Θα τιμωρήσει ο Μπάιντεν τον Ερντογάν; Η αποκατάσταση της συνοχής του ΝΑΤΟ, οι S-400 & οι κυρώσεις

Λίγες ημέρες αφού η Τουρκία του Ερντογάν παρέλαβε το ρωσικό αμυντικό πυραυλικό σύστημα των S-400 τον Ιούλιο του 2019, κορυφαίοι αξιωματούχοι ασφαλείας της κυβέρνησης Τραμπ συμφωνούσαν ότι η Ουάσιγκτον θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην υλοποίηση της απειλής της για επιβολή κυρώσεων κατά της Άγκυρας.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε αποστείλει τις προτάσεις του στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, ζητώντας άμεσες κυρώσεις σε Τούρκους αξιωματούχους και φορείς, και τα μέτρα θα εφαρμόζονταν μόλις τα ενέκρινε ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Εκείνος όμως δεν το έκανε ποτέ αδειάζοντας τους στενότερους συμβούλους του, όπως τουλάχιστον μεταδίδει το Reuters επικαλούμενο δύο πηγές με γνώση του τότε παρασκηνίου.

Δεν ήταν η μόνη φορά που ο Ντόναλντ Τραμπ πήγε κόντρα σε συνεργάτες και συμβούλους, ενίοτε και κόντρα σε παραδοσιακές συμμαχίες της Αμερικής, υπέρ του «φίλου» Ταγίπ Ερντογάν. Και, κρατώντας τον Λευκό Οίκο σιωπηλό απέναντι σε έναν όλο και πιο αυταρχικό Ερντογάν, δεν παρέλειπε να επαινεί δημοσίως την «μαχητικότητα» και το μοντέλο διακυβέρνησης του Τούρκου προέδρου.

Θα “τιμωρήσει” ο Μπάιντεν τον Ερντογάν; Πόσο πρέπει να ανησυχεί η Άγκυρα.

Το ερώτημα, που θέτει επίσης το Reuters, είναι εάν και σε ποιον βαθμό η πολιτική αυτή του Λευκού Οίκου απέναντι στον Ερντογάν θα αλλάξει στην περίπτωση που νικητής στις προεδρικές εκλογές της Τρίτης αναδειχθεί ο Τζο Μπάιντεν.

Η απάντηση που δίνουν οι περισσότεροι αναλυτές είναι πως ο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος τον περασμένο Δεκέμβριο αποκάλεσε δημόσια «αυταρχικό» τον Ερντογάν θα είναι σίγουρα πιο σκληρός απέναντι στην Τουρκία. Κυρίως σε ό,τι αφορά την αποδυνάμωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών λειτουργιών, ενώ ανοιχτή θεωρείται και η προοπτική να επιβάλει ακόμη και κυρώσεις στην Άγκυρα για τους S-400.

Όμως,  «ο Μπάιντεν είναι απίθανο να γείρει υπέρ μιας ακαριαία τιμωρητικής προσέγγισης, όπως πολλοί φαίνεται να αναμένουν»,  λέει ο Μαξ Χόφμαν, υποδιευθυντής του Κέντρου για την Αμερικανική Πρόοδο.

«Αντιθέτως», προσθέτει, «θα επιλέξει μάλλον να γεφυρώσει το κενό μεταξύ των επαγγελματιών της αμερικανικής γραφειοκρατίας με τον Λευκό Οίκο, που έχει ανοίξει ιδιαιτέρως υπό τον Τραμπ. Αυτό σημαίνει ότι ο Ερντογάν δε θα μπορεί να ανατρέψει την αμερικανική πολιτική με ένα τηλεφώνημα στον Λευκό Οίκο».

Η αποκατάσταση της συνοχής του ΝΑΤΟ

Όμως, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι, ταυτόχρονα, μια από τις πρώτες κινήσεις εξωτερικής πολιτικής του κ. Μπάιντεν θα είναι η αποκατάσταση της αφοσίωσης της Ουάσιγκτον στις συμμαχίες της, και κυρίως στο ΝΑΤΟ, η συνοχή του οποίου έχει πληγεί βαθιά υπό την προεδρία Τραμπ.

Και για να αποκαταστήσει την Ατλαντική Συμμαχία, ο Τζο Μπάιντεν θα πρέπει να συνεργαστεί με την Τουρκία, ή τουλάχιστον να το προσπαθήσει. «Αναμένω ο κ. Μπάιντεν να προσεγγίσει τον κ. Ερντογάν διότι προτεραιότητα θα έχει η αναζωογόνηση του ΝΑΤΟ και είναι γνωστό ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς την Τουρκία,» εκτιμά ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, ερευνητής του Ινστιτούτου Πολιτικής της Ουάσινγκτον για την Εγγύς Ανατολή.

Οι S-400 και οι κυρώσεις

Το ζήτημα είναι πως θα πετύχει αυτή την ισορροπία ο Τζο Μπάιντεν με δεδομένη και την πίεση του Κογκρέσου για πιο σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία, και ειδικά για την επιβολή κυρώσεων για τους S-400.

Άγκυρα και Ουάσιγκτον θα έχουν ένα «παράθυρο» έξι έως εννέα μηνών για να επανεκκινήσουν τις σχέσεις τους και να οικοδομήσουν καλή θέληση, ανέφερε σε πρόσφατη έκθεσή του ο Εμρέ Πεκέρ, διευθυντής του Eurasia Group, σημειώνοντας ωστόσο πως «ο κίνδυνος ατυχημάτων» παραμένει υψηλός και εντείνεται με τον καιρό.

«Δεδομένων των επιλογών για την τιμωρία της Τουρκίας, και εφόσον η Άγκυρα δεν αποκηρύξει τους S-400 της, ο κ. Μπάιντεν θα αρχίσει πιθανώς να επιβάλλει προς τα τέλη του 2021 λιγότερο βαριά μέτρα σύμφωνα με τον νέο νόμο περί κυρώσεων, και να απειλεί με πιο σοβαρή δράση εάν δεν αλλάξει πορεία η Τουρκία. Ο νόμος περί κυρώσεων των αντιπάλων μπορεί να καταστεί καταστροφικός για την Τουρκία,» έγραψε ο κ. Πεκέρ.