Η ψυχο-πολιτική των εκλογών

Όλοι διαπιστώνουμε, ότι κατά την προεκλογική περίοδο που διανύουμε τα συναισθήματα (π.χ. ο φόβος, ο θυμός, η αγωνία, η ελπίδα κ.α.) έχουν καταστεί δομικό και συγκροτησιακό στοιχείο της κομματικής επιχειρηματολογίας. Όλες οι κομματικές συλλογικότητες αναπτύσσουν την ιδεολογία τους και τα επιχειρήματά τους με άξονα τα συναισθήματα. Και δεν θα ήταν υπερβολικό να ισχυρισθεί κανείς, ότι βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα φαινόμενο συναισθηματικής επιχειρηματολογίας, η οποία έχει αντικαταστήσει την κλασσική ιδεολογική επιχειρηματολογία των κομμάτων.

Στην περίπτωση της Νέας Δημοκρατίας η συναισθηματική επιχειρηματολογίας έχει αποκτήσει «άγρια» όψη. Όλοι οι πολιτικοί αναλυτές μιλάνε για τη «στρατηγική του φόβου». Πράγματι το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας καλλιεργεί το φόβο και δεν απευθύνεται σε πολίτες, κατά την προεκλογική περίοδο, για να τους ενημερώσει για τις πολιτικές μεθόδους επίλυσης του δημόσιου χρέους, αλλά σε ψηφοφόρους, τους οποίους εκφοβίζει με την κατάρρευση της οικονομίας, με την ανεξέλεγκτη φτώχεια, με την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την ευρωζώνη, εάν και εφ’ όσον νικητής στις επικείμενες εκλογές είναι το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ). Κάθε πολίτης αντιλαμβάνεται, ότι ένα τέτοιου τύπου επιχείρημα δεν είναι πολιτικό επιχείρημα, αλλά αντιθέτως πρόκειται για τη χειρότερη μορφή άσκησης ανορθολογικής βίας πάνω σε μία συνείδηση, η οποία ήδη έχει φθάσει στα όρια της ύπαρξής της.

Εμείς, οι πολίτες στην ελληνική πολιτική κοινωνία απαιτούμε από τα κόμματα έστω και κάτω από τις δύσκολες αυτές συνθήκες, να ασκήσουν και το έργο της πολιτικής εκπαίδευσης. Φαίνεται πως τελικά η Νέα Δημοκρατίας απέτυχε στον τομέα αυτό. Οι πολίτες στις συζητήσεις και τις διαβουλεύσεις είναι ισότιμοι ομιλητές που μπορούν να αναπτύξουν τις δικές τους θέσεις και να προβάλλουν τα δικά τους επιχειρήματα. Δεν είναι άβουλα όντα και πολύ περισσότερο δεν μπορούν να τρομοκρατούνται με τη συναισθηματική επιχειρηματολογία του φόβου.

Η ελληνική κοινωνία ως συλλογική μορφή ζωής κατατάσσεται στις φτωχές κοινωνίες εντός της ευρωζώνης. Οι ειδικοί επιστήμονες με βάση και τα μακροοικονομικά μεγέθη και τα αντίστοιχα στοιχεία της πραγματικής μικροοικονομίας τεκμηριώνουν την άποψη αυτή. Στον καθημερινό βιόκοσμο οι πολίτες βιώνουν την αγωνία να τα «βγάλουν πέρα», να καταρτίσουν έναν στοιχειώδη οικογενειακό προϋπολογισμό, να πληρώσουν τα χρέη τους, να διαχειρισθούν τη φτώχεια τους. Η αγωνία για την επιβίωση δεν είναι για τον πολίτη της ελληνικής πολιτικής κοινωνίας μία απλή συναισθηματική κατάσταση που πρόσκαιρα εγκαταστάθηκε στη «γήινη ζωή» τους. Η αγωνία όλων μας για τη ζωή μας και για το μέλλον των παιδιών μας είναι δομικό υπαρξιακό πια στοιχείο της ζωής μας. Η εκλογική διαδικασία της 25ης Ιανουαρίου δεν είναι απλώς και μόνον μία κοινοβουλευτική διαδικασία, κατά την οποία θα επικρατήσει μέσω των κομματικών αντιπαραθέσεων μία πολιτική δύναμη και θα σχηματισθεί μία κυβέρνηση. Η εκλογική αυτή διαδικασία είναι κάτι περισσότερο ποσοτικά και κάτι ουσιαστικότερο ποιοτικά: είναι μία ψυχο-πολιτική μέθοδος, μέσω της οποίας επιχειρείται η διαχείριση του αξιακού, κανονιστικού ιδεολογικού και συναισθηματικού δυναμικού της ελληνικής κοινωνίας.

