Σε «επίθεση διαλόγου», με αιχμές, σε πρώτη φάση, θέματα «ανώδυνα», όπως η οικονομική συνεργασία, η καταπολέμηση των ναρκωτικών και η λαθρομετανάστευση, προχωρεί η Τουρκία την επόμενη μέρα της συμφωνίας της Μαδρίτης. Σχετικές δηλώσεις έκαναν χθες τόσο ο Τούρκος Πρόεδρος Σ. Ντεμιρέλ όσο και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ.
ΜΑΔΡΙΤΗ
Ο ΤΟΥΡΚΟΣ υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές της συμφωνίας, αφού εκείνος μαζί με τον κ. Θεόδωρο Πάγκαλο και την κ. Μαντλίν Ολμπράιτ συνέταξαν το τελικό «κείμενο των 6 σημείων», ρωτήθηκε από «ΤΑ ΝΕΑ» για το «επόμενο βήμα» και απάντησε χαρακτηριστικά: «Θα συζητήσουμε με τους Έλληνες. Έχει προηγηθεί μια φόρμουλα εκείνη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων η οποία αποτελεί μια σημαντική κίνηση. Θα προτείνω να προσδιορισθεί μια αντιπροσωπεία από τα υπουργεία Εξωτερικών, στην οποία η Ελλάδα θα μπορούσε να θέσει τα θέματα για τα οποία διαμαρτύρεται».
Στην ερώτηση εξάλλου ποια κατά την γνώμη του είναι αυτά τα θέματα, ο κ. Τζεμ απάντησε: «Θέματα όπως η καταπολέμηση των ναρκωτικών, οι λαθρομετανάστες και η οικονομική συνεργασία».
Στόχος της τουρκικής πλευράς είναι η βήμα προς βήμα προσέγγιση με την Ελλάδα να προχωρήσει μέσα από τα θέματα που μπορεί να βρεθεί κοινός τόπος. Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας μίλησε αναλυτικά για τους σχεδιασμούς στην ανεπίσημη ενημέρωση προς τους Τούρκους δημοσιογράφους, η οποία κράτησε έως τις 00.40 τα μεσάνυχτα της Τρίτης. «Πρέπει να πέσουν τώρα οι τόνοι είπε και σ’ αυτό πρέπει να συμβάλουμε όλοι. Χωρίς να λέμε τι κέρδισε και τι έχασε ο καθένας. Ενώ η οικονομική συνεργασία πρέπει να ενισχυθεί».
Ο κ. Τζεμ αποκάλυψε στους δημοσιογράφους ότι σύντομα θα συσταθεί και μια επιτροπή επιχειρηματιών των δύο χωρών, ώστε να προωθήσει με γρήγορα βήματα την οικονομική συνεργασία Ελλάδος και Τουρκίας.
ΧΩΡΙΣ ΕΝΤΑΣΕΙΣ
Ο κ. Τζεμ θεωρείται στους διπλωματικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους της Άγκυρας πολιτικός «χαμηλών τόνων», ο οποίος επιθυμεί τις συναινετικές λύσεις χωρίς εντάσεις και είναι αντίθετος με τη δημιουργία ψυχροπολεμικού κλίματος.
Τούρκοι δημοσιογράφοι έλεγαν χθες στη Μαδρίτη σε Έλληνες συναδέλφους τους ότι «η περίοδος της υπουργίας Τζεμ ενδεχομένως να είναι η χρυσή ευκαιρία για τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων».
Ο Τούρκος υπουργός χαρακτηρίζει φίλο του τον Θεόδωρο Πάγκαλο και αυτό όπως λέει μπορεί να μην λύνει τα προβλήματα, διευκολύνει όμως στη συνεννόηση.
Ιδιαίτερα ικανοποιημένος με την συμφωνία των δύο χωρών εμφανίστηκε χθες ο Τούρκος Πρόεδρος Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, ενώ επανέλαβε τη θέση του για έναρξη ελληνοτουρκικού διαλόγου. Μιλώντας στο Mega είπε ότι «είμαστε και οι δύο γείτονες και μέλη του ΝΑΤΟ. Είναι πιθανόν πολλές φορές να υπάρχουν προβλήματα μεταξύ μας. Τα προβλήματα αυτά πρέπει να τίθενται και να λέγονται και να αντιμετωπίζονται ώστε να λυθούν μέσα από διάλογο». Πρόσθεσε δε ότι «η βούληση και η αποφασιστικότητα οδηγούν σε κατανόηση και έπεται το Δίκαιο και η συμφωνία».
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ από την πλευρά του επιβεβαίωσε το καλό κλίμα που υπάρχει πλέον μεταξύ των ηγετών των δύο χωρών.
