Βρετανία: Οι πιο κρίσιμες και αμφίρροπες εκλογές των τελευταίων δεκαετίων

Ανοίγουν σήμερα Πέμπτη 7 Μάη οι κάλπες τη Βρετανία και οι αρχηγοί των κομμάτων, καθώς  και οι υποψήφιοι σε κάθε περιφέρεια, έδιναν μάχη ψήφο – ψήφο μέχρι και την τελευταία στιγμή.  Το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει τις πιο απρόβλεπτες γενικές εκλογές στη ιστορία του. Με το Εργατικό Κόμμα να επιθυμεί να κρατήσει μακριά το SNP από τη Σκωτία, το UKIP να ανεβαίνει και τους Φιλελεύθερους Δημοκρατικούς να χάνουν «έδαφος».

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν κάτι καινούργιο, πέραν του ότι κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα της Βρετανίας δεν θα καταφέρει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία επί των 650 εδρών του κοινοβουλίου.

Οι Συντηρητικοί και οι Εργατικοί εμφανίζονται ισοδύναμοι όμως κανείς τους δεν βρίσκεται σε επίπεδα αυτοδυναμίας. Οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις που δημοσιεύτηκαν το βράδυ της Τρίτης, πέντε στο σύνολό τους, σηκώνουν ουσιαστικά τα χέρια ψηλά: Δύο δείχνουν ισοδύναμους τους Συντηρητικούς και τους Εργατικούς, δύο τους Συντηρητικούς με ελάχιστο προβάδισμα και μία τους Εργατικούς μπροστά, επίσης με διαφορά στα όρια του στατιστικού λάθους.

Όπως φαίνεται από τον μέσο όρο των δημοσκοπήσεων, οι Τόρις και οι Εργατικοί έχουν από 33% της πρόθεσης ψήφου. Σε όρους εδρών, αυτό θα μεταφραζόταν σε ένα πλεονέκτημα περίπου δέκα βουλευτών για τους Συντηρητικούς, οι οποίοι θα εξακολουθούσαν όμως να απέχουν όμως πολύ από την απόλυτη πλειοψηφία που είναι οι 326 έδρες.

BBC pol

Metropolls

 

Περιοδείες της τελευταίας στιγμής

Την Τετάρτη, Κάμερον και Μίλιμπαντ συνέχισαν την περιοδεία τους σε όλη την επικράτεια ελπίζοντας πως θα πείσουν τους αναποφάσιστους για να τους δώσουν το κρίσιμο προβάδισμα.

Ο Πρωθυπουργός είχε στο πρόγραμμα της τελευταίας ημέρας τη βορειοδυτική Αγγλίκα, την Σκωτία και τα Μίντλαντς. «Έχουμε καταφέρει πολλά, αλλά μένει ακόμη αρκετή δουλειά» λέει τις τελευταίες ημέρες ο Κάμερον.

Ο αρχηγός των αντιπολιτευόμενων Εργατικών πήγε την Τετάρτη σε τέσσερα διαφορετικά σημεία, ξεκινώντας από το Λάνκασαϊρ και καταλήγοντας στο Δυτικό Γιόρκσαϊρ. Το μήνυμα του Μίλιμπαντ είναι «να διαλέξετε είτε μεταξύ άλλης μίας πενταετίας με έναν πρωθυπουργό που βάζει πρώτα τους πλούσιους και ισχυρούς ή, εάν γίνω εγώ πρωθυπουργός, να βάλω πρώτα τους εργαζόμενους».

