Η βελτιωμένη εικόνα στην εκτέλεση του προϋπολογισμού τον Μάρτιο 2015 αποτελεί σημαντικό βήμα που δεν επιλύει, ωστόσο, το οξυμένο πρόβλημα της ταμειακής ρευστότητας, επισημαίνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων.
Ειδικότερα, το πρώτο τρίμηνο 2015, αντιστράφηκε η εικόνα που παρατηρήθηκε στους πρώτους δύο μήνες του έτους, καθώς το πρωτογενές πλεόνασμα του Κρατικού Προϋπολογισμού ανήλθε στα 1,74 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο 2015, έναντι 1,54 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο 2014. Το πρωτογενές πλεόνασμα υπερέβη τον στόχο των 119 εκατ. ευρώ που είχε τεθεί για το πρώτο τρίμηνο 2015 κατά 1,6 δισ. ευρώ. Επίσης, το έλλειμμα του Κρατικού Προϋπολογισμού (συμπεριλαμβανομένων των τόκων) διαμορφώθηκε στα 500 εκατ. ευρώ, σημαντικά χαμηλότερα από τον στόχο που είχε τεθεί για το διάστημα αυτό (2,1 δισ. ευρώ) και έναντι ελλείμματος 448 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο 2014.
Η θετική πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος προήλθε κυρίως από την αύξηση των εσόδων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, τα οποία υπερέβησαν τον στόχο κατά 678 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο 2015, αλλά και την μεγάλη υποχώρηση των πρωτογενών δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού, τα οποία διαμορφώθηκαν κατά 1,18 δισ. ευρώ χαμηλότερα έναντι του στόχου. Όπως όμως επισημαίνεται από το Υπουργείο Οικονομικών, οι χαμηλότερες δαπάνες οφείλονται κυρίως στην αναδιάρθρωση του ταμειακού προγραμματισμού με βάση τις επικρατούσες ταμειακές συνθήκες και συνεπώς εκτιμάται ότι μετά την ομαλοποίηση των ταμειακών συνθηκών, οι δαπάνες θα επανέλθουν στα επίπεδα των στόχων του προϋπολογισμού.
Η απογοητευτική πορεία των φορολογικών εσόδων στην προεκλογική περίοδο Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου φαίνεται να ομαλοποιείται σταδιακά, ιδιαίτερα τον Μάρτιο, ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων νομοθετικών πρωτοβουλιών για την ταχεία συλλογή φορολογικών οφειλών. Συγκεκριμένα, εισήχθη ένα ειδικό νομοσχέδιο για την ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία και το ασφαλιστικό σύστημα που διήρκεσε έως το τέλος του Μαρτίου.
Συνολικά, τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού εμφάνισαν σαφή βελτίωση τον Μάρτιο 2015 (Γράφημα 2), αφού είναι αυξημένα κατά €590 εκατ. έναντι του στόχου που είχε τεθεί για τον συγκεκριμένο μήνα. Ωστόσο, η υστέρηση αυτής της κατηγορίας εσόδων τους προηγούμενους μήνες του τρέχοντος έτους είχαν ως αποτέλεσμα το πρώτο τρίμηνο 2015 τα έσοδα να ανέλθουν στα €10,5 δισ., μειωμένα κατά € 584 εκατ. έναντι του στόχου. Το πρώτο τρίμηνο 2014 τα έσοδα αυτά είχαν φθάσει τα €10,7 δισ.
Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) επιδεινώθηκε το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2015, όπως προκύπτει από το Γράφημα, καθώς κατέγραψε έλλειμμα ύψους €1,775 δισ., έναντι ελλείμματος €1,065 δισ. το αντίστοιχο διάστημα 2014. Η επιδείνωση στο έλλειμμα του ΙΤΣ προέρχεται από την χειροτέρευση τόσο του πλεονάσματος πρωτογενών εισοδημάτων (δηλαδή εισοδήματα από εργασία και επενδύσεις, αλλά και λοιπά πρωτογενή εισοδήματα), όσο και των δευτερογενών εισοδημάτων (εισπράξεις-πληρωμές από ορισμένα ταμεία της ΕΕ).
Αντίθετα, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών συρρικνώθηκε στα €3,18 δισ., έναντι €3,26 δισ. το δίμηνο 2014. Η βελτίωση αυτή προέρχεται κυρίως από τον περιορισμό στο έλλειμμα του ισοζυγίου καυσίμων (-8,1% σε ετήσια βάση). Η εξέλιξη αυτή ήταν αναμενόμενη, εφόσον οι εισαγωγές καυσίμων υποχώρησαν κατά 17,6% σε ετήσια βάση το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2015, λόγω της πτώσης της τιμής του πετρελαίου (εκφρασμένες σε ευρώ) κατά 40% σε ετήσια βάση το διάστημα αυτό. Αντίθετα, το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών εκτός καυσίμων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο, όπως φαίνεται στο Γράφημα. Ανησυχητικό παράγοντα αποτελεί η μείωση των εξαγωγών αγαθών κατά 12,7% σε ετήσια βάση το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2015.
Ωστόσο, η μείωση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πτώση της τιμής του πετρελαίου, καθώς εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 2,9%. Σημειώνεται ότι το 2014 οι εξαγωγές αγαθών εξαιρουμένων των καυσίμων αυξήθηκαν κατά 5,9%, έναντι μηδενικής μεταβολής το 2013. Οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 4,9% το 2014, από 2,3% το 2013. Η βελτίωση αυτή συνδέεται με την περαιτέρω βελτίωση της ανταγωνιστικότητας το 2014, δηλαδή τη μείωση της πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά 2,0% το 2014 έναντι των 37 κύριων εμπορικών μας εταίρων, από -6,0% το 2013.
Απαιτείται η συνέχιση της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας προκειμένου να διασφαλισθεί η ενίσχυση του εξαγωγικού τομέα, απαραίτητη προϋπόθεση για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Παράγοντες που κρίνονται θετικοί για την επιπλέον ενίσχυση των εξαγωγών είναι η ανάκαμψη του παγκόσμιου εμπορίου κατά 3,7% το 2015, από 3,4% το 2014 (προβλέψεις ΔΝΤ Απρίλιος 2015), αλλά και η διαμόρφωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου σε ασθενές επίπεδο.
Παράλληλα, το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών περιορίσθηκε ελαφρά στα € 1,0 δισ. (μειωμένο κατά € 110 εκατ. έναντι του διμήνου 2014), καθώς η αύξηση του πλεονάσματος του τουριστικού ισοζυγίου δεν κατάφερε να υπεραντισταθμίσει την μείωση του ισοζυγίου μεταφορών και λοιπών υπηρεσιών που σημειώθηκε το δίμηνο 2015. Σημειώνεται επίσης ότι η αύξηση στις ταξιδιωτικές εισπράξεις κατά 12,4% σε ετήσια βάση το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2015, θεωρείται περιορισμένη αν συνυπολογισθεί ότι οι συνολικές αφίξεις τουριστών αυξήθηκαν κατά 52,7% το ίδιο διάστημα.
Όσον αφορά στο ισοζύγιο κεφαλαίων καταγράφηκε μικρό πλεόνασμα ύψους € 159 εκατ. το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2015, δηλαδή € 1,3 δισ. μικρότερο από το πλεόνασμα το αντίστοιχο διάστημα 2014.