«Την εικοστή τρίτη ημέρα ανέβηκα στο Καστρί και χωρίς άλλη λέξη άφησα στο γραφείο του Ανδρέα την παραίτησή μου.
– Άργησα λίγο… Ήθελα να αντέξω όλη την επίθεση. Τώρα που κόπασε παραιτούμαι.
– Δεν δέχομαι την παραίτησή σου, Γιάννη μου…
Οι αποκαλύψεις πολιτικών παρασκηνίων στο βιβλίο του Γιάννη Καψή εναλλάσσονται με γεγονότα που καθόρισαν την πορεία του ελληνικού Τύπου, τα τελευταία 50 χρόνια, κρατώντας έτσι αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. O Ανδρέας Παπανδρέου, πρωταγωνιστεί σε πολλά κεφάλαια του βιβλίου
Έμεινα ακίνητος, ήθελα να ακούσω το γιατί.
– Πρώτον, διότι αρνούμαι να υποκύψω στις πιέσεις του Τύπου. Δεύτερον, γνωρίζουμε εμείς οι δυο ότι δεν φταις εσύ.
… Είχα πλησιάσει πολύ κοντά στο τζάκι που λεγότανε Παπανδρέου. Έφυγα από το γραφείο του. Το είχα σίγουρο ότι θα με απομάκρυνε στον επόμενο ανασχηματισμό. Με αναβάθμισε σε αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών».
Αυτός ήταν ο επίλογος μιας μεγάλης πολιτικής κρίσης μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας, με πρωταγωνιστές τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον τότε Πρόεδρο της Κύπρου Σπύρο Κυπριανού και τον υφυπουργό Γιάννη Καψή. Σήμερα, σχεδόν 20 χρόνια μετά, ο παλαίμαχος δημοσιογράφος και πολιτικός Γιάννης Καψής, στο βιβλίο του με τίτλο «50 χρόνια στο κουρμπέτι», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Λιβάνη, αποκαλύπτει το παρασκήνιο της δραματικής νύχτας που για μεγάλο διάστημα αδυνάτισε τις ελληνικές θέσεις στο εθνικό μας ζήτημα από λάθη κυρίως της κυπριακής ηγεσίας.
Ντοκουμέντα
Ο γνωστός δημοσιογράφος στο βιβλίο του – ένα βιβλίο γεμάτο ντοκουμέντα – περιγράφει στιγμή προς τη στιγμή εκείνη την κλιμάκωση της κρίσης, με συναρπαστικές αναφορές που κρατούν σε αγωνία τον αναγνώστη καθώς είναι σπάνιες οι φορές που μπορούν οι πολίτες με πληροφορηθούν με τόση λεπτομέρεια τον τρόπο με τον οποίο δρουν οι πολιτικοί πίσω από τις κλειστές πόρτες.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου βρίσκεται στη διάσκεψη κορυφής στις Βρυξέλλες, ο Γιάννης Καψής στο γραφείο στο υπουργείο Εξωτερικών και δέχεται τηλεφώνημα από τον διευθυντή του Αθηναϊκού Πρακτορείου, παλαιό φίλο και συνεργάτη του από «TA NEA», Βασίλη Νικολόπουλο:
«”Γιάννη”, άκουσα το Βασίλη να λέει. “Έχουμε ένα τηλεγράφημα από το Νέο Δελχί. Δεν το μεταδίδω, αν δεν έχω την έγκριση της κυβέρνησης. Σ’ το στέλνω”.
Δεν πίστευα στα αυτιά μου. Ούτε λίγο ούτε πολύ ο Σπύρος Κυπριανού είχε ζητήσει την επαναδραστηριοποίηση της “τριμερούς” των τριών εγγυητριών δυνάμεων, Αγγλίας, Τουρκίας και Ελλάδος. Της “τριμερούς” που είχε καταγγείλει ο Ανδρέας. Δεν ήθελε ούτε να την ακούσει. Τηλεφώνησα στις Βρυξέλλες. Ήταν σε δείπνο. Ήλθε ο Μαρούδας. Του υπαγόρευσα το τηλεγράφημα. Με ξαναπήρε λίγα λεπτά αργότερα:
– Ο Ανδρέας είναι έξαλλος. Να επικοινωνήσεις με τον Κυπριανού και να ζητήσεις εξηγήσεις. Αν είναι σωστό το τηλεγράφημα, να ανασκευάσει τη δήλωσή του.
