Ο Βαρουφάκης, το plan B, τα ΑΦΜ και η «γενικευμένη παραπληροφόρηση»
Αναλυτική απάντηση δια μέσου ανακοίνωσης έδωσε ο Γιάνης Βαρουφάκης στα δημοσιεύματα που τον φέρουν να επεξεργαζόταν σχέδιο «ηλεκτρονικής υποκλοπής» ΑΦΜ πολιτών, δημιουργίας «μυστικού παράλληλου» τραπεζικού συστήματος κλπ, τα οποία δημοσίευσε η εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ την Κυριακή. Λίγο νωρίτερα, ο Γ. Βαρουφάκης είχε δώσει την άδειά του στο «Official Monetary and Financial Institutions Forum (OMFIF)», το οποίο επικαλείται και το δημοσίευμα, να δημοσιοποιήσει τα πρακτικά της συνεδρίασής του προκειμένου να υπάρξει πλήρη εικόνα του ποια πραγματικά ήταν η τοποθέτηση του πρώην Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος πλέον μιλά για γενικευμένη παραπληροφόρηση και ανταπαντά σε όσους τον επικρίνουν ότι όταν ήταν Υπουργός του ασκούσαν κριτική επειδή δεν είχε δεύτερο σχέδιο και τώρα επειδή γινόταν προσπάθεια να προετοιμαστεί η κυβέρνηση για την περίπτωση που οι δανειστές τραβούσαν στα άκρα τη διαπραγμάτευση προκαλώντας ρήξη.
Η ανακοίνωση του Γ. Βαρουφάκη έχει ως εξής:
Κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων, και έως την ημέρα του Δημοψηφίσματος, ο τ. Υπουργός Οικονομικών κ. Γιάνης Βαρουφάκης, ως όφειλε, και κατ’ εντολή του πρωθυπουργού, επέβλεπε ομάδα εργασίας η οποία, με συντονιστή τον καθηγητή James K. Galbraith, επεξεργαζόταν σχέδιο έκτακτης ανάγκης και αντίδρασης σε σχέδια υπονόμευσης της κυβέρνησης από τους δανειστές, συμπεριλαμβανομένων και των γνωστών σχεδίων εξώθησης της χώρας εκτός ευρωζώνης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, πριν την ανακοίνωση του κ. Βαρουφάκη για την ύπαρξη της εν λόγω ομάδας εργασίας, ο τ. Υπουργός δεχόταν συνεχή και έντονη κριτική για την ανυπαρξία σχεδίου αντίδρασης σε σχέδια υπονόμευσης της χώρας από τους δανειστές. Η Τράπεζα της Ελλάδος (η οποία είχε, π.χ., έτοιμο σχέδιο ΠΝΠ για τραπεζική αργία), η ΕΚΤ, κυβερνήσεις χωρών της ΕΕ, τράπεζες και διεθνείς οργανισμοί διαθέτουν τέτοιες ομάδες και σχεδιασμό από το 2012. Πράγματι, θα ήταν ύψιστη ανευθυνότητα να μην έχει εκπονήσει ανάλογα σχέδια το Υπουργείο Οικονομικών.
Από τότε που ο τ. Υπουργός Οικονομικών, ανακοίνωσε την ύπαρξη εκείνης της ομάδας εργασίας, τα ΜΜΕ κατακλύζονται από ευφάνταστα «ρεπορτάζ» τα οποία πλήττουν την ποιότητα του δημόσιου διαλόγου προσπαθώντας να την σκιαγραφήσουν ως ομάδα που «συνομωτούσε» για να επαναφέρει εθνικό νόμισμα. Πρόκειται για καθαρή συκοφαντία. Η ομάδα εργασίας του Υπουργείου Οικονομικών λειτουργούσε πάντα στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής και οι εισηγήσεις της είχαν ως μόνιμη αναφορά το δημόσιο συμφέρον, την τήρηση της νομιμότητας και την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη.
