Η δύναμη της μηχανής αναζήτησης της Google είναι τέτοια, που ακόμα και μια μικρή αλλαγή στον αλγόριθμό της θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην έκβαση των Προεδρικών εκλογών του 2016 στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Έπσταϊν, ερευνητή ψυχολόγο του American Institute for Behavioral Research and Technology.
Όπως εξηγεί σε άρθρο του στο Politico, ο ίδιος και μια ομάδα ερευνητών μελέτησαν τη συμπεριφορά των «αναποφάσιστων» που εκτίθενται σε «στημένα» αποτελέσματα αναζητήσεων. Η προβολή αποτελεσμάτων τα οποία προβάλλουν πιο ευνοϊκά έναν συγκεκριμένο υποψήφιο θα μπορούσε να τους «σπρώξει» προς την κατεύθυνσή του, σύμφωνα με τη μελέτη. Στο πλαίσιο της έρευνας – στην οποία συμμετείχαν 4.500 αναποφάσιστοι ψηφοφόροι στις ΗΠΑ και την Ινδία- ενισχύθηκε η θετική προβολή ενός υποψηφίου μεταξύ 37% και 63%, μετά από μία «συνεδρία» αναζήτησης μόλις 15 λεπτών.
Εκπρόσωπος της Google σχολίασε ότι ο αλγόριθμος της εταιρείας είναι ειδικά σχεδιασμένος για να παρέχει «σχετικές απαντήσεις», και το «στήσιμό» τους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα υπονόμευε την εμπιστοσύνη προς την εταιρεία. Ωστόσο, ο κ. Έπσταϊν χαρακτήρισε την απάντηση αυτή χωρίς νόημα, θέτοντας το ερώτημα «πώς η παροχή “σχετικών απαντήσεων” σε ερωτήσεις που σχετίζονται με τις εκλογές αποκλείει το ενδεχόμενο να ευνοηθεί ένας υποψήφιος στην κατάταξη των αναζητήσεων».
Σύμφωνα με την έρευνα, ο επηρεασμός μιας εκλογικής αναμέτρησης από τη Google είναι δυνατός- ειδικά από τη στιγμή που ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα κέρδισε το 2012 με μόλις 3,9% και οι προβλέψεις για το 2016 υποδεικνύουν επίσης αναμέτρηση στήθος με στήθος. Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Έπσταϊν δεν γράφει ότι η Google θα έκανε κάτι τέτοιο, ωστόσο αναφέρει ότι υπάρχουν ιστορικά προηγούμενα, όπως η Western Union το 1876, που χρησιμοποίησε το δίκτυο τηλεγράφου της για να υποστηρίξει τον Ράδερφορντ Χέιζ, προωθώντας μόνο θετικά ρεπορτάζ- αναφορές. Εν τέλει, ο κ. Χέιζ κέρδισε με μικρή διαφορά.
Ο ίδιος παρουσιάζει άλλα δύο σενάρια: αυτό του «μοναχικού λύκου»- ενός εργαζομένου πάνω στον αλγόριθμο, ο οποίος έχει επαρκή εξουσιοδότηση (άδειες, κωδικούς) ή δυνατότητες για να προβεί στις αλλαγές που θέλει (και σημειώνεται η περίπτωση του Μάριους Μίλνερ το 2010, στον οποίο αποδόθηκε η ευθύνη για την υποκλοπή δεδομένων από απροστάτευτα δίκτυα Wi-Fi μέσω των οχημάτων του Street View) και το- σαφώς τρομακτικότερο- σενάριο ότι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι είναι αθώοι, αλλά το ίδιο λογισμικό είναι «κακό», καθώς, βάσει των προκαθορισμένων παραμέτρων λειτουργίας του (που λαμβάνουν υπόψιν τις αναζητήσεις που κάνουν οι ίδιοι οι χρήστες), καταλήγει να προωθεί (από άποψης αποτελεσμάτων αναζητήσεων) κάποιους υποψηφίους. Από αυτή την άποψη, ένα πρόγραμμα υπολογιστή θα ήταν σε θέση να εκλέγει τους κυβερνώντες μίας χώρας.
«Για να το θέσουμε διαφορετικά, η έρευνά μας δείχνει ότι όσο αθώοι και αν είναι οι εργαζόμενοι της Google, ο αλγόριθμος αναζήτησης, ωθούμενος από τη δραστηριότητα των χρηστών, καθορίζει τα αποτελέσματα οριακών εκλογών διεθνώς εδώ και χρόνια, με αυξανόμενη επίδραση κάθε χρόνο, λόγω της αυξανόμενης διείσδυσης του Ίντερνετ» γράφει σχετικά.