«Μια ζοφερή θολούρα: Πώς θα μπορούσε να συμβεί η έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ» είναι ο τίτλος άρθρου του Bloomberg, στο οποίο παρουσιάζονται τα τρία σενάρια για την Ελλάδα, η οποία – όπως σημειώνεται – ξεμένει από ρευστό, την ώρα που “η υπομονή όλων αρχίζει να εξαντλείται”.
«Με την Ελλάδα να δίνει για έκτη χρονιά μάχη για την παραμονή της στην Ευρωζώνη, η υπομονή όλων αρχίζει να εξαντλείται. Και το πιο σημαντικό είναι ότι η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα στην Αθήνα ξεμένει από ρευστό. Ενώ οι αποδόσεις των ομολόγων οδηγούν τους επενδυτές να περιμένουν την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, οικονομολόγοι όπως ο Έρικ Νίλσεν της UniCredit Bank AG, λέει ότι πρέπει να υπάρξει χρόνος πριν εξαναγκαστεί να τυπώσει νέο νόμισμα», αναφέρει στην εισαγωγή του άρθρου το πρακτορείο.
Σενάριο Α: Αποφυγή του Grexit
Ο Τσίπρας, το κόμμα του οποίου κέρδισε τις εκλογές τον Ιανουάριο, υποσχέθηκε να άρει τους σκληρούς όρους των μνημονίων που είχαν συμφωνηθεί με τους πιστωτές. Η μικροπολιτική του στέρεψε τα αποθεματικά των ταμείων και τις κατακερματισμένες ελληνικές τράπεζες. Αντιμέτωπος με τις επιλογές είτε της εξόδου από την ευρωζώνη, είτε την εφαρμογή λιτότητας σε αντάλλαγμα τα δάνεια, ο Τσίπρας επιλέγει τα χρήματα. Η ΕΚΤ συνεχίζει να στηρίζει το ελληνικό οικονομικό σύστημα. Ενώ ρέει η βοήθεια, οι ημέρες της κυβέρνησης είναι μετρημένες, καθώς οι περισσότεροι σκληροπυρηνικοί υπστηρικτές της προχωρούν σε ανταρσία. Ένας νέος συνασπισμός σχηματίζεται και στηρίζεται από φιλοευρωπαϊκά κόμματα της αντιπολίτευσης, παραμένοντας πρωθυπουργός ο Τσίπρας, ή προκηρύσσονται εκλογές. Η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη εξασφαλίζεται, καθώς νέα δάνεια χρησιμοποιούνται για την εξόφληση της ΕΚΤ και του ΔΝΤ και τα ταμεία της χώρας αποκαθίστανται. Η Ελλάδα λαμβάνει ευκολότερους όρους αποπληρωμής των δανείων και καλύτερες συνθήκες για να κατευναστεί η λαϊκή αντίδραση
Σενάριο Β: Hotel California
Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Βαρουφάκης έχει πει ότι η παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ είναι σαν το στίχο των Eagles στο τραγούδι του 1976 «Hotel California»: “You can check out any time you like, but you can never leave”. Αυτή η αλληλουχία γεγονότων μπορεί να εξελιχθεί ο Τσίπρας αποτύχει να βρει μία συμβιβαστική λύση με τους εταίρους, από τη γερμανική κυβέρνηση μέχρι τις συνιστώσες του κόμμα του, ΣΥΡΙΖΑ. Τα δάνεια, η μόνη πηγή χρηματοδότησης της Ελλάδας, παραμένουν σε τέλμα. Με τους Ευρωπαίους ηγέτες απρόθυμους για προσέγγιση, η ΕΚΤ διακόπτει τον ELA, την γραμμή ζωής των ελληνικών τραπεζών. Αυτό απαιτεί επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων -καθώς δεν υπάρχει αρκετό ρευστό για να ανταποκριθεί στις ανάγκες- και πιθανώς ένα κλείσιμο των τραπεζών. Τα δύο πιθανά αποτελέσματα που θα ακολουθήσουν το Bloomberg τα ονομάζει «τούμπα» και «check out».
Σενάριο B1: «Τούμπα»
Οι δραματικές συνθήκες των κεφαλαιακών ελέγχων -όρια στις αναλήψεις και τις συναλλαγές- εξαναγκάζουν τον Τσίπρα σε συμβιβασμό. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι περισσότεροι Έλληνες -μεταξύ των 2/3 και 3/4 του πληθυσμού- θέλουν παραμονή στο ευρώ με «κάθε κόστος». Ο Τσίπρας θα επιδιώξει νέο συνασπισμό με βουλευτές φιλοευρωπαϊκών κομμάτων της αντιπολίτευσης. Ένα δημοψήφισμα, εν μέσω κεφαλαιακών ελέγχων και με τις τράπεζες κλειστές, θα του δώσει ένα κίνητρο για μία αλλαγή πορείας. Θα σχηματιστεί μία κυβέρνηση εθνικής ενότητας και η Ελλάδα θα μείνει στο ευρώ, αλλά χωρίς προηγουμένως αυτή η αναστάτωση να έχει προκαλέσει νέα ύφεση.
