«Να μην υιοθετηθεί η ιδέα της απευθείας από το λαό εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, και μάλιστα με ιδιαιτέρως ενισχυμένες αρμοδιότητες» είναι η άποψη του Προκόπη Παυλόπουλου, όπως την ανέλυσε στην εισαγωγική ομιλία του στο συνέδριο, με θέμα: «Προεδρική Δημοκρατία versus Προεδρευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας»
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, «κάτι τέτοιο θα οδηγούσε, ενδεχομένως, σε μια συνταγματικώς προβληματική στροφή του πολιτεύματος προς την κατεύθυνση της Προεδρικής Δημοκρατίας».
Επιπλέον, τόνισε, «θα κατέληγε, οιονεί νομοτελειακώς, σε ένα είδος θεσμικής και πολιτικής “δυαρχίας” στην κορυφή της εκτελεστικής εξουσίας, η οποία έρχεται σε αντίθεση προς την κοινοβουλευτική παράδοση και λειτουργία του Ελληνικού Πολιτεύματος»
«Για ποιον λαό, υπό ποιες συνθήκες»
Ο κ. Παυλόπουλος νωρίτερα είχε προτείνει την υιοθέτηση του συμπεράσματος, ως προς τη σύγκριση μεταξύ Προεδρικής Δημοκρατίας και Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, το εξής: «Δεν υφίσταται σύστημα οργάνωσης της μορφής του πολιτεύματος, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως υπόδειγμα που πρέπει να υιοθετήσει, ως “ιδανικό”, κάθε λαός και κάθε κράτος”.
Όλως αντιθέτως, τόνισε, όταν μιλάμε για ένα «ιδανικό» σύστημα πολιτειακής οργάνωσης, πριν απ’ όλα «πρέπει να σκεφτόμαστε για ποιον λαό αυτό προορίζεται, σύμφωνα με την ιδιοσυστασία του και την παράδοσή του».
Επίσης, σημείωσε ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και σε ποια ιστορική συγκυρία το σύστημα τούτο εφαρμόζεται, όπως αυτή διαμορφώνεται στην πορεία εξυπηρέτησης του εθνικού και του δημόσιου συμφέροντος κάθε λαού.
Συγκρίσεις
Στην ομιλία του ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας , μεταξύ άλλων, επεσήμανε:
Τόσον η Προεδρική Δημοκρατία όσο και η Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, ως μορφές πολιτειακής οργάνωσης και διακυβέρνησης, εξελίσσονται, θεσμικώς, αλλά και πολιτικώς, στο πεδίο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
Είναι απαραίτητο να εκτεθεί, έστω και σε γενικές γραμμές, ποια είναι η πεμπτουσία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και γιατί -όπως η πορεία εξέλιξης της δημοκρατικής διακυβέρνησης, σε όλο τον κόσμο, αποδεικνύει- η αντιπροσωπευτική δημοκρατία έχει, και δικαίως, πλήρως επικρατήσει σε σχέση με το πρότυπο πολιτειακής οργάνωσης, το οποίο εκπροσωπεί η αμιγής άμεση δημοκρατία.
Επιπλέον στην ομιλία του ο πρόεδρος Παυλόπουλος εξήγησε ότι :
Το μέγεθος των κρατών, ιδίως από πλευράς αριθμού ενεργών πολιτών, καθιστά την εφαρμογή θεσμών άμεσης δημοκρατίας από «εξαιρετικά δυσχερή ως ανέφικτη».
Με την έννοια ότι, εξαιτίας αυτής της πληθυσμιακής ιδιομορφίας, η λήψη αποφάσεων -«κυρίως δε μέσα σε συνθήκες κρίσης και επείγοντος- αγγίζει τα όρια της ουτοπίας και, ακόμη περισσότερο, της υποδόριας επικινδυνότητας ως προς την εξυπηρέτηση του εθνικού και του δημόσιου συμφέροντος».
Το παράδειγμα του δημοψηφίσματος
Η λήψη αποφάσεων, υπογράμμισε, υπό όρους άμεσης δημοκρατίας -π.χ. δημοψηφίσματος- ειδικώς ως προς ιδιαιτέρως κρίσιμα τεχνικά και εξειδικευμένα ζητήματα, «εγκυμονεί συγκεκριμένους κινδύνους για τους κρατικούς θεσμούς και το κοινωνικό σύνολο και τροφοδοτεί ρεύματα υφέρποντος λαϊκισμού».
Ποιοτικώς –με την έννοια της «ποιότητας» να αφορά την δυνατότητα ενός πολιτικού συστήματος διακυβέρνησης για ουσιαστική εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου και του προς την ωφέλειά του οργανωμένου θεσμικώς δημόσιου συμφέροντος- η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, υποστήριξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «υπερέχει, στην πράξη, αναμφιβόλως της άμεσης δημοκρατίας, με μείζον κριτήριο την εμπέδωση του δημοκρατικού ιδεώδους και της θεμελιώδους παραμέτρου του, της αρχής της δημοκρατικής νομιμοποίησης υπό την σύγχρονη έννοιά της».
Και τούτο, εξήγησε, διότι, σύμφωνα με το «δόγμα» της άμεσης δημοκρατίας και τις επιπτώσεις της πρακτικής εφαρμογής του, η «καθετοποίηση» που προκαλεί η όλη λειτουργία του:
α) Από την μια πλευρά αποκλείει, κατά τη λήψη της απόφασης υπό συνθήκες άμεσης προσφυγής στην λαϊκή ετυμηγορία, οιαδήποτε έννοια αποτελεσματικής μειοψηφίας. Επέκεινα, εκείνος που «δικαιώνεται» εκλογικώς επικρατεί «ολοκληρωτικώς». Κατά συνέπεια, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία εμφανίζει, έναντι της άμεσης δημοκρατίας, ως βασικό πλεονέκτημα το ότι επιτρέπει, και δη υπό όρους θεσμικούς και πολιτικούς, την λειτουργία της μειοψηφίας, πράγμα που εξυπηρετεί αποδοτικώς και ex ante τις επιταγές της Δημοκρατικής Αρχής.
«Θεσμικά αντίβαρα»
β) Από την άλλη πλευρά και συνακόλουθα, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία πλεονεκτεί, με βάση την ουσία του δημοκρατικού ιδεώδους, εμφανώς έναντι της άμεσης δημοκρατίας, αφού μέσω των δικαιωμάτων της μειοψηφίας που αναγνωρίζει και οργανώνει καθιστά εφικτό τον έλεγχο της πλειοψηφίας, άρα την ρεαλιστική υπεράσπιση του ανθρώπου απέναντι στην κρατική αυθαιρεσία. Με άλλες λέξεις, η υπεροχή της αντιπροσωπευτικής έναντι της άμεσης δημοκρατίας έγκειται, κατά βάση, και στο ότι η πρώτη στηρίζεται στην ευεργετική λειτουργία των «θεσμικών αντιβάρων».
πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