μέσω απομνημονευμάτων του Κ. Καραμανλή, που φιλοδοξούν να πάρουν τη μορφή αρχείου.
Αφού έγινε απόπειρα να ξαναγραφεί η ιστορία της δεκαετίας του ’60, τώρα επιχειρούν να πλαστογραφήσουν και τη δεκαετία του ’80. Την πιο δημιουργική, περήφανη και δημοκρατική εποχή για το έθνος και το λαό, που είναι ακόμη ζωντανή στη συνείδησή του.
Είναι γνωστό ότι τα απομνημονεύματα οποιουδήποτε προσώπου δεν γράφουν ιστορία, πολύ δε περισσότερο οι μεροληπτικές κρίσεις του για πολιτικούς αντιπάλους τού διαμετρήματος ενός Ανδρέα Παπανδρέου.
Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι αυτή η απόπειρα γίνεται σε μια εποχή που η χώρα κάνει μια νέα μεγάλη προσπάθεια για ένα άλμα προς τα εμπρός πάλι με το ΠΑΣΟΚ και τον Κώστα Σημίτη στην ηγεσία του, άξιο οδηγό του Κινήματος.
Εμείς προσβλέπουμε στο μέλλον με εμπιστοσύνη, σε ένα λαό που έχει και μνήμη και κρίση».
* Ο βουλευτής Τηλ. Χυτήρης με δήλωσή του προς «ΤΑ ΝΕΑ» ανέφερε σχετικά με τα Αρχεία Καραμανλή ότι «ο κ. Καραμανλής φοβάται την κρίση της Ιστορίας και τη φτιάχνει μόνος του. Η αποθέωση της εγωπάθειας Παπανδρέου – Καραμανλής ήταν δύο κόσμοι διαφορετικοί. Ο ένας εκπροσωπούσε το λαό και ο άλλος το κατεστημένο της Δεξιάς με όλες τις αντιθέσεις».
Αναφερόμενος στους ισχυρισμούς του Κ. Καραμανλή για την πολιτική του Α. Παπανδρέου στα εθνικά θέματα, ο κ. Χυτήρης δήλωσε: «Τον Α. Παπανδρέου δεν τον βαρύνει καμία Ζυρίχη και είχε ήσυχη τη συνείδησή του, που δεν την έχουν άλλοι και γράφουν μόνοι τους “Αρχεία”».
* Η σύζυγος του Ανδρέα Παπανδρέου Δήμητρα Λιάνη επιφυλάχθηκε να λάβει θέση για τις αναφορές του Κ. Καραμανλή στον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, αφού ενημερωθεί λεπτομερώς για όσα αναφέρει στα Αρχεία του ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας.
* Η κ. Λιάνη αναμένεται να τοποθετηθεί δημόσια, σήμερα, όπως δήλωσε σχετικά στα «ΝΕΑ».
Το μέλος του Ε.Γ. Θεόδωρος Τσουκάτος, μιλώντας (Πλάνετ) για το περιεχόμενο των Αρχείων, τόνισε ότι «υπάρχει μια τάση αγιοποίησης του Κ. Καραμανλή», ενώ αναφερόμενος στα γεγονότα του 1985 δήλωσε ότι «ήταν μια σωστή πολιτική πράξη». Σχετικά με τις κρίσεις που κάνει ο Κ. Καραμανλής για τον Α. Παπανδρέου, ανέφερε ότι «εκφράζει την προσωπική του πικρία».
* Τέλος ο υπουργός Δικαιοσύνης Ευ. Γιαννόπουλος σε δηλώσεις του (Φλας) ανέφερε ότι «ο Καραμανλής λειτούργησε στη δημόσια ζωή μισό αιώνα και πρέπει να αφήσει απομνημονεύματα. Δεν βλάπτει να πει τις αλήθειες» και πρόσθεσε: «Πολύ καλά (έκανε) άριστα. Το τι είπε για τον καθένα, αλλού έχει δίκιο, αλλού δεν έχει».
ΕΥΘΥΝΕΣ, κατά κύριο λόγο, στον τότε υπουργό Εξωτερικών Α. Σαμαρά για τις δυσμενείς εξελίξεις στο θέμα των Σκοπίων επιρρίπτει στον 12ο τόμο των Αρχείων του ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Καραμανλής, ο οποίος αφήνει και αιχμές κατά του τότε Πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη για την άποψή του υπέρ μιας σύνθετης ονομασίας.
Μέσα από τις σελίδες των Αρχείων του, ο Κ. Καραμανλής ο οποίος επιχειρεί με κάθε τρόπο να αναδείξει τον ρόλο του, εμφανίζεται ως «έντονα προβληματισμένος» από το θέμα των Σκοπίων («το οδυνηρότερο πρόβλημα της δεύτερης θητείας του Προέδρου» κατά τον γραμματέα της Προεδρίας Π. Μολυβιάτη) και βεβαίως ως αμέτοχος ευθυνών.