Ως προς το δημοσίευμα της Καθημερινής με τίτλο «Plan B με υποκλοπές και χάκινγκ», σημειώνεται ότι η σύνταξη «αμέλησε» να ζητήσει εξηγήσεις και σχολιασμό από τον κ. Βαρουφάκη πριν δημοσιεύσει ανακριβείς αναφορές σε «υποκλοπές ΑΦΜ όλων των φορολογούμενων». Έτσι, εκούσια ή ακούσια, έσπειρε σύγχυση και συνεισέφερε στην γενικευμένη παραπληροφόρηση των ΜΜΕ. Ως προς την ουσία, το δημοσίευμα προφανώς αναφέρεται στα πλάνα του Υπουργείου Οικονομικών που ο τ. Υπουργός ανέφερε ευθαρσώς στον απολογισμό του κατά την τελετή παράδοσης του υπουργείου την 6η Ιουλίου με την εξής αναφορά:
«Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων έχει αρχίσει να επεξεργάζεται τρόπους με τους οποίους το taxisnet μπορεί να γίνει κάτι παραπάνω από αυτό που είναι, να γίνει ένα σύστημα πληρωμών και προς τρίτους, ένα σύστημα το οποίο αυξάνει την αποτελεσματικότητα και ελαχιστοποιεί τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τους πολίτες και προς τις επιχειρήσεις.»
Το σχέδιο αυτό δεν αποτελούσε μέρος του έργου της προαναφερόμενης ομάδας εργασίας αλλά πλάνο του Υπουργείου του οποίου η εφαρμογή θα πρέπει να προχωρήσει, ανεξαρτήτως της έκβασης των διαπραγματεύσεων, καθώς βελτιώνει σημαντικά την ρευστότητα τόσο του κράτους όσο και του ιδιωτικού τομέα, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημόσιου στο ιδιωτικό τομέα και αντιστρόφως.
Περιληπτικά, στην διάρκεια της πεντάμηνης διαπραγμάτευσης που συνετάραξε την Ευρώπη, και άλλαξε τους όρους του δημόσιου διαλόγου στην Ευρωπαϊκή ήπειρο, το Υπουργείο Οικονομικών έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να εξυπηρετήσει το δημόσιο συμφέρον υπό αντίξοες συνθήκες. Η καμπάνια των συστημικών ΜΜΕ να αποδομήσουν τον πεντάμηνο αγώνα της κυβέρνησης και του ελληνικού λαού για δημοκρατία και κοινό νου θα αποτύχει.
Το ηχητικό από το OMFIF, που έχει έδρα το Λονδίνο, και δημοσίευσε την ηχογραφημένη τοποθέτηση του Γ. Βαρουφάκη στις 16 Ιουλίου:
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Γ. Βαρουφάκης ξεκαθαρίζει ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε εντολή να οδηγήσει τη χώρα εκτός ευρώ, αλλά να διαπραγματευθεί με το Eurogroup και την ΕΚΤ για μια βιώσιμη λύση, με τη χώρα εντός Ευρωζώνης.
Είναι δύσκολο, ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη, όταν βρίσκεται κανείς εντός της Νομισματικής Ένωσης, να προετοιμάσει ένα δημόσιο διάλογο για το ενδεχόμενο έξόδου από την Ευρωζώνη, σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις φτάσουν στο σημείο χωρίς επιστροφή.
Στη συνέχεια της συνομιλίας, τίθεται το ερώτημα εάν τελικά η Ελλάδα είχε «plan B». Ο κ. Βαρουφάκης ξεκινά την απάντησή του, λέγοντας ότι, πριν ακόμα τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου και την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας του είχε δώσει εντολή να εκπονήσει ένα εναλλακτικό σχέδιο.
Το σχέδιο αυτό, όπως ακούγεται να λέει ο κ. Βαρουφάκης, το επεξεργαζόταν μυστικά μία ομάδα πέντε ατόμων, ήδη από το Δεκέμβριο του 2014. Το δύσκολο, όπως εξηγεί, θα ήταν στη συνέχεια να πείσει ότι, από τα πέντε άτομα που το επεξεργάστηκαν, θα πρέπει να υπάρξουν 1.000 άτομα που να το εφαρμόσουν.
Περιγράφοντας, λοιπόν, τι σχεδιάζε, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των capital controls και της τραπεζικής αργίας και να δοθεί στον ελληνικό λαό η εμπιστοσύνη και η αίσθηση ότι υπάρχει σχέδιο, ο κ. Βαρουφάκης αναλύει το πλάνο του για τη δημιουργία ενός παράλληλου συστήματος πληρωμών, για το οποίο θα χρησιμοποιούνταν τα ΑΦΜ των Ελλήνων πολιτών, μέσα από το σύστημα Taxis.
