Ιδιωτικά ΑΕΙ: Πώς μπορεί να «παρακάμψει» τον σκόπελο του άρθρου 16 η κυβέρνηση - Παλιές και νέες αντιδράσεις

Τον «ασκό του Αιόλου» άνοιξε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στη διάρκεια της ανάγνωσης των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης, όταν αναφέρθηκε στην αναθεώρηση του άρθρου 16 με σκοπό την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων και στο πώς, αξιοποιώντας ένα άλλο άρθρο του Συντάγματος, το άρθρο 28 (Κανόνες του διεθνούς δικαίου και διεθνείς οργανισμοί), μπορεί να προωθηθεί η λύση των διακρατικών συμφωνιών, χωρίς να χρειστεί να περιμένουμε μια συνταγματική αναθεώρηση, η οποία, όπως ανακοίνωσε, θα ξεκινήσει το 2025.

Με αυτό τον τρόπο, εξήγησε ο πρωθυπουργός, θα φανεί και ποια πανεπιστήμια θα θελήσουν να επενδύσουν στη χώρα μας στην επόμενη φάση, μετά την αναθεώρηση του άρθρου 16. Έτσι, η κυβέρνηση αναμένεται να προχωρήσει σε διακρατικές συμφωνίες με χώρες τα πανεπιστήμια των οποίων ενδιαφέρονται να ιδρύσουν παραρτήματα στην Ελλάδα.

Την ίδια ώρα, όπως τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης αναμένεται να θεσπίσει κριτήρια για τους όρους που θα πρέπει να πληροί το υπό ίδρυση πανεπιστήμιο, τα οποία αναμένεται να σχετίζονται τόσο με το προσωπικό που θα εργάζεται σε αυτά, όσο και με τις υποδομές που θα έχουν.

Μάλιστα, κάλεσε τον Νίκο Ανδρουλάκη του ΠΑΣΟΚ «να βρούμε τους 180 βουλευτές για να προχωρήσουμε την αναθεώρηση», αλλά και να μην κάνει πίσω, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Καλώ και εσάς να μην κάνετε πίσω, όπως έκανε κατά το παρελθόν ο Γιώργος Παπανδρέου».

Ανδρουλάκης: «Ναι» στην αναθεώρηση, «όχι» στο εμπόριο πτυχίων

«Ναι» υπό προϋποθέσεις είπε ο Νίκος Ανδρουλάκης στην αναθεώρηση του άρθρου 16 και στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, απαντώντας στην πρόσκληση Μητσοτάκη.

«Όπως έχω δηλώσει επανειλημμένα, προτεραιότητά μας είναι η ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου για να έχουν τα εφόδια που χρειάζονται όλα τα ελληνόπουλα», τόνισε και ξεκαθάρισε ότι το ΠΑΣΟΚ δεν είναι αρνητικό στην ουσιαστική ρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης «με γνώμονα την αυτονομία, τη λογοδοσία και τα υψηλά στάνταρ που πρέπει να πληρούνται, όπως και σε άλλες χώρες».

«Σε κάθε περίπτωση, μην περιμένετε να δεχθούμε ως ισότιμα πανεπιστήμια, ιδιωτικά εκπαιδευτήρια που θα βάλουν απλά μια ταμπέλα και θα κάνουν εμπόριο πτυχίων», δήλωσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, απευθυνόμενος στον πρωθυπουργό.

Π. Μαρινάκης: Δεν θα είναι ανεξέλεγκτα

«Αναφερόμαστε σε πανεπιστήμια, όχι σε κολλέγια. Και τα δημόσια και τα ιδιωτικά θα υπάγονται κάτω από τον ίδιο έλεγχο. Με κανόνες λειτουργίας, δεν θα είναι ανεξέλεγκτα», ήταν η απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου, Παύλου Μαρινάκη, στον Νίκο Ανδρουλάκη, μία μέρα αργότερα.

«Όπως υπάρχει αυτοδιοίκητο, το οποίο κανένας δεν το αμφισβητεί και κανένας δεν το παραβιάζει, υπάρχουν, όμως, και αρχές κάτω από τις οποίες υπάγεται η τριτοβάθμια εκπαίδευση», σημείωσε ο κ. Μαρινάκης.

Βορίδης: Οι διακρατικές συμφωνίες θα γίνονται εις εκτέλεσιν της ευρωπαϊκής Συνθήκης

Τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια εξειδίκευσε ο υπουργός Επικρατείας, Μάκης Βορίδης, σε ραδιοφωνική του συνέντευξη.

Σημειώνοντας ότι «η συνταγματική αναθεώρηση θα πάρει αρκετά χρόνια», είπε ότι «μέχρι τότε, θέλουμε να εξαντλήσουμε κάθε μέσο και κάθε δυνατότητα, προκειμένου οι νέοι άνθρωποι στην Ελλάδα να μην αναγκάζονται να ξενιτεύονται για να σπουδάσουν, αν θέλουν να πάνε σε ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο».

«Αυτό το οποίο σκεφτόμαστε», εξήγησε, «είναι να ενεργοποιήσουμε τις διακρατικές συμφωνίες, οι οποίες στο πλαίσιο του άρθρου 28 του Συντάγματος, μας επιτρέπουν να φέρουμε τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, κάνοντας μια διακρατική συμφωνία με κάποια ευρωπαϊκή χώρα κατ’ αρχήν».

Στο σημείο αυτό, μάλιστα, αποσαφήνισε ότι γίνεται λόγος για ευρωπαϊκή χώρα, γιατί «οι διακρατικές συμφωνίες θα γίνονται εις εκτέλεσιν της ευρωπαϊκής Συνθήκης». Αυτό, εξήγησε, έχει «υπερσυνταγματικό χαρακτήρα και μπορεί να κάμψει κάποιες επιφυλάξεις και αντιρρήσεις».

Πάντως, «προσωπικά θα δοκίμαζα να πάω τη διακρατική και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να δούμε και εκεί τη σχέση των διεθνών συνθηκών σε σχέση με το άρθρο 16 του Συντάγματος. Είναι ακόμη μία προσπάθεια αυτής της κυβέρνησης να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις αυτές μέσω αυτού του τρόπου», προσέθεσε ο υπουργός Επικρατείας.

ΚΚΕ-ΚΝΕ: «Κουτοπονηριές και αλχημείες»

«Με κουτοπονηριές και αλχημείες ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προχωρήσει στην περαιτέρω εμπορευματοποίηση της παιδείας και την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Όσους πρόθυμους συμμάχους κι αν βρει μέσα στη Βουλή, λογαριάζει χωρίς τον ξενοδόχο», αναφέρει η ΚΝΕ σε σχόλιό της «για τις δηλώσεις Μητσοτάκη περί αναθεώρησης του άρθρου 16».

Και τονίζει πως «το ΚΚΕ και η ΚΝΕ θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή των αγώνων, μαζί με τους φοιτητές και τις φοιτήτριες, για αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν σπουδές, για πτυχία με αξία και δουλειά με σύγχρονα δικαιώματα».

Τι προβλέπει το άρθρο 28

Τι ακριβώς προβλέπει, όμως, το άρθρο 28 του Συντάγματος, στο οποίο αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός, για τις διακρατικές συμφωνίες;

Ουσιαστικά, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ερμηνεύει το άρθρο 28 κατά τέτοιο τρόπο που παρακάμπτει το άρθρο 16 για το δημόσιο χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης.

Συγκεκριμένα, το άρθρο 28, Κανόνες του διεθνούς δικαίου και διεθνείς οργανισμοί, επιτρέπει την ενεργοποίηση διακρατικών συμφωνιών, τις οποίες σκοπεύει να εκμεταλλευτεί η κυβέρνηση, προκειμένου να βολιδοσκοπήσει τις προθέσεις ξένων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων να επενδύσουν στην Ελλάδα.

Όπως αναφέρεται στο συγκεκριμένο άρθρο, που αποτελεί θεμέλιο για τη συμμετοχή της χώρας στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Βουλής:

1. Oι γενικά παραδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. H εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας.
2. Για να εξυπηρετηθεί σπουδαίο εθνικό συμφέρον και να προαχθεί η συνεργασία με άλλα κράτη, μπορεί να αναγνωρισθούν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα διεθνών οργανισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Για την ψήφιση νόμου που κυρώνει αυτή τη συνθήκη ή συμφωνία απαιτείται πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.
3. Eλλάδα προβαίνει ελεύθερα, με νόμο που ψηφίζεται από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, σε περιορισμούς ως προς την άσκηση της εθνικής κυριαρχίας της, εφόσον αυτό υπαγορεύεται από σπουδαίο εθνικό συμφέρον, δεν θίγει τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις βάσεις του δημοκρατικού πολιτεύματος και γίνεται με βάση τις αρχές της ισότητας και με τον όρο της αμοιβαιότητας.

Μία παλιά ιστορία

Η αναθεώρηση του άρθρου 16 για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι μία υπόθεση που συζητείται εδώ και πολλά χρόνια.

Το 2008, η αναθεώρηση του Συντάγµατος, που επεδίωξε η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, «κόλλησε» ακριβώς στο άρθρο 16, παρότι τα αίτια του… «ναυαγίου» ήταν σαφώς βαθύτερα.

