Για τα καλά έχει μπει στη ζωή μας η μάσκα N95, αφού όλο και περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι αποτελούν το πλέον προστατευτικό μέσο για τον περιορισμό της διασποράς της άκρως μεταδοτικής παραλλαγής Όμικρον.
Ωστόσο το υψηλότερο, συγκριτικά, κόστος τους και η επισήμανση «μιας χρήσης», αποτελούν για αρκετούς συνανθρώπους μας αποτρεπτικούς παράγοντες.
Για πόσο χρονικό διάστημα μπορούμε τελικά να φοράμε τις συγκεκριμένες μάσκες και παράλληλα να προστατεύουμε τον εαυτό μας και τους άλλους από τους κινδύνους της Covid-19;
«Φοράω τη δικιά μου μία εβδομάδα», λέει ή Λίτσεϊ Μαρ, καθηγήτρια πολιτικής και περιβαλλοντικής μηχανικής στη Βιρτζίνια.
Το υλικό της μάσκας N95 και η ικανότητά της να φιλτράρει τα σωματίδια δεν «πρόκειται να υποβαθμιστούν, εκτός κι αν κανείς την τρίψει ή την τρυπήσει», λέει η Μαρ. «Θα πρέπει να βρισκόμαστε σε έναν πραγματικά μολυσμένο αέρα για αρκετές ημέρες προκειμένου να χάσει την ικανότητά της να απωθεί τα σωματίδια». Επομένως μπορούμε να τη φοράμε για αρκετό χρονικό διάστημα.
«Οι άνθρωποι μιλούν για 40 ώρες – νομίζω ότι αυτό είναι εντάξει. Πραγματικά, θα κολλήσει στο πρόσωπό σου ή τα λαστιχάκια θα χαλαρώσουν πολύ ή ίσως σπάσουν πριν χάσει την ικανότητα φιλτραρίσματος», προσθέτει.
Ο λόγος για τον οποίο οι μάσκες N95 χαρακτηρίζονται ως μίας χρήσης είναι επειδή κατηγοριοποιούνται ως ιατρικές μάσκες, λέει η Έριν Μπρομάτζ, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Dartmouth.
Γιατί μάσκες N95
Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας, της Γερμανίας και της Τσεχίας έχουν επιβάλει τη χρήση μασκών τύπου N95, σχεδιασμένες «ώστε να επιτυγχάνουν καλή εφαρμογή στο πρόσωπο και επαρκές φιλτράρισμα αιωρούμενων σωματιδίων. Επιπλέον διαθέτουν πιο πυκνό δίκτυο ινών από τις χειρουργικές ή τις υφασμάτινες καθώς έχουν φτιαχτεί από πολυπροπυλένιο, που τις κάνει 10 φορές πιο αποτελεσματικές στο να “πιάνουν” σωματίδια»
Πότε τις ξαναχρησιμοποιούμε – Και πότε όχι
Για να επαναχρησιμοποιήσετε τις μάσκες N95 με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ασφάλεια, αποφύγετε να αγγίζετε το μπροστινό εξωτερικό μέρος της μάσκας όταν τη φοράτε, συστήνει η Μαρ. Αντίθετα, προσπαθήστε να τις χειρίζεστε από τις άκρες ή τα λαστιχάκια. «Αποφύγετε οπωσδήποτε το μέρος ακριβώς μπροστά από το σημείο που αναπνέετε, δηλαδή ακριβώς μπροστά από τη μύτη και το στόμα σας», πρόσθεσε.
Ακόμη και αφού φόρεσε μία μάσκα N95 σε ένα πολυσύχναστο εσωτερικό περιβάλλον — όπως το μετρό η Μαρ υποστηρίζει ότι «αυτές οι μάσκες είναι πραγματικά σχεδιασμένες για να χειρίζονται πολλά σωματίδια και θα συνεχίζουν να λειτουργούν».
Ωστόσο, μια γνωστή επαφή με κρούσμα θα πρέπει να επηρεάσει την προσέγγισή σας. Αν «δούλευα σε ένα γραφείο και φορούσα μία N95 και κάποιος στο γραφείο μου είχε βγει θετικός στο τεστ, θα ήξερα ότι ήμουν καλά προστατευμένος», λέει η Μπρομάτζ. «Αλλά μάλλον θα πέταγα αυτή τη μάσκα. Επειδή αυτή η μάσκα έχει κάνει τη δουλειά της παγιδεύοντας τον ιό και δεν θέλω να διακινδυνεύσω να πιάσω στα χέρια μου οτιδήποτε.
Το ότι θα μπορούσατε να βρεθήκατε εν αγνοία σας κοντά σε ένα μολυσμένο άτομο σε οποιονδήποτε άλλο δημόσιο χώρο -όπως στο μετρό ή το σούπερ μάρκετ- φορώντας μάσκα N95 είναι πιθανό. Η παραμονή τουλάχιστον δύο μέτρων μακριά από τους άλλους όσο το δυνατόν περισσότερο μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου Covid-19.
Εάν η μάσκα σας υγρανθεί, βρωμίσει, τσακιστεί, ζαρώσει ή αλλοιωθεί – με μέικ απ για παράδειγμα- θα πρέπει να την αντικαταστήσετε καθώς αυτές οι συνθήκες θα μπορούσαν να μειώσουν την αποτελεσματικότητά της, συμφωνούν Μαρ και Μπρομάτζ.
«Όσο περισσότερο τη φοράτε, τόσο περισσότερο παγιδεύει υλικό — πράγμα που σημαίνει ότι η διαπνοή, η αντίσταση της μάσκας, αρχίζει να μειώνεται», λέει η δεύτερη. «Μία από τις βασικές ενδείξεις ότι ήρθε η ώρα να την αλλάξουμε είναι όταν, ακόμη κι αν φαίνεται ωραία και καθαρή είναι όταν έχει σταματήσει να μας δυσκολεύει έστω λίγο στο να αναπνεύσουμε. Φαίνεται ότι υπάρχει μεγαλύτερη αντίσταση σε κάθε αναπνοή».
Πώς να την αποστειρώσετε
Επειδή οι μάσκες N95 έχουν αυτό το ειδικό στατικό φορτίο που βοηθά στο φιλτράρισμα των ιών, δεν πρέπει να πλένετε τις μάσκες, καθώς το νερό θα διαλύσει το φορτίο, λέει η Μαρ.
Συνολικά, ο κίνδυνος μόλυνσης στην επαναχρησιμοποίηση μασκών N95 είναι «μικρότερος, πολύ μικρότερος, από τον κίνδυνο να μην φοράτε N95 και να αναπνέετε σωματίδια», προσθέτει.
Οι ειδικοί συνιστούν, μετά τη χρήση της KN95, να βγάλετε τη μάσκα και να την τοποθετήσετε σε μια χάρτινη σακούλα, ώστε να «αναπνέει». Προσοχή: Μη χρησιμοποιήσετε πλαστική σακούλα. Κλείστε και αφήστε την σακούλα σε θερμοκρασία δωματίου. Πλύνετε καλά τα χέρια σας. Αφήστε την μάσκα στη σακούλα για διάστημα τριών- τεσσάρων ημερών, που θεωρείται αρκετό για να έχουν πεθάνει όλοι οι ιοί που βρίσκονταν σε αυτή. Την 4η-5η μέρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά.