Δημοψήφισμα για τον Τραμπ οι εκλογές της 3ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ: Τι σημαίνουν για τις σχέσεις ΗΠΑ – Ευρώπης & Ελλαδας – Τουρκίας

του Θοδωρή Καλούδη

Οι αυριανές εκλογές στις ΗΠΑ είναι ίσως οι κρισιμότερες των πολιτικών αναμετρήσεων των τελευταίων δεκαετιών στην υπερδύναμη. Και το αποτέλεσμά τους δεν αφορά μόνο τη  μεγάλη χώρα. Ενδιαφέρει άμεσα τη Δύση στο σύνολό της και βέβαια την Ελλάδα.

Στις αυριανές εκλογές αναμετρώνται ένας ιδιόρυθμος, εμπαθής, διχαστικός και “απρόβλεπτος” πρόεδρος – από τους πλέον αμφιλεγόμενους της Αμερικανικής πολιτικής ιστορίας – και ένας μετριοπαθής, ηλικιωμένος, ελάχιστα χαρισματικός πολιτικός. Ωστόσο η εκλογική αναμέτρηση αναδεικνύεται σε κάτι σημαντικότερο από μια κρίσιμη αντιπαράθεση Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, από μια απάντηση στην αγωνία του μέσου Αμερικανού για τη βαθειά διχασμένη πατρίδα του. Πρόκειται για ένα δημοψήφισμα για τον Ντόναλντ Τραμπ και το ρόλο της Αμερικής ως ηγέτιδας δύναμης του Δυτικού κόσμου.

Ο πρόεδρος Τραμπ “μίκρυνε” τις ΗΠΑ

Ο πρόεδρος Τραμπ αφαίρεσε από τις ΗΠΑ την αίγλη της παντοδυναμίας και του ρυθμιστή των διεθνών εξελίξεων. Διαίρεσε τον Δυτικό κόσμο και τορπίλισε τη διεθνή συνεργασία για την κλιματική αλλαγή και άλλα κρίσιμα ζητήματα. Πυροδότησε αντιπαραθέσεις με την Ευρώπη. Αποδυνάμωσε τον αγώνα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την ενίσχυση της Δημοκρατίας. Και, σε ό,τι μας αφορά, ανέχτηκε (ενισχύοντας έτσι) την επιθετική προκλητικότητα του Ερντογάν στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Τι σημαίνει νίκη Τραμπ και τι νίκη Μπάιντεν

Ενδεχόμενη νίκη Τραμπ θα “απογειώσει” την αλαζονεία του και θα ολοκληρώσει τη ζημιά που έχει κάνει στην ενότητα της Δύσης και τις σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης. Ενδεχόμενη επικράτηση Μπάιντεν θα επαναφέρει τις ΗΠΑ στη διεθνή ρότα που γνωρίζαμε, αν και λιγότερο ισχυρή πλέον. Όσοι παρακολουθούν τα διαδραματιζόμενα στην Ουάσινγκτον, θεωρούν ότι οι ΗΠΑ, με πρόεδρο τον Τζο Μπάιντεν, θα ξαναγίνουν “προβλέψιμες” για τους συμμάχους της. Με το σύστημα διευθέτησης των διεθνών σχέσεων να ξαναβρίσκει τις ισορροπίες του και τη συνεργασία με την Ευρώπη να επανέρχεται στις “παλιές καλές μέρες”.

Τι μπορεί να κάνει ο Μπάιντεν για την Ελλάδα

Για τη γειτονιά μας, τα πράγματα μάλλον θα είναι καλύτερα, αφού το Στέητ Ντηπάρτμεντ ήδη έχει διαμορφώσει τις επιλογές του, σε απόσταση από τις (ιδιοτελείς;) προτιμήσεις Τραμπ. Αν μάλιστα επιβεβαιωθούν οι προεκλογικές υποσχέσεις του Τζο Μπάιντεν προς την Ελληνοαμερικανική κοινότητα (πράγμα που υπόκειται στη σχετικότητα της πολιτικής) τότε ίσως οι εξελίξεις θα επηρεαστούν από περισσότερο αποτελεσματική παρέμβαση των ΗΠΑ στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Οι εξελίξεις αυτές θα πρέπει να αναμένονται κυρίως στο επίπεδο της αποκλιμάκωσης της έντασης, με το “μάζεμα” του Ερντογάν και διευθέτηση της κρίσης σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες – κάτι, που επιδιώκει άλλωστε και η Αθήνα.

Αμερικανοί αναλυτές θεωρούν ότι ο Τζο Μπάιντεν ως πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας “γνωρίζει καλά την Ανατολική Μεσόγειο, αντιλαμβάνεται τις Ελληνοτουρκικές εντάσεις και μπορεί να προλάβει τις εξελίξεις, πριν ξεφύγουν από τον έλεγχο”. Υποστηρίζουν μάλιστα πως ο Μπάιντεν δεν θα αφήσει το ζήτημα στους Ευρωπαίους ηγέτες, αλλά θα το πάρει “πάνω” του, ασκώντας (αποτελεσματική;) πίεση στην Άγκυρα, χωρίς να συγκρουστεί απαραίτητα μαζί της.

Αύριο, όμως, τα σπουδαία…