Δημιουργώντας «αναπληρωματικούς» λογαριασμούς, το κράτος θα είχε τη δυνατότητα να πληρώνει τις υποχρεώσεις του προς τρίτους -όπως, π.χ., έναν προμηθευτή νοσοκομείου, αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Βαρουφάκης-, χρησιμοποιώντας ένα παράλληλο, ψηφιακό νόμισμα, προκειμένου να είναι συνεπές στις υποχρεώσεις του -πρόκειται, προφανώς, για τα περίφημα IOUs.
Το παράλληλο αυτό τραπεζικό σύστημα, σύμφωνα με τον τέως Υπουργό Οικονομικών, θα επέτρεπε στην Ελλάδα να «αναπνεύσει», κατά το διάστημα που οι τράπεζές της θα έμεναν κλειστές. Στη συνέχεια, ο κ. Βαρουφάκης αφηγείται στους συνομιλητές του «μια συναρπαστική ιστορία, τι είδους δυσκολίες αντιμετώπισα. Ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων στο υπουργείο μου ελέγχεται πλήρως και απευθείας από την τρόικα. Δεν ήταν υπό τον δικό μου έλεγχο ως αρμόδιου υπουργού, αλλά ελεγχόταν από τις Βρυξέλλες. Ο γενικός γραμματέας διορίζεται με μια συγκεκριμένη διαδικασία και ελέγχεται από την τρόικα, όπως και ολόκληρος ο μηχανισμός».
»Είναι σαν τα δημόσια έσοδα στο Ηνωμένο Βασίλειο να ελέγχονται από τις Βρυξέλλες είμαι σίγουρος ότι όπως το ακούτε σας σηκώνεται η τρίχα. ΟΚ, λοιπόν, το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα ήταν πως ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων, από την άλλη, ελεγχόταν από εμένα, ως αρμόδιο υπουργό. Και διόρισα έναν καλό φίλο μου, παιδικό φίλο μου, που έγινε καθηγητής Τεχνολογικής Πληροφόρησης στο Κολούμπια στις ΗΠΑ. Τον επιστράτευσα επειδή του είχα εμπιστοσύνη να προχωρήσει στην ανάπτυξη αυτού του συστήματος. Κάποια στιγμή, μία εβδομάδα ή λίγο αργότερα αφότου μετακομίσαμε στο υπουργείο, με πήρε τηλέφωνο και μου είπε ότι έχει τον έλεγχο των μηχανημάτων, του hardware, όχι όμως και του λογισμικού (software). “Το software ανήκει στην τρόικα, που ελέγχει τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων. Τι να κάνω;”» σημείωσε με νόημα.
Και προσθέτει ο κ. Βαρουφάκης: «Είχαμε λοιπόν μια συνάντηση, μόνο οι δυο μας, ουδείς άλλος γνώριζε, και εκείνος μου είπε: “Ακου, αν ζητήσω την άδειά τους για να αρχίσω να εφαρμόζω αυτό το σχέδιο, τότε η τρόικα θα μάθει αμέσως ότι σχεδιάζουμε ένα παράλληλο σύστημα. Αλλά εγώ του είπα ότι αυτό δεν μας κάνει, γιατί δεν θέλουμε να αποκαλύψουμε τα σχέδιά μας σε αυτήν τη φάση. Έτσι τον εξουσιοδότησα, και αυτό δεν πρέπει να το πείτε σε κανέναν, πρέπει να παραμείνει μεταξύ μας».
Χαριτολογώντας, στο σημείο αυτό που αναφέρεται στην ανάγκη το εν λόγω σχέδιο να μείνει μυστικό, ο κ. Βαρουφάκης λέει στους συνομιλητές του ότι, ακόμα και αν εκείνοι αποκαλύψουν όσα τους έλεγε εκείνη την ώρα, ο ίδιος επρόκειτο να τα αρνηθεί και να διαψεύσει ότι αυτή η στιχομυθία υπήρξε ποτέ.
Και συνεχίζει: «Αποφασίσαμε λοιπόν να χακάρουμε το λογισμικό του ίδιου μου του υπουργείου και να αντιγράψουμε τους κωδικούς των φορολογουμένων (σ.σ. ΑΦΜ), προκειμένου να μπορέσουμε να δοκιμάσουμε και να εφαρμόσουμε αυτό το παράλληλο σύστημα πληρωμών». Μετά το κλείσιμο των τραπεζών, λέει ο κ. Βαρουφάκης, ήμασταν έτοιμοι να πάρουμε το «πράσινο φως» από τον Πρωθυπουργό, να πάμε στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων και να αρχίσουμε να εφαρμόζουμε το παράλληλο σύστημα.