Στο σημείο αυτό όμως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά τη διατύπωση της ιδέας της «ψυχο-πολιτικής». Δεν ισχυρίζομαι, ότι υπάρχουν κάποιες δυνάμεις ή οντότητες εκτός κοινωνίας. Δεν είμαι οπαδός θεωριών, που υποστηρίζουν, ότι οι κοινωνίες μετασχηματίζονται επειδή υπάρχουν κάποιοι «σχεδιαστές» που μεριμνούν γι’ αυτές. Ως πολιτικός φιλόσοφος υποστηρίζω, ότι κάθε κοινωνία εξελίσσεται με τις ιδιαίτερες (πνευματικές και υλικές) δυνάμεις και δυνατότητες που διαθέτει εντός του στενότερου ή ευρύτερου πραγματολογικού πλαισίου, στο οποίο εντάσσεται, με απλά λόγια υποστηρίζω, ότι τα συναισθήματα παίζουν καθοριστικό (πρωταγωνιστικό) ρόλο στη διαμόρφωση της κομματικής επιχειρηματολογίας κατά την προεκλογική περίοδο. Όπως συνδέεται με το φόβο η Νέα Δημοκρατία, έτσι συνδέεται με την ελπίδα ο ΣΥΡΙΖΑ. Η προεκλογική πολιτική διαφήμιση του ΣΥΡΙΖΑ διακηρύσσει: «η ελπίδα έρχεται».

Η ψυχο-πολιτική μέθοδος των εκλογών αναφέρεται σ’ ένα πράγμα που έχει να κάνει με τον συναισθηματικό κόσμο και τον πλούτο των συναισθημάτων των πολιτών της ελληνικής πολιτικής κοινωνίας και την πραγματολογική δυνατότητα να «μεταφρασθούν» αυτά τα συναισθήματα σε δυναμικές ιδέες και σε περιεχόμενα μεταμόρφωσης του κόσμου μας. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει την ελπίδα όχι ως στατικό συναίσθημα ενός ατόμου που έχει αλυσοδεθεί στο καθεστώς των μνημονίων, αλλά τη γνήσια ψυχή των πολιτών που μπορούν να αναπνέουν, να ονειρεύονται, να βλέπουν τον εαυτό τους ευτυχισμένο, να «κατασκευάζουν» την κοσμοεικόνα τους ως το πρωτότυπο και όχι ως το αντίγραφο.

Όπως διαμορφώνονται τα πράγματα στη σύγχρονη παγκόσμια κοινωνία φαίνεται πώς η ευρωζώνη μετατρέπεται σε μία νησίδα που εάν δεν αναλάβει πολιτικές πρωτοβουλίες εντός της επόμενης δεκαετίας θα καταρρεύσει. Η ελληνική πολιτική κοινωνία θα αποκτήσει την 25η Ιανουαρίου 2015 νέα κυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα πρόκειται για απλή κυβερνητική αλλαγή. Ούτε για κάποια μεταβολή εντός του συστήματος. Θα πρόκειται για μια ριζική «ψυχο-πολιτική» ρήξη. Το συναισθηματικό και κανονιστικό δυναμικό της ελληνικής συλλογικότητας εκφράζεται χωρίς εξαρτήσεις και χωρίς δεσμεύσεις. Η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ συνιστά την ψυχο-πολιτική ηγεμονία της ελληνικής πολιτική κοινωνίας.