Το πρόγραμμα είναι εξίσου φορτωμένο και για τις ηγεσίες των υπόλοιπων κόμματων. Ο Νικ Κλεγκ των Φιλελεύθερων Δημοκρατών ξεκίνησε από τα βορειοδυτικά της χώρας και έκλεισε την Τετάρτη στην Σκωτία, ενώ ο Νάιτζελ Φάρατζ του ευρωσκεπτικιστικού UKIP έδωσε την τελευταία του προεκλογική συγκέντρωση στο Κεντ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρακολουθεί στενά την Βρετανία

Στο αντίποδα τις εκλογές παρακολουθεί με αυξημένο του συνήθους ενδιαφέρον η υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς η έκβασή τους μπορεί να καθορίσει το ύψος του κινδύνου αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ. Ο Κάμερον έχει δεσμευτεί αρχικά για επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης του Λονδίνου με την Ευρώπη και στη συνέχεια δημοψήφισμα «μέσα ή έξω». Η απήχηση του UKIP μπορεί να βαρύνει στο γενικότερο κλίμα.

Παράγοντες που περιπλέκουν την κατάσταση, είναι αφ’ ενός το δημοψήφισμα που έχει υποσχεθεί ο Κάμερον για την παραμονή της χώρας στην ΕΕ μετά τις «παραχωρήσεις» που σκοπεύει να αποσπάσει από τις Βρυξέλλες, και αφ’ ετέρου η διαφαινόμενη έφοδος των Σκωτσέζων Εθνικιστών, που, παρά το νωπό «όχι» στο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας, θα επηρεάσει τη δυναμική σχετικά με το Εδιμβούργο.

Η ύπατη εκπρόσωπος Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, εμφανίστηκε πεπεισμένη για το ευρωπαϊκό μέλλον της Βρετανίας, λέγοντας πως είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών. Η εκλογική μάχη της Πέμπτης είναι αμφίρροπη, σημείωσε η Μογκερίνι την Τετάρτη μιλώντας στο Πεκίνο. «Σε κάθε περίπτωση όμως, θα έλεγα πως η σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ, η παραμονή της στην Ένωση, είναι κάτι που δεν θα αλλάξει» είπε.

«Αντιλαμβάνομαι πως αυτή η δήλωσή μου μπορεί να φαίνεται τολμηρή, όμως είμαι πεπεισμένη πως η παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ είναι μέρος του συμφέροντος της Βρετανίας, όπως και για την ΕΕ η διατήρηση της Βρετανίας ως πλήρες μέλος» τόνισε.

Αποσύρθηκε ο Ρόμπερτ Μπλέι

Παράλληλα, την υποψηφιότητα του Ρόμπερτ Μπλέι στο Χάμπσαϊρ ανέστειλε το ευρωσκεπτικιστικό UKIP λίγες ώρες πριν τις βρετανικές εκλογές, μετά το σάλο που προκάλεσε βίντεο στο οποίο λέει ότι εάν αντίπαλός του καταλήξει κάποια ημέρα πρωθυπουργός «θα του φυτέψω σφαίρα εγώ ο ίδιος».

Το σχόλιο, που κρίθηκε ότι έχει ρατσιστικό υπόβαθρο επειδή ο στόχος ήταν ασιατικής καταγωγής, είναι μία από τις γκάφες από το UKIP -τις οποίες πάντως το κόμμα κατάφερε σε γενικές γραμμές να… περιορίσει πριν τις κάλπες. Στο παρελθόν αρκετοί υποψήφιοι του κόμματος είχαν δώσει λαβή εξαιτίας σεξιστικών ή ρατσιστικών σχολίων.

Ο Μπλέι αναφερόταν στον Ρανίλ Τζαγιαουαρντένα, που είναι υποψήφιος με τους Συντηρητικούς επίσης στο Χάμπσαϊρ. Ο Τζαγιαουαρντένα θεωρείται ένα από τα «ανερχόμενα αστέρια» στους Τόρις και ορισμένοι έχουν εκτιμήσει πως θα μπορούσε στο μέλλον να γίνει ο πρώτος βρετανός πρωθυπουργός με ασιατική καταγωγή.

Σε αυτό το ενδεχόμενο απάντησε ο Μπλέι του UKIP λέγοντας: «Αν ετούτος γίνει πρωθυπουργός, θα του φυτέψω εγώ προσωπικά μία σφαίρα, τόσο δεν θα το άντεχα».

«Η οικογένειά του ήρθε στη Βρετανία το ’70, δεν είναι αρκετά Βρετανός για να εκπροσωπήσει τους πολίτες» είπε. Η δήλωση καταγράφηκε σε βίντεο που έβγαλε στη δημοσιότητα η Daily Mail.

Το κόμμα καταδίκασε ως «ειδεχθή» την αναφορά του Μπλέι και ανέφερε πως ανέστειλε την υποψηφιότητά του μόλις το περιστατικό έπεσε στην αντίληψη της ηγεσίας του. Το UKIP ζήτησε επίσης συγγνώμη από τον Τζαγιαουαρντένα.

Η επόμενη των εκλογών

Την επομένη των βουλευτικών εκλογών, η Βρετανία ενδέχεται να βρεθεί χωρίς έναν ξεκάθαρο νικητή, μια προοπτική που προκαλεί ήδη έναν καβγά περί νομιμότητας αναφορικά με το σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης, σε μια χώρα η οποία δεν έχει γραπτό σύνταγμα.

Αντιμέτωποι με την προοπτική αυτή, οι Συντηρητικοί υποστηρίζουν πως τα ηνία της χώρας θα πρέπει να πάρει το κόμμα που θα βγει πρώτο. Τη θέση αυτή επαναλαμβάνει μεγάλο μέρος των συντηρητικών εφημερίδων, μεταξύ των οποίων η The Times και η Daily Telegraph. Για την τελευταία, ο ηγέτης των Εργατικών Εντ Μίλιμπαντ «συνωμοτεί για να γίνει πρωθυπουργός ακόμη και αν συγκεντρώσει λιγότερες έδρες από τους Συντηρητικούς». Οι Times υποστηρίζουν πως Εργατικοί βουλευτές έχουν παραδεχθεί σε ιδιωτικές συνομιλίες πως ο Εντ Μίλιμπαντ θα υποχωρήσει αν έχει 15 έδρες λιγότερες από τον αντίπαλό του.

Από την πλευρά τους, οι Εργατικοί καταγγέλλουν την τάση του Ντέιβιντ Κάμερον να γαντζωθεί από τον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ ακόμη και σε περίπτωση που δεν διαθέτει πια πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων και υποστηρίζουν πως μπορούν κι αυτοί να σχηματίσουν κυβέρνηση. Θα μπορούσαν να στηριχθούν στους άλλους σχηματισμούς της αριστεράς που θα τους έδιναν ψήφο εμπιστοσύνης στο κοινοβούλιο.

Αναφορικά με τη συζήτηση αυτή, οι συνταγματολόγοι δηλώνουν πως ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: τίποτε στη βρετανική νομοθεσία δεν λέει πως το κόμμα που έρχεται πρώτο έχει το δικαίωμα να σχηματίσει κυβέρνηση. «Δεν υπάρχει καν νόμος που να λέει ότι έχει την προτεραιότητα για να επιχειρήσει να σχηματίσει κυβέρνηση» υποστηρίζει ο διευθυντής του τμήματος συνταγματικού δικαίου του University College London, Ρόμπερτ Χέιζελ, υπογραμμίζοντας ότι, σύμφωνα με τον κανόνα, «το πρόσωπο που είναι σε θέση να κερδίσει την εμπιστοσύνη της Βουλής των Κοινοτήτων πρέπει να ορίζεται πρωθυπουργός». Οι διαπραγματεύσεις είναι ελεύθερες και κανένα κόμμα δεν μπορεί να ισχυρισθεί πως έχει το δικαίωμα να κινηθεί πρώτο, προσθέτει.

Ο Βέρνον Μπογκντέινορ, καθηγητής στο King’s College του Λονδίνου, λέει τα ίδια στον Guardian: «Οι κανόνες είναι πολύ σαφείς. Η κυβέρνηση είναι νόμιμη αν λάβει τη στήριξη του κοινοβουλίου», υπογραμμίζοντας πως «το ζήτημα του κόμματος που έχει το μεγαλύτερο αριθμό εδρών δεν είναι επίκαιρο σε μια πολυκομματική κατάσταση».