Όπως εξηγεί εκ νέου κ. Βαρουφάκης, το σχέδιο αυτό θα εφαρμοζόταν ως απάντηση στο κλείσιμο των τραπεζών, προκειμένου να συνεχίσει να λειτουργεί το κράτος. «Είναι πραγματικό τρομακτικό, σοκαριστικό» ακούγεται να του απαντά ένας εκ των συνομιλητών του, όταν ο τέως Υπουργός Οικονομικών ολοκληρώνει την περιγραφή του εναλλακτικού του σχεδίου.
Στη συνέχεια, και έπειτα από σχετική ερώτηση, ο Γιάνης Βαρουφάκης υποστηρίζει -λέγοντας μάλιστα ότι απηχεί και τις απόψεις του διαδόχου του στο Υπουργείο Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου- ότι η συμφωνία των Βρυξελλών για ένα τρίτο δάνειο από τον ESM προς την Ελλάδα, ύψους 80 δισ. ευρώ, δεν πρόκειται να εφαρμοστεί.
Και αυτό, όπως εξηγεί, καθώς οι διαφορές ανάμεσα στο ΔΝΤ, τον ESM και τον δρα Σόιμπλε, όπως τον αποκαλεί, είναι πολύ σημαντικές. Λέει λοιπόν ότι, ο ESM θέτει ως προϋπόθεση τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας, ωστόσο το Ταμείο επικαλείται την πάγια θέση του ότι το χρέος της Ελλάδας δεν είναι βιώσιμο και τονίζει ότι δεν θα μετάσχει στο νέο δάνειο, εάν δεν υπάρξει πρόβλεψη από την πλευρά των Ευρωπαίων για απομείωσή του.
Έτσι, σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη, υπάρχει ο κίνδυνος οι συνάδελφοί του στη Βουλή να ψήφισαν στις 15 Ιουλίου υπέρ του πρώτου πακέτου με τα προαπαιτούμενα για την εφαρμογή της συμφωνίας, χωρίς να είναι βέβαιο ότι τελικά θα υπάξει συμφωνία ανάμεσα στον ESM, το ΔΝΤ και τον Υπουργό Οικονοκομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για τη χορήγηση του τρίτου δανείου. Μάλιστα, ο τέως ΥΠΟΙΚ μιλά επιμελώς για «σκληρά μέτρα» και όχι για μεταρρυθμίσεις, καθώς εκτιμά ότι τα ψηφισθέντα προαπαιτούμενα της συμφωνίας δεν αποτελούν πραγματικές μεταρρυθμίσεις.
Όπως εξηγεί, ισχύει το εξής οξύμωρο: ο Σόιμπλε -«για εντελώς διαφορετικούς λόγους από τους δικούς μου», λέει χαρακτηριστικά- θέλει το Grexit, το ΔΝΤ δεν θέλει να παραβιάσει και πάλι το καταστατικό του, χορηγώντας νέο δάνειο σε μία χώρα που δεν έχει βιώσιμο χρέος, η Κομισιόν θέλει πραγματικά αυτή η συμφωνία να προχωρήσει, η Γερμναίδα Καγκελάριος Μέρκελ το θέλει επίσης, αλλά δεν υπάρχει κανένας συντονισμός μεταξύ των δανειστών.
Στη συνέχεια ο κ. Βαρουφάκης ερωτάται εάν εκτιμά πώς ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, θέλει να χρησιμοποιήσει την Ελλάδα ως παράδειγμα, για να «εκφοβίσει» τη Γαλλία. Απαντά ότι ο κ. Σόιμπλε επιθυμεί μια έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη «για να ξεκαθαρίσει τα πράγματα, με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο».
«Πεποίθησή μου είναι ότι ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών επιθυμεί να εκδιωχθεί η Ελλάδα από τη Νομισματική Ένωση, για να εκφοβίσει τους Γάλλους και να τους κάνει να δεχθούν το μοντέλο του, μιας πειθαρχημένης Ευρωζώνης» τονίζει και καταλήγει λέγοντας ότι η Γερμανία θέλει να κάνει την Ελλάδα παράδειγμα για να πειθαρχήσει τους Γάλλους.