Το ΠΑΣΟΚ, δεν είχε πολύ καιρό, που είχε υποστεί μια δεύτερη εκλογική ήττα (2007) από τη ΝΔ υπό τον Κ. Καραμανή και, ταυτόχρονα, είχε μπει σε μία εσωκομματική κρίση, με τη διεκδίκηση της ηγεσίας από τον Ευάγγελο Βενιζέλο έναντι του Γιώργου Παπανδρέου.

Η θέση του Παπανδρέου, ο οποίος και επικράτησε του Βενιζέλου και παρέμεινε στο «τιμόνι» του ΠΑΣΟΚ, ήταν υπέρ της λειτουργίας µη κρατικών, µη κερδοσκοπικών πανεπιστηµίων, την ώρα που η ΝΔ πρότεινε αµιγώς μη κρατικά, ιδιωτικά – δηλαδή κερδοσκοπικά – ιδρύµατα.

Τότε, οι συνταγματολόγοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος και Ανδρέας Λοβέρδος, όπως και η νεολαία του κόμματος, επέµεναν στο δηµόσιο χαρακτήρα της παιδείας, με την Κοινοβουλευτική Οµάδα να διχάζεται και τον Γιώργο Παπανδρέου τελικά να υποχωρεί, προκειμένου να διαφυλάξει την ενότητα του κόµµατος.

Μάλιστα, με αφορμή ένα λάθος σε μία ψηφοφορία στην Επιτροπή της Βουλής για την αναθεώρηση, το ΠΑΣΟΚ βρήκε την ευκαιρία (σ.σ. που έψαχνε) να αποχωρήσει από τη διαδικασία, καταγγέλλοντας τη ΝΔ για λαθροχειρία…

Το ίδιο αδιέξοδο δέκα χρόνια μετά

Δέκα χρόνια μετά, το 2018, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ξεκίνησε μία μακρά διαδικασία συζητήσεων και ζυμώσεων για τις αναθεωρητέες διατάξεις του Συντάγματος, που κατέληξε το 2019 σε κάποιες υποχωρήσεις εκατέρωθεν – από τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ – στις οποίες, πάντως, δεν περιλαμβανόταν το «περίφημο» άρθρο 16.

Και αυτό, γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν στήριξε την πρόταση της ΝΔ για την αναθεώρηση του άρθρου 16, με στόχο τη δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστήμιων, η οποία τελικά καταψηφίστηκε.

Μάλιστα, είχε ξεσπάσει σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ των δύο κομμάτων για το συγκεκριμένο θέμα, με τον τότε υπουργό Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστα Γαβρόγλου, να υποστηρίζει πως «τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι κερδοσκοπικά ιδρύματα, απλώς δεν μοιράζουν τα κέρδη».

Χαρακτηριστική ήταν και η τοποθέτηση του τότε υπουργού Εξωτερικών (σ.σ. και εσχάτως μήλον της έριδος στην προεκλογική περίοδο) Γιώργου Κατρούγκαλου, στην Ολομέλεια της Βουλής, όταν εξηγούσε τους λόγους για τους οποίους ο ΣΥΡΙΖΑ αρνήθηκε την αναθεώρηση του άρθρου 16, απαντώντας στον πρόεδρο της ΝΔ, Κυριάκο Μητσοτάκη, που και τότε επεδίωσε την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων:

«Μας ρώτησε ο κ. Μητσοτάκης ‘ποιους θέλετε να προστατεύσετε με τη μη αναθεώρηση του άρθρου 16’ και είπε την ανακρίβεια ότι όποιος στην Αμερική – που είναι προφανώς το πρότυπό του σε ό,τι αφορά την οργάνωση της ανώτατης εκπαίδευσης – δεν έχει χρήματα, μπορεί να πάρει υποτροφίες. Αυτό είναι απολύτως ανακριβές. Υπάρχουν υποτροφίες, αλλά ο μεγάλο όγκος των φοιτητών παίρνουν δάνεια. Πόσα δισ. νομίζετε ότι χρωστούν αυτή τη στιγμή οι Αμερικανοί που έχουν πάρει δάνεια για να σπουδάσουν; Δύο φορές το χρέος της Ελλάδας, 600 δισ.; Τρεις φορές, 900 δισ.; Το σύνολο λοιπόν του χρέους των 40 εκατομμυρίων Αμερικανών, που πήραν δάνεια είναι αυτή τη στιγμή 1 τρισεκατομμύριο 465 δισεκατομμύρια και είναι σε μια τάση διαρκούς ανόδου».

Πηγή: In.gr