«Συναντήθηκα και με τον κ. Σημίτη και τον κ. Ντεμιρέλ. Είναι και οι δύο πανευτυχείς. Και μπορώ να πω ότι το ΝΑΤΟ, η Ατλαντική Συμμαχία και εγώ, συμβάλλαμε τις τελευταίες εβδομάδες για να γίνει εφικτή η προσπάθεια σύγκλισης των δύο πλευρών».
Ο κ. Σολάνα πρόσθεσε ότι «σημασία δεν έχει ποιος έκανε την καλύτερη μεσολάβηση, αλλά ποιος είχε το καλύτερο αποτέλεσμα».
Πηγές του ΝΑΤΟ τόνιζαν ότι με τη δήλωση αυτή ο κ. Σολάνα αφήνει να εννοηθεί ότι η μεσολάβηση δεν ήταν μόνο έργο των ΗΠΑ.
Οι ίδιες πηγές επιβεβαίωσαν τις πληροφορίες που αναφέρονται στο χθεσινό ρεπορτάζ των «ΝΕΩΝ» ότι η προσπάθεια για προσέγγιση των χωρών άρχισε στα τέλη Μαΐου από την κ. Ολμπράιτ και στελέχη του ΝΑΤΟ.
ΜΕΓΑΛΗ ΕΝΤΑΣΗ προκαλεί στο ΠΑΣΟΚ η προχθεσινή συμφωνία Σημίτη – Ντεμιρέλ στη Μαδρίτη: Ο υπουργός Άμυνας κ. Α. Τσοχατζόπουλος ο οποίος είναι ενοχλημένος για την καθυστερημένη ενημέρωσή του προχώρησε χθες σε σαφέστατη διαφοροποίηση από το κοινό ανακοινωθέν Αθήνας – Άγκυρας, ενώ ένας αριθμός βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, από τον χώρο των «32», έχουν θέσει την υπογραφή τους σε ιδιαίτερα οξύ κείμενο καταγγελίας, το οποίο καταλήγει ως εξής: «Είναι σαφές πως δεν συμμεριζόμαστε τις ευθύνες αυτών των εξελίξεων».
Μάλιστα από την πλευρά Τσοχατζόπουλου ο οποίος ενημερώθηκε μόλις χθες το πρωί για τη συμφωνία από τον υπουργό Εξωτερικών κ. Θ. Πάγκαλο προαναγγελλόταν χθες το βράδυ ότι ο υπουργός θα μιλήσει για το θέμα στο αυριανό Υπουργικό Συμβούλιο, μετά την ενημέρωση που θα γίνει από τον Πρωθυπουργό. Ωστόσο, ενδεικτική της στάσης που θα τηρήσει η κυβέρνηση σε σχέση με τη διαφοροποίηση Τσοχατζόπουλου, είναι η δήλωση κυβερνητικής πηγής στα «ΝΕΑ» ότι «τα όσα λέει ο κ. Τσοχατζόπουλος εκφράζουν απόλυτα την κυβέρνηση»
Παράλληλα και ενώ η συλλογή υπογραφών για το κείμενο-καταγγελία συνεχίζεται, αρκετά στελέχη προβληματίζονταν χθες για το ενδεχόμενο να ζητήσουν έκτακτη σύγκληση των Οργάνων της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και του κόμματος, προκειμένου να συζητηθούν άμεσα οι τελευταίες εξελίξεις.
Υπενθυμίζεται ότι εκτός από τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, έχει προγραμματιστεί συνεδρίαση του Εκτελεστικού Γραφείου για τη Δευτέρα, ενώ την επόμενη Παρασκευή πρόκειται να συνεδριάσει η Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ.
Τρεις ενστάσεις από Άκη
* Το πλήρες κείμενο της δήλωσης του κ. Α. Τσοχατζόπουλου έχει ως εξής:
«Με ικανοποίηση διαπίστωσα ότι η Τουρκία δηλώνει σεβασμό στα κυριαρχικά μας δικαιώματα, στο Διεθνές Δίκαιο και τις Διεθνείς Συνθήκες και δεσμεύεται να μην κάνει χρήση βίας και απειλή χρήσης βίας. Βέβαια, τα παραπάνω αποτελούν για όλες τις πολιτισμένες χώρες κάτι το αυτονόητο. Ευχόμαστε, φυσικά, παρά την αντίθετη ιστορική εμπειρία, οι δεσμεύσεις αυτές να τηρηθούν σε όλα τα επιμέρους προβλήματα, που έχει δημιουργήσει μέχρι τώρα η τουρκική επιθετικότητα και αδιαλλαξία.
