Η αποχώρηση του τουρκικού ερευνητικού σκάφους από την επικίνδυνη ζώνη στο Αιγαίο είναι ένα θετικό βήμα. Δίνει ανάσα και σε εμάς και σε αυτούς. Υπό την προϋπόθεση αυτή η τακτική να διαρκέσει, που θα έλεγε και η μητέρα του Ναπολέοντα από την Κορσική – μια περιοχή που γίνεται σύμβολο ειρήνης στη Μεσόγειο. Μην ξεγελαστεί κανείς και πιστέψει ότι αυτή η -πρώτη καλή εδώ και καιρό- κίνηση του Ερντογάν είναι καθοριστική και ανοίγει τον δρόμο για καλοπροαίρετο διάλογο. Αν και όποτε συζητήσουμε με τους Τούρκους, η κατάληξη σε ένα καλό αποτέλεσμα που να μην ταπεινώνει καμιά πλευρά θα πάρει χρόνια, θα περάσει από 40 κύματα, με πολλά μπρος-πίσω και με νέες απειλές και προκλήσεις.
Η λέξη «προκλήσεις», μετά από όσα έγιναν το καλοκαίρι, είναι ήπια και ακούγεται παλιά και ξεθυμασμένη. Η σωστή λέξη είναι η «επιθετικότητα», που υποκρύπτει απειλή πολέμου. Συνήθως περνά χρόνος για να καταγραφούν με δημοσιογραφική ακρίβεια όσα συμβαίνουν σε κρίσιμα εθνικά θέματα. Οσο περνούν οι ημέρες, όμως, η ψηφίδα σχηματίζεται και μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Τούρκοι βγήκαν στο Αιγαίο με «λυμένο το ζωνάρι» για καβγά. Ήθελαν θερμό επεισόδιο μέσα στον Αύγουστο και έκαναν ό,τι μπορούσαν για να το πετύχουν. Δεν παραβίασαν τις κόκκινες γραμμές, αλλά τις πάτησαν με τη βεβαιότητα ότι εμείς θα ρίξουμε την πρώτη βολή, ώστε να παρέμβουν οι σύμμαχοι, να σταματήσουν τη γενίκευση της εμπλοκής και να μας καθίσουν άρον-άρον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με σκυμμένο το κεφάλι, ως αυτοί που «ήρξαντο χειρών αδίκων». Τουρκικό παζάρι της δεκάρας.
Ο Ερντογάν, μεταξύ όλων των άλλων, έχει γελοιοποιήσει και τον παλιό μύθο της δήθεν σπουδαίας τουρκικής διπλωματίας. Κάνει τη μία γκάφα μετά την άλλη, γι’ αυτό και ξέμεινε από φίλους. Πίστευε ότι η Ελλάδα θα τσιμπούσε στο δόλωμα να κάνει την πρώτη πολεμική κίνηση και ξέχασε ότι, ακόμη και αν ο Μητσοτάκης ήταν θερμοκέφαλος, που δεν είναι, όλο αυτό το χειρίστηκε χέρι-χέρι με Γαλλία και Γερμανία. Άλλαξαν τα δεδομένα στην ευρωπαϊκή στρατηγική στην ανατολική Μεσόγειο και η Άγκυρα δεν πήρε χαμπάρι.
Ο Ερντογάν νομίζει ότι θα τον αφήσουν να κάνει παιχνίδι στην περιοχή, όπως ονειρεύεται στις κρίσεις μεγαλομανίας του. Αυτή την ώρα δεν έχει κανένα σύμμαχο στην Ευρώπη, όπως δεν έχει -πλην του Κατάρ- και στον αραβικό κόσμο. Απίστευτο! Βρίσκεται σε μια συγκυριακή συμμαχία με τη Ρωσία, μόνο που, σε αυτή τη λυκοφιλία, η ρωσική ατζέντα δεν περιλαμβάνει βοήθεια σε πιθανή επίθεση εναντίον της Ελλάδας. Το μόνο διπλωματικό όπλο του Τούρκου Προέδρου είναι η ισχυρή θέση της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, το οποίο αναγκάζεται να τηρεί ίσες αποστάσεις και να επιμένει για διάλογο τώρα.
