Η Μελίνα Μερκούρη (Μαρία Αμαλία Μερκούρη) γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 1920.
Ήταν η αγαπημένη εγγονή του δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη και κόρη του βουλευτή της ΕΔΑ και υπουργού Σταμάτη Μερκούρη.
Σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού (1943-46) και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1944. Ως πρωταγωνίστρια καθιερώθηκε το 1949 με το ρόλο της Μπλανς από το έργο του Τένεσι Ουίλιαμς «Λεωφορείον ο Πόθος». Η πρώτη κινηματογραφική δουλειά της ήταν η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» (1955). Με το ρόλο, όμως, της Ίλια στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή» (1960), αλλά και τη θεατρική μεταφορά του έργου στη Νέα Υόρκη, η Μελίνα Μερκούρη απέκτησε πλέον διεθνή φήμη.
Το 1965 παντρεύτηκε τον αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν, ο οποίος και τη σκηνοθέτησε στις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή» (1960), «Φαίδρα» (1962), «Τοπκαπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978).
Η Μελίνα Μερκούρη πάλεψε σκληρά για την ανατροπή της χούντας από το εξωτερικό όπου βρισκόταν. Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας γύρισε στην Ελλάδα και πολιτεύτηκε. Εκλέχθηκε με το ΠΑ.ΣΟ.Κ. το 1981 και ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε ως το τέλος της πρώτης οκταετίας των κυβερνήσεων Παπανδρέου.
Όραμά της ήταν μέχρι το θάνατό της η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Δημιούργησε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα για να έρθει το θέατρο στην επαρχία, ενώ δική της έμπνευση ήταν και η δημιουργία του θεσμού της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης».
Το άστρο της Μελίνας έσβησε στις 6 Μαρτίου του 1994.
Ελεύθερη θα είναι σήμερα η είσοδος σε όλα τα μουσεία στη μνήμη της Μελίνας Μερκούρη.
Πέρασαν 35 χρόνια από τότε που η Μελίνα Μερκούρη ξεκίνησε τον αγώνα για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα.
Το Μουσείο Ακρόπολης, αναγνωρίζοντας την τεράστια συμβολή της στην ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την επανένωση των περίφημων γλυπτών που είναι μοιρασμένα στην Αθήνα και στο Λονδίνο, προχώρησε στη δημιουργία ενός βίντεο με υλικό που του παραχώρησε το Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη.
Το βίντεο, στο οποίο καταγράφονται η σύληση του Παρθενώνα από τον Έλγιν και η διεθνής εκστρατεία της Μελίνας Μερκούρη, έχει διάρκεια 23 λεπτά και θα προβάλλεται τη Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017, ημέρα κατά την οποία συμπληρώνονται 23 χρόνια από τότε που η σπουδαία ηθοποιός, πολιτικός και οραματίστρια έφυγε από τη ζωή, το 1994.
Τιμώντας τη μνήμη της, το Μουσείο Ακρόπολης θα προβάλλει το βίντεο από τις 10 το πρωί έως τις 4 το απόγευμα, στο αμφιθέατρο, στο ισόγειο του Μουσείου.
Η είσοδος θα είναι ελεύθερη τόσο για την παρακολούθηση του βίντεο όσο και για την επίσκεψη στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου Ακρόπολης.