Έτσι και το 1923 το Εργατικό Κόμμα είχε καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση με τη στήριξη των φιλελευθέρων, ενώ είχε έρθει δεύτερο μετά τους Συντηρητικούς. Η κατάσταση κινδυνεύει να είναι «πολύ συγκεχυμένη» την επομένη των εκλογών της 7ης Μαΐου, τα τελικά αποτελέσματα της οποίας δεν θα γίνουν γνωστά παρά τις πρώτες πρωινές ώρες της επομένης, λέει ο Χέιζελ. Οι συζητήσεις θα μπορούσαν να διαρκέσουν πολλές εβδομάδες.

Αν τα αποτελέσματα είναι στήθος με στήθος, μπορεί θαυμάσια να έχουμε δύο στρατόπεδα που να υποστηρίζουν ότι μπορούν να σχηματίσουν αξιόπιστη κυβέρνηση, συνεχίζει. Παρά το γεγονός ότι τα δύο κόμματα εμφανίζουν συγκρίσιμη υποστήριξη,«σύμφωνα με τον κανόνα ο απερχόμενος Πρωθυπουργός παραμένει και συναντά το νέο Κοινοβούλιο για να προσπαθήσει να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης».

Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκαλέσει μια πολύ έντονη συζήτηση αν οι Εργατικοί και οι σύμμαχοί τους εξοργισθούν. Θα δημιουργούνταν έτσι μια κατάσταση που θα έφερνε σε δύσκολη θέση τη βασίλισσα και θα ήταν απαράδεκτη για κάθε Βρετανό ο οποίος σέβεται τον εαυτό του.

Η Ελισάβετ Β’ πρόκειται πράγματι, σύμφωνα με την παράδοση, να αναγνώσει το πρόγραμμα εκείνου που θα ζητήσει την εμπιστοσύνη της Βουλής των Κοινοτήτων. Και αν δεν δοθεί ψήφος εμπιστοσύνης, αυτό θα έχει αρνητική αντανάκλαση στο πρόσωπό της. Εξ ου και η πρόταση που φαίνεται να κερδίζει υποστήριξη, ότι θα μπορούσε να αναθέσει σε κάποιον άλλο την ανάγνωση της ομιλίας αυτής, κάτι που θα γινόταν για πρώτη φορά.

Οι εκτιμήσεις της Saxo Bank για τις εκλογές στη Βρετανία

H Saxo Bank, αναφέρει σε ανάλυσή της, πως τα δύο παραδοσιακά κόμματα έχουν χάσει μεγάλο ποσοστό της υποστήριξης που απολάμβαναν στο παρελθόν, και σε κάθε εθνική εκλογική αναμέτρηση, νέα πρόσωπα τους αφαιρούν δύναμη.

Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες είναι, βέβαια, στο προσκήνιο εδώ και αρκετό καιρό, ωστόσο η ενδυνάμωσή τους το 2001 οδήγησε στην έλλειψη αυτοδυναμίας και στη δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας. Αυτή τη φορά, οι εκλογές αποκτούν σκωτσέζικη χροιά, καθώς το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP) διεκδικεί 46 νέες έδρες, με τους Συντηρητικούς (Tories) να χάνουν 27, τους Εργατικούς να κερδίζουν 18 και τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες (LDB) να χάνουν 39 έδρες.