Το μνημόνιο Καλαμίδα
Έτσι άρχισε ένας παρανοϊκός πανζουρλισμός μιας τριγωνικής τηλεφωνικής συνδιάσκεψης Βρυξέλλες – Αθήνα – Νέο Δελχί. Μυρίστηκα αμέσως ότι θα είχαμε δραματικές εξελίξεις.
Στο γραφείο μου βρισκότανε τυχαία ο πρέσβης Μανόλης Καλαμίδας, στον οποίο είπα:
– Κάθισε εκεί και κράτησε σημειώσεις. Θέλω να έχω ένα μνημόνιο του τι θα λεχθεί, με την υπογραφή σου.
Ήταν μια έμπνευση στιγμής. H σωτηρία μου. Το τι ακολούθησε ήταν αδύνατο να περιγραφεί».
Αυτό που ακολούθησε περιγράφεται ωστόσο με συναρπαστικό τρόπο στο βιβλίο. Ο Σπύρος Κυπριανού αρνείται να βγει στο τηλέφωνο, αποδίδει τη δήλωση σε λάθος της γραμματέως του αλλά αρνείται να την ανασκευάσει. Ακολουθεί οργισμένη δήλωση του Ανδρέα Παπανδρέου. Οι σχέσεις Αθήνας – Λευκωσίας βρίσκονται σε οριακή στιγμή και ο Τύπος ζητεί την απομάκρυνση Καψή, στον οποίο αποδίδει την… γκάφα. Τι έσωσε τον υφυπουργό; Το μνημόνιο Καλαμίδα.
H σχέση με τον Ανδρέα Παπανδρέου
Ο Γιάννης Καψής στο βιβλίο των 660 σελίδων κρατάει από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή το ενδιαφέρον του αναγνώστη, καθώς οι αποκαλύψεις πολιτικών παρασκηνίων εναλλάσσονται με γεγονότα που καθόρισαν την πορεία του ελληνικού Τύπου τα τελευταία 50 χρόνια. Και όταν αυτά πλαισιώνονται με πολλές προσωπικές ιστορίες, συναισθηματικές αναφορές και βιώματα για την περίοδο της χούντας, βλέπει κανείς ποιες σχέσεις φιλικές και επαγγελματικές άντεξαν, και πώς, στην υψικάμινο εκείνης της σκληρής περιόδου.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου πρωταγωνιστεί σε πολλά κεφάλαια του βιβλίου και ο Γιάννης Καψής μιλάει για τη σχέση του μαζί του για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες:
«Στο γραφείο του της οδού Σουηδίας παρακολούθησα τη δημιουργία ενός πολιτικού. Στο Ψυχικό, στο γραφείο της κυρίας Σοφίας, είδα να γεννιέται ένας ηγέτης. H προσωπική μου φιλία με τον Ανδρέα χτίστηκε γρήγορα, σαν τα προκατασκευασμένα εξοχικά αυθαίρετα. H πολιτική, η ιδεολογική φιλία χτίστηκε αργά, δύσκολα, πέτρα – πέτρα, σαν τους μανιάτικους πύργους».
Ένας διάλογος
Και ένας προσωπικός διάλογός τους:
«- Δεν σου άρεσε η N. Υόρκη, Ανδρέα.
– Γιάννη…, έμεινα στη N. Υόρκη αλλά διαφορετικά. Εργαζόμουν σκληρά. Κρεμασμένος μ’ εκείνες τις ζώνες στο χάος καθάριζα τα τζάμια ουρανοξυστών. Με δυσκολία κατάφερνα να συντηρηθώ. Ίσως η πιο δύσκολη στιγμή της ζωής μου. Ο πατέρας μου δεν μου είχε στείλει ποτέ ούτε πεντάρα. H μητέρα μου έκοβε από το φαγητό της για να μου στείλει να σπουδάσω…»
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ “