Η ασπίδα της Ευρώπης

Η ανοικτή και απερίφραστη στήριξη της Ε.Ε. προς την Ελλάδα και την Κύπρο έχει τη σημασία της, την ιστορική της σημασία. Δεν ξέρω πόσο πρακτικό αντίκτυπο θα έχει. Αυτό θα φανεί τις επόμενες μέρες και εβδομάδες. Ο πρόεδρος Ερντογάν είναι απρόβλεπτος και –δυστυχώς– έχει συσσωρευθεί πολύ αρνητική ενέργεια στις ελληνοτουρκικές σχέσεις εδώ και μερικούς μήνες.

Είναι όμως σημαντικό να αναλογισθούμε πώς θα μας έβλεπε η Τουρκία, αλλά και κάθε άλλος αντίπαλος στην «κακή» μας γειτονιά, αν δεν ήμασταν μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δικαιώνεται έπειτα από δεκαετίες. Πίστευε ότι η Ε.Ε. μπορεί να μας γλιτώσει από δύο απειλές. Η μία έχει να κάνει με τον εαυτό μας. Ηξερε από την εμπειρία του πως κάθε 20-30 χρόνια έχουμε την τάση να απελευθερώνουμε τον κακό μας εαυτό, να απορρυθμίζουμε μόνοι μας το πολιτικό μας σύστημα και να μπαίνουμε σε περιπέτειες. Ηξερε όμως, ταυτόχρονα, ότι η Ελλάδα είναι πολλαπλά ισχυρότερη έναντι φίλων και αντιπάλων όταν είναι κομμάτι μιας μεγαλύτερης ομάδας κρατών με οικονομική και γεωπολιτική επιρροή.

Επειδή είμαστε, κατά τη φράση του καθηγητή Κωστή, «τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας», εθιστήκαμε για μεγάλο διάστημα στα οφέλη της Ευρώπης και ξεχάσαμε ότι δεν είναι αυτονόητα. Φτάσαμε μάλιστα στο σημείο, μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση και τη χρεοκοπία της Ελληνικής Δημοκρατίας, να αμφισβητούμε τη χρησιμότητα της συμμετοχής μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Με περισσή ανωριμότητα και αφελές πάθος σαγηνευθήκαμε από όσους πρότειναν, γενικώς και αορίστως, κάποιον άλλο… δρόμο, που σίγουρα θα μας έφερνε πιο κοντά στους νότιους γείτονές μας. Κάναμε πίσω, ευτυχώς. Καλό, βέβαια, είναι να μην ξεχνάμε ότι Ευρώπη δεν είναι μόνο οφέλη, οικονομικά ή στρατηγικά, αλλά είναι και υποχρεώσεις.

Εχουμε δύσκολες μέρες μπροστά μας. Η Τουρκία μπορεί να τραβήξει το σχοινί γιατί έχει μπει σε μία περίοδο αστάθειας, μη προβλεψιμότητας. Αν φτάσει η «στιγμή της αλήθειας», δεν είναι βέβαιο ότι η ευρωπαϊκή υποστήριξη θα φέρει άμεσα, πρακτικά αποτελέσματα. Θα χρειασθούν και άλλες συμμαχίες.

Ας σταθούμε, όμως, στο σήμερα για μια στιγμή. Και ας συνειδητοποιήσουμε πόσο τυχεροί είμαστε που βρισκόμαστε πάνω στις ευρωπαϊκές ράγες και σε ένα σχετικά ασφαλές λιμάνι την ώρα που γύρω μας ξεσπούν θύελλες. Η γεωπολιτική «ορφάνια» θα ήταν αφόρητη και πολύ πιο επικίνδυνη, αν η Ιστορία είχε πάρει διαφορετική κατεύθυνση είτε πριν από 40 χρόνια είτε πριν από τρία…

ΥΓ. Ας αναλογισθούμε, επίσης, πόσο σοφή και κορυφαία επιτυχία του Ελληνισμού ήταν η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Γιατί και αυτό τείνουμε να το ξεχάσουμε.