Καθώς απαιτούνται 326 έδρες για κυβέρνηση πλειοψηφίας, οι πιθανές συνεργασίες μεταξύ των κομμάτων διαμορφώνονται ως εξής:

Συντηρητικοί + Φιλελεύθεροι Δημοκράτες = 280 + 18 = 298, ή Εργατικοί + Εθνικό Κόμμα Σκωτίας = 276 + 52 = 328

Πολλά μπορούν να συμβούν έως τις 7 Μαΐου – αλλά εξαιτίας του πλειοψηφικού συστήματος που ισχύει στο Ηνωμένο Βασίλειο (first past the goal post, δηλαδή όποιο κόμμα συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους σε κάθε [μονοεδρική] εκλογική περιφέρεια, εκλέγει βουλευτή), μια μεταβολή στο συνολικό ποσοστό ψήφων σπάνια αλλάζει το συνολικό αποτέλεσμα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το Κόμμα Ανεξαρτησίας (UKIP), με συνολικό ποσοστό εκλογικής δύναμης 13,6%, ενδέχεται να εκλέξει μόλις δύο βουλευτές, ενώ οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, με πολύ λιγότερες ψήφους, θα λάβουν 18 έδρες. Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, το αίτημα για την υιοθέτηση ενός νέου εκλογικού νόμου στο Ηνωμένο Βασίλειο!

Συνήθως, η προεκλογική επικοινωνία βασίζεται στην άποψη: “Έτσι είναι η οικονομία”. Η θέση αυτή, ωστόσο, κρύβει ορισμένα πιθανά μειονεκτήματα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο συζητούν για το φαινόμενο του 1945: οι Συντηρητικοί με τον Τσόρτσιλ κέρδισαν μεν τον πόλεμο, έχασαν όμως τις εκλογές του 1945, παρά το γεγονός ότι είχαν κάνει όλη τη δύσκολη δουλειά.

Ομοίως σήμερα, οι Συντηρητικοί στηρίζουν την προεκλογική τους καμπάνια στην προσέγγιση να μην αφήσουν οι ψηφοφόροι τους Εργατικούς να καταστρέψουν την οικονομία. Η συνεργασία μεταξύ των Συντηρητικών και των Φιλελευθέρων σταθεροποίησε το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών είναι εκτός ελέγχου, κάτι που ουσιαστικά σημαίνει ότι η βελτίωση ήταν πλασματική. Παρ’ όλ’ αυτά, οι ίδιοι τονίζουν την ανάπτυξη της αγοράς εργασίας, τη σταδιακή αύξηση των μισθών και τη σχετική βελτίωση του ΑΕΠ της χώρας.

Το Κόμμα των Εργατικών έχει υιοθετήσει ξανά τη ρητορική της δεκαετίας του ’70, διεκδικώντας την αναδιανομή του πλούτου, τη φορολογία των υψηλών εισοδημάτων και όλες τις παραδοσιακές πολιτικές που επικρατούσαν κατά την περίοδο όπου οι αγορές είχαν κατακλυστεί από την ύπαρξη μεγάλων επιχειρήσεων, την υψηλή φορολογία, την απουσία ανάπτυξης και τον υπερσυνδικαλισμό. Αυτή η στρατηγική υποστηρίζει έναν κόσμο μηδενικής ανάπτυξης, επιδιώκοντας για άλλη μια φορά την αναδιανομή – όχι έναν νέο δρόμο προς την ανάπτυξη.

Παρ’ όλ’ αυτά, οι πολιτικές θέσεις των Εργατικών απαντούν στο εντεινόμενο πρόβλημα της δημιουργίας ακραίων συνθηκών ανισότητας, το οποίο τροφοδοτήθηκε από μια επιθετική νομισματική πολιτική χαμηλών επιτοκίων και υποστήριξης του 20% της οικονομίας, δηλαδή των μεγάλων, εισηγμένων εταιρειών και τραπεζών. Την ίδια στιγμή, το 80% της οικονομίας, δηλαδή οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από ποτέ.

Οι εκλογές θα κριθούν από δύο παράγοντες: την ανισότητα και τον αριθμό των εδρών που θα κερδίσει το Κόμμα Ανεξαρτησίας στις 7 Μαΐου.

Τα οικονομικά στοιχεία του Ηνωμένου Βασιλείου μπορεί να μοιάζουν ικανοποιητικά με μια επιφανειακή ματιά, ωστόσο η ανισότητα δεν μπορεί να μην αποτυπωθεί στο αποτέλεσμα, καθώς το 80% της οικονομίας έχει δεχτεί το μεγαλύτερο πλήγμα από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Το πρόβλημα για τους Συντηρητικούς είναι ότι το ίδιο 80% αποτελεί επίσης τη μεσαία τάξη, δηλαδή τους ψηφοφόρους με ενεργή πολιτική άποψη. Αυτοί αισθάνονται παραγκωνισμένοι, και σίγουρα απελπισμένοι, από την απουσία αλλαγής και ελπίδας.

Το γεγονός αυτό μετατρέπει το Κόμμα Ανεξαρτησίας σε μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική. Για πολλούς από αυτούς τους ψηφοφόρους, η συγκεκριμένη πολιτική παράταξη αντιπροσωπεύει το κόμμα διαμαρτυρίας.

Γνωρίζουμε από την εμπειρία της Γαλλίας και της Ισπανίας ότι τα κόμματα που χαρακτηρίζονται ως ακραία δεν λαμβάνουν υψηλά ποσοστά στις δημοσκοπήσεις, αλλά πίσω από το παραβάν του εκλογικού τμήματος, οι ψηφοφόροι εκφράζουν με πολύ περισσότερο θάρρος την πολιτική τους άποψη.

Οφείλουμε, επιτέλους, να σταματήσουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: οι Εθνικές Εκλογές του Ηνωμένου Βασιλείου είναι πολύ πιθανό να αποτελέσουν το σημείο καμπής που θα οδηγήσει σε ένα βρετανικό δημοψήφισμα για την παραμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η έξοδος της χώρας από την ΕΕ είναι η μεγαλύτερη απειλή για το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον – πολύ μεγαλύτερης σημασίας από μια πιθανή αποχώρηση της Ελλάδας.

Το Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας για τις περισσότερες φιλελεύθερες ευρωπαϊκές χώρες – και κυρίως για τη Δανία, τη Σουηδία και την Ολλανδία. Όλοι βασιζόμαστε στο Ηνωμένο Βασίλειο όταν οι Βρυξέλλες, και συχνά οι χώρες της Μεσογείου, υπερβάλλουν εαυτόν μοιράζοντας δώρα για τα οποία έχουν πληρώσει οι φορολογούμενοι της Ευρώπης. Η απώλεια του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ δεν θα δημιουργήσει απλώς καθεστώς ακυβερνησίας, αλλά και μια επιτακτική ανάγκη επαναπροσδιορισμού του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού κλάδου.

Οι προσεχείς εκλογές του Ηνωμένου Βασιλείου θα αντικατοπτρίσουν πολλές εκλογικές αναμετρήσεις σε όλη την Ευρώπη από την αρχή της κρίσης, δίνοντας έμφαση στα θέματα της ανισότητας και της ανάγκης για πολιτική διαμαρτυρία. Το γεγονός αυτό αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για μεγάλες ανακατατάξεις στη σύνθεση του κοινοβουλίου.

Εκτιμώ ότι το ποσοστό της ψήφου διαμαρτυρίας υπέρ του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας και του Κόμματος Ανεξαρτησίας θα αποδειχθεί πολύ μεγαλύτερο από αυτό που προβλέπουν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις.

Κατά πάσα πιθανότητα αυτό θα οδηγήσει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας των Συντηρητικών και των Φιλελεύθερων Δημοκρατικών, με την υποστήριξη του Κόμματος Ανεξαρτησίας. Το Κόμμα Ανεξαρτησίας θα προωθήσει δημοψήφισμα για την ΕΕ εντός του 2016. Και αυτό θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας, καθώς η ΕΕ θα αναγκαστεί να παλέψει για την επιβίωσή της, ακροβατώντας μεταξύ των συνεπειών μιας εξόδου της Ελλάδας, μιας εξόδου της Βρετανίας και μιας εξόδου από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

agglia 2

 

Πηγές: in.gr, ΑΠΕ-ΜΠΕ, Saxo Bank, telegraph, bbc