Χωρίς αμφιβολία, από όλο αυτό που συνέβη η Ελλάδα βγήκε διπλωματικά πιο δυνατή. Η Γαλλία, πέραν της αγάπης της για την Ελλάδα (ποτέ η αγάπη δεν είναι επαρκές κίνητρο), έχει τους δικούς της λόγους: θέλει να εμποδίσει τα σχέδια του σουλτάνου στη Συρία και να αναλάβει τον ρόλο της παλιάς Μεγάλης Βρετανίας, που τώρα βρίσκεται σε εσωστρέφεια, στον άξονα Ελλάδας – Κύπρου ως προστάτιδα δύναμη. Αυτό θα διευκολύνει και τον σχεδιασμό της για τον έλεγχο του Λιβάνου που είναι πάγια στρατηγική της. Άρα, δεν περιστρέφονται όλα γύρω από το Καστελλόριζο, καθώς έχει ανοίξει μια μεγάλη βεντάλια θεμάτων στην περιοχή και αυτό μας βολεύει, γιατί ανήκουμε σε μια ισχυρή κοινότητα με πολλαπλά συμφέροντα.
Όσο για τον Ερντογάν, τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται. Το φυσικό αέριο δεν τον νοιάζει σε αυτή τη φάση. Η τιμή του έχει ξεφτιλιστεί τόσο, που είναι ασύμφορη η εξόρυξη. Δύο είναι οι μεγάλοι στόχοι του αυτή την ώρα και χρησιμοποιεί ως όχημα την επιθετικότητα στο Αιγαίο για να τους πετύχει. Οι διεθνολόγοι ιεραρχούν αυτούς τους στόχους ως εξής: ο πρώτος είναι να αβγατίσει τη θαλάσσια κυριαρχία του, άρα και την παρέμβασή του στην περιοχή. Ο δεύτερος είναι πιο πεζός, αλλά καθοριστικός για την πολιτική του επιβίωση. Παζαρεύει με τη Γερμανία τις ρυθμίσεις των μεγάλων ευρωπαϊκών δανείων της Τουρκίας, επειδή η λίρα κατρακυλά και τα δάνεια της Άγκυρας γίνονται μη διαχειρίσιμα. Αυτό είναι και το μυστικό όπλο της Μέρκελ απέναντι στις μαγκιές του Ερντογάν.
Το πότε και το πώς θα το ενεργοποιήσει είναι συνάρτηση των ανταλλαγμάτων που θα πάρει. Η καγκελάριος, παρότι φαίνεται πιο ουδέτερη από τον Πρόεδρο Μακρόν, έχει κατανοήσει πλέον καλά το ελληνικό δόγμα, που λέει ότι διάλογο με την Τουρκία κάνουμε μόνο για τις θαλάσσιες ζώνες και όχι για καμιά δεκαριά θέματα, όπως θέλει ο σουλτάνος. Και αυτό θα το στηρίξει μέχρι τέλους το Βερολίνο. Δεν θα ρισκάρει τη σχέση του με το Παρίσι, ούτε τη διάλυση του ΝΑΤΟ επειδή η Γερμανία έχει επενδύσεις στην Τουρκία. Είναι ένας λόγος, προφανώς, που οδηγεί το Βερολίνο σε μια ήπια ρητορική, αλλά αυτά που θα χάσει αν αφήσει αχαλίνωτο τον Ερντογάν είναι πολύ περισσότερα, στην Ευρώπη και τον δυτικό κόσμο.
Προς τον παρόν, πάντως, οι καθυστερήσεις ευνοούν την Ελλάδα. Έχει κάθε λόγο να κερδίζει χρόνο μέχρι τις αμερικανικές εκλογές, με την προσδοκία ότι θα κερδίσει ο Μπάιντεν και θα προσθέσει έναν τεράστιο σύμμαχο στην ισχυρή διπλωματική συμμαχία που έχει δημιουργηθεί υπέρ της.