Μια νέα μεταρρύθμιση πρότεινε στο Eurogroup ο Γιάνης Βαρουφάκης με την οποία έχει ως στόχο να δώσει επιπλέον κίνητρα στους πολίτες ώστε να διεκδικούν τις αποδείξεις στις συναλλαγές τους με τη θέσπιση αυτόματης διαδικασίας ώστε οι αποδείξεις λιανικής πώλησης να μπαίνουν σε «λοταρία». Αυτή η πρακτική θα επιβραβεύει την καλή φορολογική συνείδηση.
Ωστόσο αυτό δεν μας είναι τελείως άγνωστο, καθώς τα περί λοταρίας για τις αποδείξεις ακούστηκαν πρώτη φορά το 2010 στην Ελλάδα και επανήλθε το 2014 όταν η κυβέρνηση πιέστηκε να βρει μέτρα για να κλείσει το δημοσιονομικό κενό του 2015. Η ονομασία ήταν @apodeixi και προτάθηκε στους δανειστές ως η ενδεδειγμένη λύση για την εξεύρεση φορολογικών εσόδων 500 εκατ. μέσα στην επόμενη χρονιά.
Η πρακτική αυτή εφαρμόζεται και σε άλλες χώρες του κόσμου και με μεγάλη επιτυχία.
- Η Πορτογαλία κατάφερε να μαζέψει 800 εκατ. ευρώ σε έξι μήνες προσαρμόζοντας στα δικά της δεδομένα το μοντέλο των κληρώσεων που είχε ήδη δοκιμαστεί και αλλού
- Στην Ταϊβάν όπου τον ρόλο του λαχνού παίζουν οι ίδιες οι αποδείξεις και γίνεται κλήρωση στις 25 κάθε μονού μήνα.
- Στην Κίνα (μαζί με κάθε απόδειξη ο καταναλωτής παίρνει και ένα ΞΥΣΤΟ το οποίο ο καταστηματάρχης προμηθεύεται από το κράτος. Ο καταστηματάρχης οφείλει να εμφανίζει στο κράτος τόσες αποδείξεις όσοι είναι και οι λαχνοί του ΞΥΣΤΟ που έχει χορηγήσει.
- Στη Μάλτα (αρχικά οι αποδείξεις έμπαιναν σε ένα τεράστιο βαρέλι και η κλήρωση γινόταν χειροκίνητα. Στη συνέχεια το σύστημα εκσυγχρονίστηκε).
- Στη Σλοβακία και στη Γεωργία.
Χαρακτηριστικό είναι το πορτογαλικό μοντέλο (Lucky Invoice Lottery), όπου επιβραβεύει τους κομιστές των αποδείξεων αλλά πρέπει να γνωστοποιήσουν τον ΑΦΜ τους πέρα από τα στοιχεία της συναλλαγής. Ανάλογα με τις αποδείξεις που γνωστοποιούνται στο Υπουργείο Οικονομικών γίνεται η αντιστοίχιση ενός «κουπονιού» και αυτό που κληρώνεται είναι το κουπόνι. Αντιστοιχεί ένα κουπόνι σε κάθε 10 ευρώ αξίας αποδείξεων. Η συμμετοχή μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε, ενώ οι κληρώσεις γίνονται κάθε εβδομάδα. Δύο φορές τον χρόνο, οργανώνονται μεγάλες κληρώσεις με ακριβά έπαθλα. Συνήθως, το πορτογαλικό Υπουργείο Οικονομικών δίνει ως έπαθλα αυτοκίνητα. Τον αριθμό των κουπονιών που κατέχουν βάσει των αποδείξεων, οι καταναλωτές τον μαθαίνουν μέσω του αντίστοιχου πορτογαλικού Taxis. Μέσα από το portal ενημερώνονται επίσης και για το ποιος είναι ο νικητής κάθε κλήρωσης.
Η ελληνική εκδοχή λέγεται «@πόδειξη» και επινοήθηκε από τον ερευνητή του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του «Δημόκριτου» δρα Βασίλη Γεωργίου το 2009 και λειτουργεί μέσω SMS. O καταναλωτής στέλνει ένα γραπτό μήνυμα το οποίο περιλαμβάνει τον ΑΦΜ του καταστηματάρχη, την αξία της συναλλαγής και την ημερομηνία και την ώρα πραγματοποίησης της συναλλαγής. Τα SMS ύστερα από έλεγχο για την ορθότητα του περιεχόμενου αποθηκεύεται σε μια βάση δεδομένων. Σε κάθε αριθμό απόδειξης, γίνεται αντιστοίχιση ενός αύξοντα αριθμού. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα, οι αριθμοί αυτοί μπαίνουν σε κλήρωση ώστε να προκύπτουν οι νικητές. Οι νικητές ενημερώνονται και πάλι με SMS στον αριθμό του κινητού τηλεφώνου από το οποίο έχουν στείλει τα στοιχεία της απόδειξης. Ειδικά για τα μεγάλα δώρα, για την παραλαβή θα μπαίνει ως προϋπόθεση και η προσκόμιση της απόδειξης.
Εντυπωσιακή μοιάζει να είναι η μεθοδολογία της κλήρωσης ώστε να είναι αδιάβλητη και οι αριθμοί να προκύπτουν τυχαία. Όπως αναφέρει ο κ. Γεωργίου, η κλήρωση βασίζεται σε μια φυσική διεργασία, τη διάσπαση ραδιενεργού υλικού. Μικρή ποσότητα ραδιενεργού υλικού, όταν διασπάται παράγει ακτίνες β (μη επικίνδυνες λόγω μικρής διεισδυτικότητας) οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να παράγουν παλμούς σε τυχαία χρονικά διαστήματα. Η μετατροπή των παλμών σε αριθμούς μπορεί να εξασφαλίσει μια πραγματικά αδιάβλητη κλήρωση.