Το πρώτο του ταξίδι στη ρωσική πρωτεύουσα με την ιδιότητα του πρωθυπουργού πραγματοποιεί ο Αλέξης Τσίπρας, που βρίσκεται ήδη στη Μόσχα. Το θέμα της επίσκεψης του έλληνα Πρωθυπουργού στην ρωσική πρωτεύουσα και η συνάντησή του με το ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει γίνει πρωτοσέλιδο, με όχι τόσο θετικούς τίτλους, στα περισσότερα δυτικά ΜΜΕ.
Προηγήθηκαν οι δηλώσεις μιας σειράς Ευρωπαίων αξιωματούχων που έσπευσαν να θυμίσουν, σε όχι τόσο ευγενικό τόνο, στην Αθήνα ότι εφόσον ζητά την βοήθεια της ΕΕ δεν μπορεί να «φλερτάρει» με την Ρωσία.
Οι ΗΠΑ, αν και δεν έχουν αντιδράσει επισήμως, διαμηνύουν εμμέσως σε κάθε ευκαιρία (φαίνεται να το έκανε η υφυπουργός Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ όταν ήρθε στην Αθήνα αλλά και η σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Μπαράκ Ομπάμα, Κάρολαϊν Άτκινσον κατά την συνάντησή της την Δευτέρα με τον Γιάνη Βαρουφάκη στην Ουάσινγκτον), ότι η αμερικανική ηγεσία ανησυχεί για αυτές τις «παρέες» της νέας ελληνικής κυβέρνησης.
Παρόλα αυτά, πίσω από όλον αυτόν τον θόρυβο, τα υπάρχοντα γνωστά στοιχεία δεν φαίνεται να δικαιολογούν τόσο τις διαστάσεις που έχει λάβει αυτή η επίσκεψη. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού «οι συνομιλίες του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλ. Πούτιν και τον πρωθυπουργό Ντ. Μεντβέντεφ, θα περιλαμβάνουν θέματα διμερούς ενδιαφέροντος, όπως, μεταξύ άλλων, ζητήματα εμπορικής και οικονομικής συνεργασίας, επενδύσεων, ενέργειας, τουρισμού και μορφωτικής – πολιτιστικής συνεργασίας, εν όψει και των εκδηλώσεων του αμοιβαίου Αφιερωματικού Έτους 2016 Ελλάδας- Ρωσίας».
Σε απλά ελληνικά το κεντρικό αίτημα με το οποίο ο Αλέξης Τσίπρας μεταβαίνει στην Μόσχα είναι η άρση ή χαλάρωση έστω του εμπάργκο στα ελληνικά προϊόντα, αρχής γενομένης από τα φρούτα, καθώς το πρόβλημα αρχίζει να γίνεται ολοένα οξύτερο. Το εμπάργκο είναι «απάντηση» της ρωσικής ηγεσίας στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε βάρος της από την ΕΕ για την εμπλοκή που της καταλογίζουν οι Βρυξέλλες στην ανατολική Ουκρανία και δεν αφορά μόνο στα ελληνικά προϊόντα. Απλώς το «πλήγμα» για την ελληνική οικονομία είναι αρκετά μεγάλο, δεδομένων και των γενικότερων συνθηκών.
Η Αθήνα ελπίζει ότι θα υπάρξει πρόοδος σε αυτό το θέμα και αυτό δεν αποκλείεται όντως. Απλώς δεν θα πρόκειται πιθανότατα για άρση του εμπάργκο καθώς, όπως υποστηρίζουν ρωσικές κυβερνητικές πηγές, η Μόσχα θα ήθελε πολύ να μετριάσει τις επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία αλλά δεν μπορεί να υπάρξει πλήρης εξαίρεση μόνο της Ελλάδας, εξαιτίας και των διεθνών κανονισμών. Όπως φαίνεται δρομολογείται μια «μεσοβέζικη» λύση η οποία θα περιέχει, πιθανώς, την σύμπραξη ελληνικών με ρώσικες εταιρείες έτσι ώστε να ξεπερνιέται ο σκόπελος του εμπάργκο χωρίς να παραβιάζονται διεθνείς εμπορικοί κανονισμοί.
Εκτός από το θέμα αυτό, στις επαφές του κ. Τσίπρα σίγουρα κυρίαρχη θέση θα έχει και η ενέργεια για την οποία έχει γίνει και προεργασία από την επίσκεψη του Π. Λαφαζάνη. Η Αθήνα φέρεται να έχει θέσει θέμα σημαντικής μείωσης της τιμής του φυσικού αερίου και επανεξέτασης των όρων της συμφωνίας με την Gazprom, κάτι που η ρωσική πλευρά δεν φαίνεται, μέχρι στιγμής, να αποκλείει κατηγορηματικά.
Η ρωσική πλευρά, από την άλλη, εμφανίζεται έτοιμη να θέσει το ζήτημα του επονομαζόμενου πλέον «τουρκικού αγωγού», ο οποίος θα καταλήγει στα σύνορα Τουρκίας – Ελλάδας και θα επαναφέρει την πρόταση διανομής του αερίου αυτού δια της Ελλάδας στην Ευρώπη. Η πρόταση είχε γίνει δεκτή θετικότατα από τον Π. Λαφαζάνη όταν προσφάτως επισκέφτηκε την Μόσχα, αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι είναι μια εύκολη επιλογή για την κυβέρνηση Τσίπρα, δεδομένης της ήδη διατυπωμένης δυσφορίας Βρυξελλών και Ουάσινγκτον.
Όσον αφορά στη χρηματοδότηση, η ρωσική ηγεσία δεν εμφανίζεται διατεθειμένη να «δανείσει» την κυβέρνηση Τσίπρα. Ο πρώτος αποτρεπτικός παράγοντας είναι το μέγεθος του ελληνικού χρέους που είναι τεράστιο, το δεύτερο είναι ότι πηγές στην Μόσχα δήλωναν ότι δεν μπορεί κανείς να είναι βέβαιος, ακόμη, αν τελικά η Ελλάδα θα τα καταφέρει και δεν θα χρεοκοπήσει τελικά, ο τρίτος είναι ότι η Μόσχα δεν θέλει, στην παρούσα φάση τουλάχιστον, να αποκτήσει νέο σημείο τριβής με την ΕΕ, και το τέταρτο, και πιθανώς κυριότερο, είναι ότι η Αθήνα δεν έχει διατυπώσει, όπως διαβεβαιώνεται από όλες τις πλευρές, κανένα αίτημα χρηματοδότησης. Αυτό που θα μπορούσε να γίνει είναι ν’ αγοράσουν «κάποια ελληνικά έντοκα γραμμάτια, όπως οι Κινέζοι, σε ένδειξη στήριξης, όπως εκτιμούν αναλυτές.
Εκτιμάται ακόμη ότι ούτε ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίζεται, προς το παρόν τουλάχιστον, διατεθειμένος να έρθει σε ρήξη με την ΕΕ και τις ΗΠΑ και να στραφεί στην Μόσχα. Προφανώς, θέλει να πετύχει κάτι καλύτερο για τα ελληνικά προϊόντα και για τις τιμές του φυσικού αερίου, προφανώς θέλει να τονώσει τις διμερείς εμπορικές σχέσεις και τον τουρισμό, αλλά δεν θα διακινδυνεύσει κάτι περισσότερο. Τί αντάλλαγμα θα δώσει γι αυτά; Στην καλύτερη, εκτιμούν αναλυτές, ορισμένες δηλώσεις πιο «φιλικές» όπως η πρόσφατη του κ. Τσίπρα περί διαφωνιών με τις κυρώσεις. Τουλάχιστον στην πρώτη αυτή φάση.
Υπό την έννοια αυτή, αναρωτιέται κανείς γιατί τόσος θόρυβος για το ταξίδι Τσίπρα στην Μόσχα.
Κατά την εφημερίδα Financial Times κανείς δεν περιμένει κάποια σοκαριστική ανακοίνωση μετά τις συναντήσεις του Αλέξη Τσίπρα στην ρωσική πρωτεύουσα. Επισημαίνεται, όμως, ότι, όσο παραμένει η χρηματοδοτική ασφυξία στην Αθήνα και παρατείνεται η αβεβαιότητα ως προς το ελληνικό πρόγραμμα, τόσο η ελληνική κυβέρνηση θα είναι πιο ευάλωτη στην κατεύθυνση της αναζήτησης νέων «συμμάχων» και μοχλών πίεσης.
Και αυτό δεν αποκλείεται να αξιοποιηθεί με διπλωματικό και μακροπρόθεσμο τρόπο από την Μόσχα έτσι ώστε, τελικά, να αμφισβητηθεί στο απώτερο μέλλον ο στρατηγικός προσανατολισμός της Ελλάδας προς τη Δύση ο οποίος, η εφημερίδα θυμίζει, χαράχτηκε δια του σχεδίου Μάρσαλ το 1947, που σχεδιάστηκε προκειμένου η χώρα «να σωθεί» από τους κομμουνιστές αντάρτες. Και μπορεί η Ρωσία να μην έχει καμία σχέση με την ΕΣΣΔ αλλά ο ανταγωνισμός μεταξύ μεγάλων δυνάμεων είναι πάντα εδώ.
