Πώς αλλάζουν οι ισορροπίες στο Αιγαίο & την ανατολική Μεσόγειο – Γιατί οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν τον Ερντογάν

Όλα δείχνουν ότι οι μέχρι σήμερα γνωστές ισορροπίες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο αλλάζουν. Και η αλλαγή αυτή καθορίζει και την εξέλιξη των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, με ένα νέο δεδομένο: Οι ΗΠΑ φαίνεται ότι επιλέγουν την Ελλάδα (μαζί και την Κύπρο) ως σταθερότερο και ασφαλέστερο σύμμαχό τους έναντι της Τουρκίας.

Η επικείμενη επίσκεψη του Αμερικανού ΥΠΕΞ Μάϊκ Πομπέο και οι συνομιλίες που θα έχει με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στα Χανιά θα καθορίσουν πιθανότατα την πορεία των εξελίξεων – πορεία που δρομολογήθηκε επί κυβερνήσεως Γ.Α.Παπανδρέου και εξελίχθηκε απρόσκοπτα από τις Κυβερνήσεις Σαμαρά – Βενιζέλου και Αλέξη Τσίπρα.

Γιατί οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν τον Ερντογάν και στρέφονται προς την Ελλάδα;

1. Ο Ερντογάν έπαψε από καιρό να αποτελεί για την Ουάσιγκτον αξιόπιστο σύμμαχο. Η σχέση εμπιστοσύνης “ράγισε” όταν ο Τούρκος πρόεδρος αρνήθηκε να παράσχει στήριξη στις αμερικανικές αεροπορικές επιχειρήσεις κατά του Ιράκ, το 2003. Ήταν η πρώτη ένδειξη ότι “κάτι δεν πάει καλά” με τη ΝΑΤΟική, αλλά ισλαμική χώρα.
2. Στη συνέχεια ο Ερντογάν “άνοιξε πανιά” προς τη Μόσχα. Η συμφωνία του με τον Πούτιν για τους S 400 ήταν σοβαρό πλήγμα στις σχέσεις εμπιστοσύνης του με την Ουάσιγκτον.
3. Ωστόσο, ως μεγαλύτερο πρόβλημα για τους επιτελείς του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναδείχτηκε σταδιακά η ανάπτυξη των σχέσεων του τούρκου ηγέτη με το Πεκίνο, στο οποίο αναζήτησε οικονομική, εμπορική και τεχνολογική στήριξη, αλλά και με το Κατάρ στο οποίο ακούμπησε για τις ανάγκες του σε ρευστότητα και ενέργεια.
4. Οι Αμερικανοί επιτελείς θεωρούν ότι ο Ερντογάν εγκαταλείπει οριστικά τη Δύση και στρέφεται στην Ασία. Επιπλέον επιχειρεί να αναδειχτεί “ηγέτης” του μη Αραβικού Ισλαμικού κόσμου. Με την εκτίμηση αυτή, που συζητείται ανοιχτά στα think tanks της Ουάσιγκτον (και επιπλέον αποτελεί πηγή ανησυχίας στο Κογκρέσο σε Ρεπουμπλικάνους και Δημοκρατικούς γερουσιαστές) οι ΗΠΑ διαμορφώνουν μια νέα πολιτική για την ευρύτερη περιοχή μας.
5. Οι νέες ρυθμίσεις σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν, συνδέονται με τη συγκρότηση ενός ισχυρού μετώπου συμμαχιών και “καλών σχέσεων” στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Οι επισκέψεις Πομπέο στην περιοχή, η συνεννόηση του Ισραήλ με τις “θεσμικές” Αραβικές δυνάμεις που εναντιώνονται το Ιράν (και παρεπιπτόντος δεν εμπιστεύονται και τον Ερντογάν) η αναβάθμιση του ρόλου της Κύπρου αναδεικνύουν τη στρατηγική αυτή.
6. Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα επιλέγεται έναντι της Τουρκίας ως συνεπέστερος και ασφαλέστερος σύμμαχος στην περιοχή. Πολύ περισσότερο αφού οι βασικές πολιτικές δυνάμεις της χώρας (και όλες οι κυβερνήσεις της τελευταίας περιόδου, δεξιές, σοσιαλιστικές και αριστερές), έχουν δηλώσει έμπρακτα τη σύμπλευσή τους με τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ.

Εκείνο που μπορούμε να αναμένουμε από την επίσκεψη Πομπέο είναι μια συμφωνία ΗΠΑ – Ελλάδας που θα αναβαθμίζει το ρόλο της χώρας έναντι της Τουρκίας στο πλαίσιο της Ατλαντικής συμμαχίας και θα αναδεικνύει την Κρήτη σε κρίσιμο “αμυντικό” πυλώνα της. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για τις ισορροπίες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, όσο και για την διπλωματική αντιμετώπιση της Αθήνας από τους Ευρωπαίους εταίρους της.