Ωστόσο, παρά την προσπάθειά του να εξωραΐσει την πραγματικότητα και να εξιδανικεύσει την συμβολή του στο θέμα των Σκοπίων, ο Κ. Καραμανλής πέφτει σε αντιφάσεις για τη στάση του στο ζήτημα της σύγκλησης σύσκεψης των πολιτικών αρχηγών, ενώ εμφανίζεται να έχει πλήρη σύγχυση για το τι έπρεπε τελικά να γίνει στο θέμα του ονόματος.
Από τα αρχεία, όμως, προκύπτουν και κάποια νέα στοιχεία για τις εξελίξεις της περιόδου 1991-1993, που είτε δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας είτε έχουν ελάχιστα τονισθεί:
Στις 19 Μαρτίου 1992 σε συνάντηση του Κ. Μητσοτάκη με τον Κ. Καραμανλή ο τότε Πρωθυπουργός είχε πει στον Πρόεδρο ότι σε περίπτωση που ο Κ. Καραμανλής για το θέμα της ονομασίας «υιοθετούσε τη θέση του ΠΑΣΟΚ (και του κ. Σαμαρά), θα ερχόταν σε ευθεία σύγκρουση με την πολιτική της κυβερνήσεως και θα προκαλούσε μείζονα συνταγματική και πολιτική κρίση». Σ’ αυτήν την περίπτωση ο Κ. Μητσοτάκης είχε διαμηνύσει στον Πρόεδρο ότι θα υπέβαλλε την παραίτησή του.
Στις αρχές Ιουνίου 1992 (δυο μήνες μετά την αποπομπή Σαμαρά από την κυβέρνηση) ο Κ. Καραμανλής «μετέπεισε τον Πρωθυπουργό, ο οποίος ήθελε να συγκληθεί το συμβούλιο των αρχηγών, για να τους ανακοινώσει ότι απεδεσμεύετο από την απόφαση της 13ης Απριλίου 1992 και θα απεδέχετο συμβιβαστική λύση στο όνομα των Σκοπίων. Και τούτο προκειμένου να αποφύγει τον “Ζάλογγο”, όπως έλεγε, δηλαδή την αναγνώριση των Σκοπίων με το όνομα Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Ακόμη, από τον 12ο τόμο των Αρχείων προκύπτει ότι ο Κ. Καραμανλής (σύμφωνα πάντα με σημείωμα του Π. Μολυβιάτη) σκεφτόταν να παραιτηθεί, όταν επιδεινώθηκε η υγεία του, διότι δεν μπορούσε να παίξει τον ενεργό ρόλο που ήθελε στο Σκοπιανό.
«Τον πρόεδρο προβλημάτιζε και η σκέψη ότι θα έπρεπε ίσως να παραιτηθεί, καίτοι η κατάσταση της υγείας του δεν τον εμπόδιζε να εκτελεί ικανοποιητικά τα λοιπά συνταγματικά του καθήκοντα. Το συμπέρασμα, όμως, του προβληματισμού του ήταν ότι τυχόν παραίτησή του θα προκαλούσε μείζονα πολιτική και συνταγματική κρίση».
ΣΥΓΧΥΣΗ του Κ. Καραμανλή για την πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθηθεί.
Σε σημείωμά του προς Α. Σαμαρά στις 26 Φεβρουαρίου 1992, γράφει:
«Η φρόνηση επιβάλλει, λοιπόν, να ληφθούν όλα τα μέτρα που θα αποτρέψουν μείζονες αναστατώσεις στα Βαλκάνια. Και πάντως, να μη γίνει τίποτα που θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση. Και αυτό που ασφαλώς θα υπονομεύσει τη σταθερότητα και ίσως και την ειρήνη στα Βαλκάνια είναι η αναγνώριση των Σκοπίων, με το όνομα της Μακεδονίας».
Καταλογισμός ευθυνών για το Σκοπιανό στον Σαμαρά:
«Ο κ. Σαμαράς, από την άλλη πλευρά, εφήρμοζε πολιτική άκαμπτης αρνητικότητος, η οποία ταχέως έφερε τη χώρα σε πλήρη απομόνωση μέσα στην ΕΟΚ. Ταυτόχρονα, επί υπουργίας Σαμαρά, σημειώθηκε μια άνευ προηγουμένου κατακόρυφη επιδείνωση των σχέσεών μας με όλους ανεξαιρέτως τους βαλκανικούς γείτονές μας. Παρά την εμφανή διαφωνία πρωθυπουργού – υπουργού Εξωτερικών, η κατάσταση αυτή διήρκεσε επί αρκετούς μήνες, αφού ούτε ο κ. Σαμαράς παρητείτο, ούτε ο κ. Μητσοτάκης τον απομάκρυνε».
Κατηγορεί τον κ. Σαμαρά ότι υποδαύλιζε τις αντιδράσεις για το Σκοπιανό, με αποτέλεσμα να έρχονται συνεχώς μηνύματα τόσο από τη Μακεδονία όσο και από την υπόλοιπη Ελλάδα για το ζήτημα της ονομασίας.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ “