Επικεφαλής Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης: “Η μόνη λύση για το προσφυγικό είναι η λήξη του πολέμου στη Συρία”

Η Ελλάδα κατέχει εδώ και δεκαετίες πρωταγωνιστικό ρόλο στο ζήτημα του μεταναστευτικού. Ξεκίνησε ως χώρα αποστολής μεταναστών, αργότερα λειτούργησε ως χώρα-transit και πλέον αποτελεί de facto χώρα υποδοχής. Για τον λόγο αυτό, το 1994, η 5η Απριλίου ανακηρύχθηκε ως η Πανελλήνια Ημέρα Προσφύγων. Με αυτήν  την αφορμή, συναντήσαμε τον επικεφαλής της Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης στην Ελλάδα, τον κ. Δανιήλ Εσδράς.

“Η μέρα αυτή φέτος, ίσως να είναι πιο επίκαιρη και από πότε. Όμως μια μέρα δεν φτάνει για να αφιερώσουμε όταν μιλάμε για ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες όπως είναι τα παιδιά ή οι γυναίκες ή  εν προκειμένω οι μετανάστες και οι πρόσφυγες…” θα μας πει.

– Ποια είναι τα τρέχοντα προγράμματα της ΔΟΜ για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης  στη χώρα μας; 

Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρία προγράμματα που υλοποιούνται:

1) Relocation,  πρόγραμμα μετεγκατάστασης, όπου οι πρόσφυγες από την Ελλάδα πηγαίνουν σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

2) Το πρόγραμμα εθελοντικής Επιστροφής. Απευθύνεται αποκλειστικά στους μετανάστες, όπου με τη δική τους θέληση επιστρέφουν στις χώρες καταγωγής τους.

3) Στηρίζουμε τις χώρες οικονομικά, με προγράμματα ώστε να φτιαχτούν τα κέντρα φιλοξενίας και υποδοχής.

– Ποια είναι η ειδοποιός διαφορά μεταξύ προσφυγών και μεταναστών;

Είναι σημαντική η διαφορά τους. Ο πρόσφυγας, δεν επιλέγει το ταξίδι αυτό. Αναγκάζεται να το κάνει. Εξαιτίας ενός πολέμου ή μιας φυσικής καταστροφής. Ο μετανάστης από την άλλη, ψάχνει μια καλύτερη ζωή.

-Συχνά ακούμε κάποιους να υποστηρίζουν ότι οι πρόσφυγες χάνουν την ιδιότητα τους, όταν φεύγουν από τη μια χώρα στην άλλη (πχ. Συρία-Τουρκία-Ευρώπη). Είναι αλήθεια αυτό;

Όχι. Για να προστατευθεί ο πρόσφυγας και να αναγνωριστεί πρέπει η χώρα υποδοχής να έχει υπογράψει τις απαραίτητες συμφωνίες. Η Τουρκία, δεν έχει τις έχει υπογράψει όλες. Ο πρόσφυγας επιλέγει να προστατευθεί όπως ορίζει το Ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο αλλά  και οι συνθήκες (Γενεύη) που τον αφορούν. Επομένως, όχι δεν τη χάνει.

– Για ποιον λόγο επιλέγουν οι πρόσφυγες κυρίως την Ευρώπη και ιδιαίτερα τις κεντρικές χώρες της Ηπείρου;

Μα και εμείς την Ευρώπη δε θα επιλέγαμε; Εδώ μπορεί να απολαμβάνει το κράτος δικαίου, την κοινωνική μέριμνα.
Ας είμαστε και ειλικρινής μεταξύ μας, αν δεν υπήρχαν την τελευταία εικοσαετία αυτά τα Ευρωπαϊκά προγράμματα, δεν θα είχαμε κοινωνική μέριμνα ούτε και στην Ελλάδα.

– Το πρόγραμμα επαναπροώθησης προσφυγών στην Τουρκία από την Ελλάδα, τέθηκε σε ισχύ από χθες, 4 Απριλίου. Η Τουρκία συμφώνησε με την Ε.Ε., να παίρνει πίσω τους μετανάστες και τους πρόσφυγες που εισέρχονται στην Ελλάδα. Υπάρχουν πολλές αντιδράσεις ενώ πολλοί εδώ και καιρό  κατηγορούν  την κυβέρνηση.

Αρχικά, περιμένουμε να δούμε αν και κατά πόσο θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της η Τουρκία. Όμως, τουλάχιστον δόθηκε ένα σαφές μήνυμα στους διακινητές που ρισκάρουν και παίζουν με τις ζωές τόσων ανθρώπων ότι, τέλος, έκλεισαν οι δρόμοι. Δεν είναι η ιδανική λύση, αλλά είναι ένα σημαντικό βήμα.

Όσον αφορά την κριτική για την κυβέρνηση, όλοι μπορούμε να κατηγορήσουμε ή να κρίνουμε στην πραγματικότητα όμως, κανένα κράτος όσο οργανωμένο και αν είναι δεν θα μπορούσε να διαχειριστεί 10.000 πρόσφυγες ημερησίως.

– Τελικά η προσφυγική κρίση είναι μόνο Ελληνικό ή/και Ευρωπαϊκό ή παγκόσμιο πρόβλημα;

Η Τουρκία, ο Λίβανος, η Ιορδανία και όλες αυτές οι χώρες έχουν το ίδιο πρόβλημα. Στη Τουρκία κατοικούν 2,7 εκατομμύρια πρόσφυγες,  στον Λίβανο το 1/3 του πληθυσμού είναι πρόσφυγες. Και γνώμη μου είναι ότι κακώς δεν στηρίχθηκαν εξ’αρχής οικονομικά αυτές οι χώρες και σήκωσαν όλο το βάρος μόνες τους.  Είναι πιο κοντά στη Συρία, δεν θα χρειάζονταν να κινδυνεύσουν περνώντας απέναντι για ένα καλύτερο αύριο. Και ξέρετε, κακά τα ψέμματα, δεν είναι πάντα “γη της Επαγγελίας” η Ευρώπη. Πέρα από τα πιο απλά, όπως για παράδειγμα την κλιματολογική διαφορά της Σουηδίας ή της Γερμανίας με τη Συρία ή ότι η ζωή στην Ευρώπη είναι πιο ακριβή από ό,τι π.χ. στην Τουρκία, υπάρχουν και μεγάλες πολιτισμικές διαφορές. Επίσης, πλέον οι διαδικασίες για τη χορήγηση ασύλου στην Ευρώπη έχουν δυσκολέψει. Κάποιος μπορεί να περιμένει και ένα χρόνο, ίσως και παραπάνω και μέχρι τότε πρέπει να επιβιώσει μόνος του σε ένα άγνωστο περιβάλλον.

Αν είχαμε προλάβει να στηρίξουμε νωρίτερα αυτές τις χώρες, η Μεσόγειος δεν θα γινόταν ένα απέραντο νεκροταφείο 5.000 ψυχών…

– Πριν λίγες μέρες, γίναμε μάρτυρες μιας έντονης βίας μεταξύ προσφυγών και μεταναστών στον Πειραιά. Γιατί έχουμε αυτή την εκρηκτική ατμόσφαιρα;

Οι άνθρωποι αυτοί είναι ταλαιπωρημένοι σωματικά και ψυχολογικά. Βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε λάσπες και σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Οι πρόσφυγες πρέπει άμεσα να μεταφερθούν σε κέντρα κράτησης και φιλοξενίας.Το τονίζουμε κάθε μέρα στους αρμόδιους.

Πρέπει να παρέχουμε ασφάλεια σε αυτούς τους ανθρώπους. Αν έχουμε εν τέλει κάποιο θανατηφόρο περιστατικό;.. Τι θα κάνουμε τότε;

Πρέπει να λυθεί άμεσα αυτό το ζήτημα.

– Αν κάτι χαρακτηρίζει τον πόλεμο της Συρίας είναι ότι για πρώτη φορά μετά το Β’ ΠΠ βλέπουμε μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών. Γιατί δεν είδαμε και σε άλλους πολέμους της σύγχρονης ιστορίας τόσο μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών;

Για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία βλέπουμε έναν πόλεμο που μαίνεται για πέντε χρόνια. Ξεκίνησε ως ένας εμφύλιος και κατέληξε σε έναν διεθνή. περίπλοκο. πόλεμο με πολλά και διαφορετικά μέτωπα.

Η πραγματική λύση είναι μόνο αυτή, η αυτονόητη, να σταματήσει ο πόλεμος.