Ο Τραμπ παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις των ειδικών νίκησε, εκτοξεύοντας το κύμα λαϊκισμού που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια στον κόσμο, ίσως στο υψηλότερο σημείο της πορείας του.
Κανείς δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει πόσα θα αλλάξουν και προς ποια κατεύθυνση τα επόμενα χρόνια. Σίγουρα, οι ΗΠΑ αλλά και οι υπόλοιπες δυτικές κοινωνίες είναι δημοκρατικές κοινωνίες με ισχυρό θεσμικό πλαίσιο αντίβαρων, που περιορίζει το ρόλο ενός προσώπου ή μιας συγκυριακής κυβέρνησης. Παρ’ όλα αυτά η προεδρία Τράμπ θα αφήσει το στίγμα της γιατί εκφράζει βαθύτερες διεργασίες που συμβαίνουν στις κοινωνίες της Δύσης σε αυτήν την κρίσιμη καμπή.
Δεν είμαι απ’ αυτούς που πιστεύουν πως μέτρα οικονομικού προστατευτισμού θα βελτιώσουν τη ζωή του μέσου Αμερικάνου ή μέσου δυτικού ή του Ασιάτη ή του Αφρικανού. Ούτε πιστεύω πως η δημιουργία θέσεων εργασίας με την υλοποίηση έργων υποδομής που δεν είναι οικονομικά αποδοτικά (αν ήταν κάποιος θα είχε εκμεταλλευτεί την ευκαιρία…) λύνει οριστικά το οικονομικό πρόβλημα…
Ο Ρούσβελτ που προσπάθησε στις αρχές της δεκαετίας του ’30 να λύσει το πρόβλημα της ανεργίας με αυτόν τον τρόπο μόνο πρόσκαιρα δημιούργησε ανάπτυξη και χρειάστηκε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος για να ξεπεραστεί οριστικά η οικονομική κρίση.
Η αποσταθεροποίηση…
Ο κόσμος φαίνεται πως βαδίζει με ταχύτητα σε μια μεγάλη καταστροφή γιατί η Δύση που κρατούσε και κρατάει τα ηνία της παγκόσμιας σταθερότητας, αποσταθεροποιείται στο εσωτερικό της. Η Δύση αποσταθεροποιείται γιατί αδυνατεί να αποδεχτεί την αναπροσαρμογή του βιοτικού της επιπέδου χαμηλότερα. Επιδερμικά πολιτικά η υποβάθμιση αυτή εκφράζεται σαν διάσταση της κοινωνίας με την ελίτ.
Αξίζει να σημειωθεί πως η αναπροσαρμογή του βιοτικού επιπέδου χαμηλότερα, δεν σημαίνει χαμηλότερα από το μέσο όρο του πλανήτη, αλλά χαμηλότερα από τις προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί τις τελευταίες δεκαετίες της ευημερίας με δανεικά.
Μόνο μετά από μια μεγάλη καταστροφή που θα μηδενίσει τις προσδοκίες και θα καταστρέψει μεγάλο μέρος του συσσωρευμένου πλούτου, το χαμηλότερο και από τις σημερινές προσδοκίες βιοτικό επίπεδο θα γίνει αποδεκτό.
Τα βασικά αίτια της μείωσης του βιοτικού επιπέδου της Δύσης είναι το δημογραφικό, ο ανταγωνισμός από τις αναπτυσσόμενες χώρες (παγκοσμιοποίηση), η τεχνολογική επανάσταση που καταργεί θέσεις εργασίας, το χρέος που δημιούργησε η ευημερία με δανεικά των τελευταίων ετών.
Η αναταραχή της υποβάθμισης του βιοτικού επιπέδου δημιουργεί σύγχυση για τα αίτια, φθόνο για όσους πλήττονται λιγότερο ή ωφελούνται ή υπάρχει η ψευδαίσθηση πως ωφελούνται και τροφοδοτεί συμπεριφορές εκδίκησης και επιθετικότητας που φτάνει μέχρι την αυτοκαταστροφή.
Στη μεγάλη πλειοψηφία που αισθάνεται να χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια της οι διάφοροι λαϊκιστές που υπόσχονται μαγικές λύσεις βρίσκουν ευήκοα ώτα.
Δημοσκοπήσεις…
Διαφωνώ με αυτούς που πιστεύουν πως οι δημοσκοπήσεις είναι στημένες με στόχο να διαμορφώσουν την κοινή γνώμη. Οι δημοσκοπήσεις είναι ατελής μέθοδος, αλλά είναι ο μόνος επιστημονικός τρόπος για να αποτυπώσει κάποιος τις πεποιθήσεις της κοινής γνώμης. Το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια πέφτουν έξω το αποδίδω περισσότερο στην… αποσταθεροποίηση και τη σύγχυση της κοινής γνώμης. Οι κοινωνίες μοιάζουν με τα διαλύματα ηλεκτρολυτών όπου τα ανιόντα και τα κατιόντα συναθροίζονται γύρω από τα ηλεκτρόδια, το ανοδικό και το καθοδικό. Όταν τα ηλεκτρόδια αποσύρονται από το διάλυμα, τα ιόντα περιπλανούνται χωρίς προσανατολισμό.
Πόσες φορές τα τελευταία χρόνια της αποσάθρωσης του πολιτικού συστήματος δεν έχουμε συναντήσει ανθρώπους που δεν θυμούνται τι ψήφισαν… χθες ή δεν ξέρουν τι θα ψηφίσουν αύριο;
Η σύγχυση, ο θυμός και ενδεχομένως η ντροπή να δηλώσουν δημόσια αυτό που αποφάσισαν με συναισθηματικά κριτήρια κρυφά είναι λόγοι που παραπλανούν τις δημοσκοπήσεις.
Αυτός ο θυμός στην ελληνική κοινωνία από το 2010 και μετά είναι εμφανής. Όσο υπάρχει σε μεγάλα ποσοστά, τα δημαγωγικά αουτσάιντερ έχουν αυξημένες πιθανότητες να κερδίσουν.
Βρίσκω λογική την αστοχία των δημοσκοπήσεων αλλά τα ποιοτικά τους στοιχεία τα δευτερεύοντα, αυτά που δεν προβάλλονται από τον τύπο όπως τα ποσοστά των διεκδικητών, παραμένουν ιδιαίτερα χρήσιμα.
Τα μέσα ενημέρωσης..
Τα εκλογικά αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια μας δείχνουν πως ο κόσμος κάνει το αντίθετο από αυτό που υποδεικνύουν τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία η κοινή γνώμη συγκαταλέγει στην ελίτ που προωθεί την παγκοσμιοποίηση και τα συμφέροντά της τα οποία θεωρεί ανταγωνιστικά με αυτά του μέσου όρου. Από την άλλη πλευρά το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα έχουν φέρει μια επανάσταση ελεύθερης επικοινωνίας όπου παράδοξες θεωρίες και ανεξέλεγκτες πληροφορίες κερδίζουν κατά κράτος την κοινή λογική και τις αξιολογημένες ειδήσεις.
Πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, για να αμυνθώ στις επιθέσεις του παράλογου, ένιωθα την ανάγκη να ξαναδιαβάσω στον ελεύθερο χρόνο μου Αριστοτέλη, Πλατωνικούς διαλόγους, Ευκλείδη και μαθηματικά για να μην ξεχάσω πως προσεγγίζουμε πληροφορίες και πως τις συγκρίνουμε και βγάζουμε συμπεράσματα…
Κάποτε τα Μέσα Ενημέρωσης ήταν εργαλείο μόρφωσης για το μέσο άνθρωπο όμως στην εποχή του ίντερνετ πολλές φορές είναι μέσο “παραμόρφωσης”. Παλαιότερα αν δεν ήξερες κάτι άνοιγες μια εγκυκλοπαίδεια τις πληροφορίες της οποίας είχε ελέγξει ένα επιτελείο αξιόπιστων ανθρώπων ενώ στην εποχή του διαδικτύου ο απρόσεκτος εύκολα θα βρει τη λάθος πληροφορία.
Η κατάληξη…
Όποιος εκμεταλλεύεται αυτήν τη δυσαρέσκεια και το θυμό προς όφελός του μοιάζει με τον τύπο που μπαίνει σε μια περιοχή με αναποδογυρισμένες κυψέλες μελισσών όπου οι τελευταίες έχουν δημιουργήσει ένα επιθετικό παλλόμενο σμήνος. Εύκολα προσελκύει το σμήνος αλλά δύσκολα μπορεί να ελέγξει στη συνέχεια τις επιθετικές του διαθέσεις.
Ο πιο εύκολος τρόπος είναι να εντοπίσει ένα στόχο και να κατευθύνει το σμήνος προς τα εκεί. Στην ιστορία χαρακτηριστικοί έχουν μείνει οι τρόποι που το έκανε ο Χίτλερ με τους Εβραίους και ο Στάλιν με τους εχθρούς της εργατικής τάξης.
Την καλύτερη αποτύπωση των αιτιών της νίκης Τράμπ, τη διάβασα χθες σε ένα σχόλιο κάποιου διαδικτυακού φίλου στον τοίχο μου στο ΦΒ: “Ιστορική απόφαση…
Νιώθω πολύ άνετα, όχι γιατί κερδίζει ο Trump, αλλά γιατί επιτέλους ο κόσμος απάντησε ξεκάθαρα στη διεθνή ολιγαρχία ότι δεν χάφτει πια τα μηνύματά της.
Ποιοι ήταν υπέρ της Clinton;
Οι τραπεζίτες, η Wall street, οι πολυεθνικές, οι χρηματιστές τύπου Soros, η πλουτοκρατία του Hollywood, όλοι οι αναγνωρίσιμοι star του κινηματογράφου, οι εκατομμυριούχοι τραγουδιστές, οι χορτασμένοι από δολάρια σταρ του NBA, σχεδόν όλα τα κατευθυνόμενα ΜΜΕ, όλοι οι δημοσιογράφοι και πάει λέγοντας.
Βάλανε χθες και τη Madonna να τραγουδήσει για τη Hillary.
Μέχρι και το Imagine είπανε για να συγκινήσουν τον κόσμο.
Γκρεμίζει η απόφαση των Αμερικανών το δόγμα του “politically correct” παρά τον αισχρό πόλεμο λάσπης που υπέστη.
Ό,τι και να γίνει στο τέλος, η πολυπολιτισμική παγκοσμιοποίηση χωρίς τη συμμετοχή και συγκατάθεση του απλού –ορθά σκεπτόμενου- κόσμου δεν μπορεί να προχωρήσει!
Ιστορική απόφαση!”
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.capital.gr
