Στους «εχθρούς» της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας στις ημέρες μας και στην ανάγκη αδιάλειπτης υπεράσπισής της, αναφέρθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος κατά την ομιλία του στην έναρξη των εργασιών του 4ου Ετήσιου «Αthens Democracy Forum» με θέμα «Religion, Migration Power and Money», στο Προεδρικό Μέγαρο.
Εστιάζοντας στις σύγχρονες προκλήσεις ο Προκόπης Παυλόπουλος τόνισε πως κάθε τι που υπονομεύει την Δημοκρατία δρα, κατ’ αναλογία υπονομευτικώς και για τον Ευρωπαϊκό και Δυτικό Πολιτισμό γενικότερα και υπογράμμισε ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία είναι ένα πολύτιμο, πλην όμως, εύθραυστο αγαθό. Περιγράφοντας τους κινδύνους αυτούς, χαρακτήρισε πιο υπονομευτικούς:
Πρώτον, τον «κυβερνητικό δεσποτισμό», ήτοι την αυθαίρετη ή και καταχρηστική επιβολή της εκτελεστικής εξουσίας έναντι των δύο άλλων εξουσιών, δηλαδή της νομοθετικής και της δικαστικής.
Δεύτερον, τα μεγάλα εμπόδια που συναντά ο άνθρωπος όταν επιχειρεί να υπερασπισθεί τα δικαιώματά του μέσω της δικαστικής εξουσίας, με κύριο αρνητικό σύμπτωμα την καθυστέρηση απονομής της Δικαιοσύνης, η οποία φθάνει στα όρια της αρνησιδικίας.
«Αυτή η μειωμένη εμβέλεια του δικαιώματος αίτησης και παροχής δικαστικής προστασίας συνιστά επιπλέον και καταστροφικό πλήγμα στο “μαλακό υπογάστριο” του Κράτους Δικαίου», παρατήρησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Τρίτον, την επικυριαρχία του «οικονομικού» επί του «θεσμικού», η οποία εκδηλώνεται, κατά βάση, μέσω της χωρίς φραγμούς επέμβασης των «Αγορών» και των «Οίκων Αξιολόγησης» στον πυρήνα της κυριαρχίας των κρατών.
Έτσι -όπως σημείωσε- οντότητες, χωρίς καμία δημοκρατική νομιμοποίηση, αδρανοποιούν τα κρατικά όργανα, τα οποία έχουν γνήσια δημοκρατική νομιμοποίηση.
Επισήμανε, επίσης, ότι η προαναφερόμενη επικυριαρχία του «οικονομικού» επί του «θεσμικού» επιχειρεί να βρει προσχηματικό έρεισμα στο νεοφιλελεύθερο «μύθο» της, δήθεν νομοτελειακής, «αυτορρύθμισης της αγοράς» και, συνακόλουθα, της ανάγκης «απορρύθμισης», δηλαδή της σταδιακής κατάργησης των κανόνων δικαίου που προβλέπουν παρεμβατική αρμοδιότητα κρατικών οργάνων.
«Κάτι τέτοιο, όμως, είναι ουτοπικό κι επικίνδυνο, διότι ακόμη και η νεοκλασική οικονομική θεωρία κρίνει απαραίτητη την υπό την οπτική γωνία του δημόσιου συμφέροντος κρατική παρέμβαση («public interest approach») για την εξάλειψη κραυγαλέων αστοχιών της αγοράς («market failures»)» υπογράμμισε ο Προκόπης Παυλόπουλος και πρόσθεσε ότι «τέτοιες αστοχίες είναι ιδίως η πληροφοριακή ασυμμετρία μεταξύ των επιχειρήσεων και των πελατών τους, καθώς και η επέλευση «αρνητικών εξωτερικοτήτων» («negative externalities») που απειλούν τα θεμέλια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τόσο στο σύνολό του όσο και σ” επιμέρους πεδία του, με ιδιαίτερη έμφαση στο τραπεζικό πεδίο».
Τέταρτον, την παρακμιακή πορεία του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου. «Ειδικότερα, ο νεοφιλελεύθερος “μύθος” περί της ανάγκης κατάργησης των παρεμβατικών αρμοδιοτήτων του κράτους οδηγεί και στην απομείωση ή και εξαφάνιση και των αρμοδιοτήτων εκείνων, οι οποίες διασφαλίζουν την προστασία των οικονομικώς ασθενέστερων» ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και παρατήρησε ότι «έτσι όμως, αφενός, διευρύνονται οι ήδη μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και, αφετέρου, απειλείται με ρήξη ο κοινωνικός ιστός, ενώ παραλλήλως δυναμιτίζεται το θεμελιώδες δικαίωμα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας. Και τούτο διότι το δικαίωμα αυτό προϋποθέτει ότι κατά την άσκησή του διασφαλίζονται οι όροι του υγιούς ανταγωνισμού, συνακόλουθα δε οι εγγυήσεις με βάση τις οποίες καθένας πρέπει, στο πλαίσιο ανάπτυξης της προσωπικότητάς του, να τελεί υπό όρους ισότητας ευκαιριών και ισότητας στην αφετηρία».
Παράλληλα, ο Προκόπης Παυλόπουλος έκανε λόγο και για τη διεύρυνση των ανισοτήτων και, ακόμη περισσότερο, την προοπτική ρήξης του κοινωνικού ιστού, υπογραμμίζοντας, ότι εκτρέφουν τον πιο επικίνδυνο “εχθρό” της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας που είναι, κυρίως, πολιτικά μορφώματα αναβίωσης του εφιάλτη του φασισμού και του ναζισμού, με όποια “λεοντή” κι αν αυτά εμφανίζονται.