Σενάριο Β2: Checking out
Με τις τράπεζες κλειστές, η πολιτική κατάσταση θα επιδεινωθεί και η κοινωνική αναταραχή θα ενταθεί, με τη Γερμανία να βρίσκεται στο στόχαστρο ως ο βασικός ανταγωνιστής της χώρας. Οι δημοσκοπήσεις θα αρχίσουν να τείνουν προς την διάσπαση με την ευρωζώνη. Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι θα δώσουν στην κυβέρνηση χώρο και χρόνο για να τυπώσει νέο νόμισμα ή IOUs για εγχώριες πληρωμές. Το νέο σενάριο βυθίζεται γρήγορα, αντανακλώντας τα αδύναμα χαρακτηριστικά μίας οικονομίας που το ΑΕΠ της έχει συρρικνωθεί κατά 25% από το 2008. Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δίνουν στην Ελλάδα έαν «γλυκαντικό», ένα δάνειο σε ισχυρό νόμισμα. Η λογική είναι αποφευχθεί η ολική οικονομική κατάρρευση, η οποία θα δημιουργούσε ένα αποτυχημένο κράτος σε μία στρατηγική περιοχή. Το χρέος της Ελλάδας στους πιστωτές αναδιαρθρώνεται, με προτεραιότητα την αποπληρωμή των δανείων στο ΔΝΤ, είτε από το ταμείο κατά της κρίσης της ευρωζώνης, είτε από τους αναχωρούντες πιστωτές. Η Ελλάδα παραμένει εκτός αγορών.
Οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες και τράπεζες χρεοκοπούν. Μερικές από τις καταθέσεις δεσμεύονται για την ανακεφαλαιοποίηση ενός θρυμματισμένου οικονομικού συστήματος. Η αναδιάρθρωση του χρέους το 2012 έχει ήδη διασφαλίσει ότι το κράτος δεν θα χρειαστεί να πληρώσει στην αρχική τιμή το μεγαλύτερος μέρος του δανείου στους ιδιώτες πιστωτές και την ευρωζώνη για τα επόμενα λίγα χρόνια έως ότου σταθεροποιηθεί η οικονομία. Το νέο νόμισμα και το ευρώ κυκλοφορούν ταυτοχρόνως. Η Ελλάδα δεν έχει αποχωρήσει επισήμως από την ευρωζώνη -η πόρτα είναι ανοιχτή για επιστροφή σε καλύτερη κατάσταση- αν και η χώρα υποφέρει σε ένα οικονομικό καθαρτήριο.
Σενάριο Γ’: « K», όπως Καταστροφή
Η Ελλάδα φεύγει από την ευρωζώνη σε μία άτακτη χρεοκοπία, εν μέσω διαδηλώσεων, δυστυχίας για τους περισσότερους και την κυβέρνηση να επιρρίπτει τις ευθύνες για όλα στους Γερμανούς.
Δεν παρέχεται καμία βοήθεια για τη στήριξη ενός νέου νομίσματος και τη διατήρηση της εξυπηρέτησης των ομολόγων και του χρέους στο ΔΝΤ. Αυτό ενεργοποιεί τα ασφάλιστα χρεοκοπίας για όλους τους πιστωτές. Η κυβέρνηση και οι τράπεζες καταρρέουν, που σημαίνει ότι θα χρειαστούν χρόνια για να υπάρξει μια νέα κατάσταση. Η ελληνική οικονομία βυθίζεται σε μία δεύτερη ύφεση. Ο αντίκτυπος της μεγαλύτερης χρεοκοπίας στην ιστορία του καπιταλισμού οδηγεί την Ευρώπη ξανά στην ύφεση και τις πιέσεις σε άλλες προβληματικές χώρες του ευρώ, όπως η Ιταλία.
Το «κακό αίμα» οδηγεί στην αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωπαίκή Ένωση. Η ιδέα ότι το ευρώ είναι σταθερό τίθεται υπό αμφισβήτηση, κλυδωνίζοντας τις παγκόσμιες αγορές. Η οικονομική κατάρρευση ανοίγει το δρόμο στους εξτρεμιστές, είτε ακροδεξιούς, είτε ακροαριστερούς, για να ανέλθουν στην εξουσία. Όσοι μπορούν, φεύγουν από τη χώρα. Η κατάρρευση θέτει και εν αμφιβόλω τη συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ. Μία νέα -και ασταθής- κυβέρνηση στρέφεται στη Ρωσία για στήριξη, παρέχοντας πρόσβαση στη Μεσόγειο για τον Βλαντιμίρ Πούτιν.