«Μαύρη Παρασκευή» ή αλλιώς «Black Friday» είναι η μέρα που περιμένουν όλοι οι Αμερικάνοι καθώς την επομένη της Ημέρας των Ευχαριστιών, τα εμπορικά καταστήματα ανοίγουν τις πόρτες και περιμένουν τους καταναλωτές με απίστευτες εκπτώσεις.
Οι δρόμοι «πλημμυρίζουν» από χιλιάδες πολίτες που σχηματίζουν ουρές χιλιομέτρων έξω από τα καταστήματα για να κάνουν τα ψώνια της… χρονιάς. Παράλληλα, η μέρα σηματοδοτεί και την έναρξη της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων με αποτέλεσμα να επικρατεί η απόλυτη καταναλωτική φρενίτιδα.
Η πρακτική έχει επεκταθεί και σε άλλες χώρες εκτός των ΗΠΑ στις οποίες οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου πραγματοποιούν μεγάλες προσφορές/εκπτώσεις στα προϊόντα τους.
Ο θεσμός της αποκαλούμενης «Μαύρης Παρασκευής» (Black Friday), παραδοσιακά αποτελεί την ημέρα με τη μεγαλύτερη αγοραστική κίνηση του έτους, στην οποία αντιστοιχεί το 30% του ετήσιου τζίρου των καταστημάτων ενώ σε κάποιες κατηγορίες προϊόντων όπως στα κοσμήματα, το ποσοστό αυτό αγγίζει το 40%.
Την Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2016 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η πρακτική του Black Friday.
Με αφορμή τη νέα αυτή πρακτική, το Εργαστήριο Μάρκετινγκ MARLAB του Πανεπιστημίου Μακεδονίας πραγματοποίησε διαδικτυακή έρευνα στο διάστημα 27-30/11/2016.
Σκοπός της έρευνας ήταν η καταγραφή της συμπεριφοράς και της στάσης των Ελλήνων/ίδων καταναλωτών/τριών στην πρακτική του Black Friday. Το ερωτηματολόγιο της έρευνας αναρτήθηκε σε διάφορες σελίδες στο Facebook και στο Linkedin.
Αγοραστική Συμπεριφορά
Από την έρευνα φαίνεται ότι οι καταναλωτές/τριες δεν ανταποκρίθηκαν, όπως πιθανόν περίμεναν τα εμπορικά καταστήματα, στην πρακτική Black Friday. Μόνο 32% του δείγματος πραγματοποίησαν αγορές κατά την ημέρα Black Friday εκ των οποίων 82% προτίμησαν να επισκεφθούν τα εμπορικά καταστήματα, ενώ μόνο 11,1% έκαναν αγορές μέσω διαδικτύου. Επίσης, σε ποσοστό 6,5% αγόρασαν προϊόντα και από τα καταστήματα αλλά και από το διαδίκτυο. Οι καταναλωτές/τριες πλήρωσαν για τις αγορές τους με μετρητά σε ποσοστό 58% και με χρεωστική κάρτα σε ποσοστό 26%, ενώ μόνο 10% χρησιμοποίησαν πιστωτική κάρτα. Σε ποσοστό 6% έγιναν πληρωμές με μετρητά και με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα, αναφέρει το ΑΠΕ.
Οι περισσότερες αγορές έγιναν από καταστήματα καλλυντικών, νέων τεχνολογιών και ένδυσης/υπόδησης. Συγκεκριμένα οι καταναλωτές/τριες του δείγματος δήλωσαν ότι αγόρασαν προϊόντα από τα καταστήματα Hondos (20,9%), Public (13,8%), Plaisio (13,4%), H&M (13,7%), Zara (12,5%), Media Markt (5,6%), Sephora (4,9%). Το ενδιαφέρον από αυτά τα αποτελέσματα είναι ότι τα καταστήματα Zara δεν συμμετείχαν στο Black Friday και συνεπώς επωφελήθηκαν της περίστασης χωρίς να καταβάλουν κάποια προσπάθεια (πχ πραγματοποίηση μεγάλων εκπτώσεων και έξοδα επικοινωνίας/διαφήμισης). Από τα παραπάνω καταστήματα οι καταναλωτές/τριες αγόρασαν κυρίως είδη ένδυσης/υπόδησης (67,6%), καλλυντικά (20,1%) και παχνίδια/παιχνιδομηχανές (7,3%) και ξόδεψαν στην πλειονότητά τους (56%) έως 50 ευρώ για αγορές, ενώ σε ποσοστό 25% ξόδεψαν μεταξύ 51-100 ευρώ. Η έρευνα επίσης δείχνει πως οι καταναλωτές/τριες δεν θεωρούν πολύ μεγάλες τις εκπτώσεις που ανακοίνωσαν τα εμπορικά καταστήματα. Συγκεκριμένα, 57,6% των καταναλωτών που έκαναν αγορές υποστήριξαν ότι από τα προϊόντα που αγόρασαν κέρδισαν έκπτωση της τάξης των 20%-30% και μόνο 7,6% δήλωσαν ότι αγόρασαν με έκπτωση μεγαλύτερη του 50% της αρχικής τιμής των προϊόντων. Για τους συμμετέχοντες στην έρευνα, τα προϊόντα τα οποία είχαν τη μεγαλύτερη έκπτωση ήταν τα προϊόντα τεχνολογίας (75%) και τα είδη ένδυσης/υπόδησης (9%).
Από τα πρώτα στοιχεία της έρευνας εξάγεται το συμπέρασμα ότι υπάρχει περιορισμένη γνώση και ενημέρωση των καταναλωτών/τριων για την πρακτική Black Friday ενώ βασική πηγή πληροφόρησης αποτελούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι καταναλωτές/τριες στην Ελλάδα φαίνεται να μην ανταποκρίθηκαν όπως τα εμπορικά καταστήματα πιθανώς να περίμεναν γεγονός που αποτυπώνεται τόσο από το μικρό ποσοστό αγορών όσο και από τα μικρά ποσά που ξοδεύτηκαν κατά τη Black Friday. Επίσης, μια άλλη ερμηνεία της μικρής συμμετοχής των Ελλήνων καταναλωτών/τριών μπορεί να είναι τα μικρά ποσοστά έκπτωσης που προσέφεραν οι εμπορικές επιχειρήσεις γεγονός που δεν κινητοποίησε τους/τις καταναλωτές/τριες να προβούν σε αγορές και να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα. Τέλος, μια άλλη ερμηνεία των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων μπορεί να σχετίζεται με το υψηλό ποσοστό ανέργων (37%) που συμμετείχε στο δείγμα το οποίο έχει περιορισμένη οικονομική δυνατότητα να πραγματοποιήσει αγορές ακόμα και με έκπτωση.