«Βλέπουμε το αυγό του φιδιού να γεννιέται σε πολλές χώρες της Ευρώπης λόγω της διεύρυνσης των ανισοτήτων. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία να αναδείξουμε ότι η Δημοκρατία είναι η βάση του πολιτισμού μας. Η Δημοκρατία και η παγκόσμια ειρήνη έχουν πληγεί από τις προσπάθειες της Δύσης να μεταφέρει άκριτη μεταφύτευση θεσμών σε τρίτες χώρες» σημείωσε ο κ. Παυλόπουλος.
Σχετικά με την Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι υπερέχει της Άμεσης Δημοκρατίας, κυρίως διότι στο πλαίσιο της τελευταίας δεν νοείται, ουσιαστικώς, αντιπολίτευση και σεβασμός των δικαιωμάτων της μειοψηφίας. Βεβαίως, παρατήρησε, ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία μπορεί να εμπλουτισθεί ευεργετικώς με θεσμούς Άμεσης Δημοκρατίας, όπως είναι κυρίως το δημοψήφισμα, ιδίως δε το νομοθετικό δημοψήφισμα και το δημοψήφισμα για κρίσιμα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά θέματα.
Καταλήγοντας ο κ. Παυλόπουλος σημείωσε: «Ουδείς μπορεί ν’ αμφισβητήσει πλέον, τουλάχιστον μ’ αξιόπιστα επιχειρήματα, ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία αποτελεί το σύστημα εκείνο δημοκρατικής διακυβέρνησης το οποίο υπηρετεί, με τον πιο πρόσφορο τρόπο, το δημοκρατικό ιδεώδες και το επίκεντρό του, τον Άνθρωπο. Εξίσου όμως ουδείς μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία –όπως και η ίδια η Δημοκρατία άλλωστε- είναι ένα εξαιρετικά “ευαίσθητο” αγαθό. Με την έννοια ότι δεν μπορεί, σε καμία περίπτωση και περίσταση, να θεωρηθεί ότι είναι πλήρως εμπεδωμένο και ασφαλές, δοθέντος ότι οι κίνδυνοι υπονόμευσής του σ’ έναν κόσμο εκ καταγωγής εχθρικό έναντι του κλασικού “δημόσιου συμφέροντος” είναι υπαρκτοί, ορατοί και διαρκώς μεταλλασσόμενοι.
Και είμαι πεπεισμένος ότι το Forum, του οποίου έχω την τιμή να κηρύσσω την έναρξη, μπορεί, και τώρα και στο μέλλον, να συμβάλλει καθοριστικώς προς την κατεύθυνση της υπεράσπισης της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και των θεσμών της. Και μάλιστα προς δύο κατευθύνσεις, την πρώτη των οποίων επισήμανα εισηγητικώς. Πρώτον, προς την κατεύθυνση της αποκάλυψης και, επέκεινα, της αποτελεσματικής αντιμετώπισης των «εχθρών» της, έτσι ώστε να οργανωθεί αποτελεσματικώς η άμυνα και αντίστασή της έναντι των δυνάμεων που οδηγούν –εκ προθέσεως ή εξ αμελείας, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία ως προς την έμφυτη επικινδυνότητά τους- στην υπονόμευσή της.
Και, δεύτερον, προς την κατεύθυνση της συνειδητοποίησης ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, λόγω της θεσμικής και πολιτικής ιδιοσυστασίας της, μπορεί να ευδοκιμήσει μόνο μέσα στο κατάλληλο κοινωνικό, οικονομικό και –κατά λογική ακολουθία- «κοσμοθεωρητικό» περιβάλλον. Πράγμα που σημαίνει ότι η «μεταφύτευση» των θεσμών της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας τότε μόνον αποτελεί ρεαλιστικό στόχο, όταν προηγουμένως έχουν συντελεσθεί οι αναγκαίες κοινωνικές, οικονομικές και –οι εξ αυτών εκπορευόμενες- «κοσμοθεωρητικές» αλλαγές.
Μια τέτοια συνειδητοποίηση είναι τόσο περισσότερο πολύτιμη για την ίδια την Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία αλλά και την ειρηνική πορεία της Ανθρωπότητας, όσο μπορεί να μας αποτρέψει στο μέλλον από ερασιτεχνικούς πειραματισμούς «μεταφύτευσης» αντιπροσωπευτικών δημοκρατικών θεσμών σε κράτη δίχως την απαιτούμενη υποδομή, που έχουν θέσει σε μεγάλους κινδύνους την παγκόσμια ειρήνη, προκαλώντας επίσης πρωτόγνωρα προσφυγικά ή και απλώς παράνομα μεταναστευτικά ρεύματα και –μακράν εμού βεβαίως οιαδήποτε σύνδεση των δύο- παρέχοντας, φυσικά δίχως πρόθεση, προσχήματα σε μια «σκοτεινή» τρομοκρατία, η οποία διαπράττει κυνικώς εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας.
Στην ομιλία παρέστησαν ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Μόντι, ο πρώην πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος, ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Γκρούγκμαν, αρκετοί υπουργοί (Ν. Ξυδάκης , Ε. Κουντουρά, Θ. Πελεγρίνης) βουλευτές, πανεπιστημιακοί, δικαστικοί, επιχειρηματίες κ.ά. Η εκδήλωση ήταν υπό την αιγίδα της αμερικανικής εφημερίδας New York Times.