Πάσχα στην Κέρκυρα: Ο «σεισμός», οι «Μπότηδες» και η «Μαστέλα»

Με την «Αναπαράσταση του σεισμού», έθιμο που γίνεται στις 6:00 το πρωί στον Ιερό Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου Φανερωμένης, στην Πλακάδα του Αγίου Σπυρίδωνα, ξεκίνησε το Μεγάλο Σάββατο στην Κέρκυρα.

Ολες οι εικόνες μέσα στην εκκλησία σείονται, από τον ερχομό του Κυρίου από τον Άδη και την επικείμενη Ανάστασή του, σύμφωνα με το έθιμο.

Στις 9:00 το πρωί, πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη λιτάνευση του Ιερού Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος και η περιφορά του επιταφίου, η μόνη που γίνεται πρωί του Μ. Σαββάτου. Πρόκειται για την αρχαιότερη λιτανεία του Αγίου, που πραγματοποιείται σε ανάμνηση της θαυματουργικής απαλλαγής του νησιού από τη σιτοδεία, πιθανόν το έτος 1553. Ο Άγιος Σπυρίδων λιτανεύεται σε θέση προεξάρχοντος Επισκόπου, δηλαδή προηγείται του Επιταφίου, ακολουθώντας τη βυζαντινή λατρευτική τάξη και ιδιαίτερα εκείνη της Βασιλεύουσας. Στην περιφορά συμμετέχουν οι μπάντες και των τριών Φιλαρμονικών της πόλεως, οι οποίες αποδίδουν διασκευές πένθιμων εμβατηρίων. Το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος, μετά τη λιτάνευσή του στην πόλη, τοποθετήθηκε στη θύρα για τριήμερο προσκύνημα. Πρόκειται για μία επίσης παλαιότατη παράδοση, που πιθανότατα έχει τις ρίζες της στην Κωνσταντινούπολη, όταν ακόμη βρισκόταν το σκήνωμα του Αγίου στον εκεί Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων. Μάλιστα, στα χρόνια της Ενετοκρατίας, οι μέρες που ήταν «ο Άγιος στη θύρα», θεωρούνταν μέρες ασυλίας.

Μετά το πέρας της Λιτανείας του Αγίου Σπυρίδωνα, τελέστηκε ο Εσπερινός της Αναστάσεως και όταν ο Μητροπολίτης Έψαλε τον στίχο «Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην…» οι καμπάνες όλων των εκκλησιών της πόλης σήμαναν τα χαρμόσυνα και από τα μπαλκόνια των σπιτιών οι κάτοικοι έριξαν τους μπότηδες, πήλινα κανάτια, γεμάτα νερό, με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι, δεμένα με κόκκινες κορδέλες.

Αυτό το μοναδικό έθιμο της Κέρκυρας, που προσελκύει επισκέπτες κάθε χρόνο, έχει τις ρίζες του στα ενετικά χρόνια της κατοχής του νησιού. Τότε οι Βενετοί έσπαγαν τις παλιές στάμνες στη μεγαλύτερη γιορτή τους, την Πρωτοχρονιά, ως «φόρο» στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει καινούργια αγαθά στο σπιτικό τους. Οι ορθόδοξοι Κερκυραίοι, υιοθέτησαν το έθιμο και το μετέφεραν χρονικά στο Πάσχα, που οι Ενετοί τους επέτρεπαν να γιορτάσουν μόνο το μεσημέρι.

Με το σπάσιμο των «μπότηδων» οι πιστοί θεωρούν ότι εκδιώκεται η κακοτυχία και τα κακά και μοχθηρά πνεύματα, έτσι μέχρι και σήμερα τα κομμάτια από τους σπασμένους «μπότηδες» τα παίρνουν στο σπίτι τους προκειμένου να τους φέρουν καλοτυχία και ευμάρεια. Το μοναδικό αυτό έθιμο συνοδεύεται από κανονιοβολισμούς που ακούγονται από το Παλιό Φρούριο της Κέρκυρας, αλλά και τις φιλαρμονικές του τόπου που παίζουν θρησκευτικά εμβατήρια.

Παράλληλα αναβίωσε και το έθιμο της «Μαστέλας» στην περιοχή της Πίνιας (Κουκουνάρα), στο παλαιό εμπορικό κέντρο της πόλης, όπου σε ένα, στολισμένο με λουλούδια και κορδέλες, βαρέλι, γεμάτο με νερό έριξαν οι περαστικοί κέρματα κάνοντας μια ευχή. Ο πρώτος που βουτάει στη «Μαστέλα» λαμβάνει και το περιεχόμενό της, δηλαδή τα κέρματα αλλά και το «μπουγέλο».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