Έρευνα για τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο μετά το ναυάγιο στην Πύλο, στις 14 Ιουνίου, έχει ξεκινήσει ο εποπτικός φορέας της ΕΕ.
Η Ευρωπαία συνήγορος του πολίτη Έμιλι Ο’Ρέιλι άνοιξε έρευνα ιδίας πρωτοβουλίας με σκοπό να διευκρινίσει τον ρόλο του Frontex, εν μέσω συνεχιζόμενων αντικρουόμενων αναφορών σχετικά με την τραγωδία, που για πολλούς θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Αποκάλυψε επίσης ότι θα αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πρόσφατη αμφιλεγόμενη συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τυνησίας για τη διαχείριση των συνόρων.
Πιο συγκεκριμένα, η κ. O’Ρέιλι ζήτησε να επιθεωρήσει ένα ευρύ φάσμα εγγράφων σχετικά με τις αρμοδιότητες του Frontex για τη διάσωση όσων βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της επίσημης έκθεσης (Serious Incident Report) σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν τα γεγονότα που αφορούν στο σκάφος Adriana καθώς και εκθέσεις για άλλα πρόσφατα περιστατικά που είχαν ως συνέπεια απώλειες ζωών στη Μεσόγειο.
Συντονίζει την έρευνά της με τον Έλληνα Συνήγορο του Πολίτη Ανδρέα Ποττάκη, ο οποίος έχει την αρμοδιότητα να εξετάσει πώς αντιμετώπισαν οι ελληνικές αρχές το σκάφος Adriana.
«Ενώ ο ρόλος των ελληνικών αρχών διερευνάται σε εθνικό επίπεδο, ο ρόλος της Frontex στην επιχείρηση έρευνας και διάσωσης πρέπει επίσης να αποσαφηνιστεί. Έχει αναφερθεί ότι σε αυτήν την περίπτωση η Frontex ειδοποίησε τις ελληνικές αρχές για την παρουσία του πλοίου και πρόσφερε βοήθεια, αλλά δεν είναι σαφές τι άλλο θα μπορούσε ή τι έπρεπε να κάνει», ανέφερε η κ. O’Ρέιλι.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη ζητήσει τη διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας για την βύθιση του πλοίου στη Μεσσηνία. Ωστόσο, το μέγεθος της τραγωδίας έθεσε εκ νέου ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο της Frontex και την παρουσία της στις επιχειρήσεις στη Μεσόγειο.
«Μια τραγωδία αυτού του μεγέθους απαιτεί από όλους τους εμπλεκόμενους να αναλογιστούν τις ευθύνες τους και να είναι ξεκάθαροι στο κοινό ποιος είναι υπεύθυνος για αυτούς τους θανάτους. Το Γραφείο μου θα επικεντρωθεί στον ρόλο της Frontex καθώς προσπαθούμε να συγκεντρώσουμε τα γεγονότα που οδήγησαν στην ανατροπή του σκάφους και στο θάνατο τουλάχιστον 500 ανθρώπων», δήλωσε η κ. O’Ρέιλι.
Από την πλευρά της η Frontex ανέφερε ότι ανυπομονεί να συνεργαστεί με την O’Ρέιλι, αλλά επεσήμανε ότι δεν συντονίζει επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, οι οποίες είναι ευθύνη των εθνικών υπηρεσιών. «Παρόλα αυτά, η Frontex βλέπει τη διάσωση ζωών στη θάλασσα ως έναν από τους βασικούς της ρόλους και παρέχει όλη την απαραίτητη υποστήριξη στις εθνικές αρχές όταν χρειάζεται. Αυτό σημαίνει ότι τα σκάφη της Frontex διεξάγουν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης όταν καλούνται. Επιπλέον, τόσο τα πλοία όσο και τα αεροσκάφη της Frontex παρέχουν στα κέντρα διάσωσης και στους διασώστες πληροφορίες ζωτικής σημασίας για τη διάσωση ζωών. Μόλις φέτος, η Frontex βοήθησε στη διάσωση σχεδόν 28.000 ανθρώπων», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον οργανισμό, η κεντρική Μεσόγειος παραμένει η πιο ενεργή οδός προς την ΕΕ, με σχεδόν 66.000 ανιχνεύσεις διελεύσεων να έχουν αναφερθεί από τις εθνικές αρχές τους πρώτους έξι μήνες του 2023, αυξημένες κατά 137% σε σχέση με το 2022.