Παράλληλα, όμως, θα ήθελα να κάνω τρεις υπενθυμίσεις:
Η πρώτη είναι ότι, όσον αφορά στο Αιγαίο, βάσει του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Συνθηκών που προσδιορίζουν τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα και το διεθνές συνοριακό status quo, δεν υπάρχει τίποτε άλλο προς διαπραγμάτευση με την Τουρκία, εκτός από το θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας. Για το οποίο, όπως είναι γνωστόν, η πάγια ελληνική θέση είναι η παραπομπή του στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η δεύτερη υπενθύμιση είναι ότι η επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμά μας, που προκύπτει από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και το οποίο θα ασκήσουμε, όπως έχουμε επανειλημμένα δηλώσει, όταν το κρίνουμε σκόπιμο.
Όσο δε για την τρίτη υπενθύμιση, είναι ότι το Κυπριακό πρόβλημα εξακολουθεί να είναι ζήτημα εισβολής και κατοχής και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα και προϋπόθεση για την εξομάλυνση των διμερών ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Τέλος, είναι βέβαιο ότι πρωταρχική επιθυμία του ελληνικού λαού παραμένει η ευχή, οι διμερείς σχέσεις των δύο γειτονικών χωρών να βασίζονται στις ίδιες ακριβώς σχέσεις που διέπουν τις σχέσεις των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ τους».
Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ που εκδόθηκε χθες από την πλευρά βουλευτών που συμμετείχαν στην επιστολή των «32» το κείμενο συνέταξαν οι κ.κ. Α. Πεπονής, Γ. Καψής, Π. Οικονόμου είναι η ακόλουθη:
«Η κοινή ανακοίνωση, την οποία υπέγραψαν ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος και ο πρόεδρος της Τουρκίας, επαναφέρει κρίσιμα ερωτήματα για τις μεθοδεύσεις και τους χειρισμούς που έχουν επιλεγεί έναντι της πολιτικής της Άγκυρας και επιβεβαιώνει επισημάνεις της επιστολής των 32 βουλευτών προς τον κ. Πρωθυπουργό.
Με την υπογραφή αυτής της ιδιότυπης συμφωνίας ακυρώνονται και οι διαβεβαιώσεις ότι δεν διεξάγεται ελληνοτουρκικός διάλογος. Ασφαλώς αυτός προηγήθηκε και πιθανότατα θα συνεχιστεί με παρεμβάσεις τρίτων ή και χωρίς αυτές.
Όλοι οι αυθαίρετοι και προκλητικοί ισχυρισμοί, καθώς και οι αξιώσεις της τουρκικής ηγεσίας και οι αμφισβητήσεις των νομίμων δικαιωμάτων μας παραμένουν άθικτα.
Με την υπογραφή της κοινής ανακοίνωσης εμφανίζεται η Ελλάδα για πρώτη φορά να αποδέχεται ότι οι αυθαίρετες τουρκικές αξιώσεις είναι διαφορές. Αυτός που αυθαίρετα διεκδικεί εξισώνεται με τον απειλούμενο.
Η απροσδόκητη εισαγωγή του στοιχείου των ζωτικών συμφερόντων και ενδιαφερόντων προσφέρει στην Τουρκία ένα ακόμα σημείο προβολής αξιώσεων. Επιβάλλεται να εξηγηθεί ποια μπορεί να είναι τα ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας, τα οποία αναλάβαμε την υποχρέωση να σεβαστούμε.
ΑΠΟΔΟΧΗ
Η δέσμευση αποφυγής μονομερών ενεργειών μπορεί να ερμηνευθεί ως αποδοχή ότι η επέκταση των χωρικών μας υδάτων εξαρτάται από τη συναίνεση της Τουρκίας. Η εμφανιζόμενη ως παραίτηση της Τουρκίας από τη χρήση ή απειλή χρήσης βίας δεν αποτελεί ούτε υποχώρηση ούτε παραχώρηση. Είναι υποχρέωσή της, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.
Εξ άλλου, ο συνδυασμός της ελληνικής δέσμευσης με τη δήθεν τουρκική παραίτηση θα μπορούσε να προσφέρει το επιχείρημα ότι η άσκηση του κεκτημένου μονομερούς δικαιώματος της επέκτασης είναι παραβίαση της ιδιότυπης συμφωνίας. Όπως επίσης, μη κατανοητή είναι και η δήλωση ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων αποτελεί και διεθνές ζήτημα. Η αλήθεια είναι ότι η ίδια διεθνής σύμβαση, που ορίζει το δικαίωμα αυτό ως μονομερές, καθορίζει και τις υποχρεώσεις του κράτους που ασκεί αυτό το δικαίωμα.
Εξ άλλου, εύλογο είναι το ερώτημα εάν αυτή η ιδιότυπη συμφωνία ανοίγει το δρόμο στην άρση των αντιρρήσεων του Κογκρέσου για τη χορήγηση στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ στην Τουρκία. Επίσης, εάν προετοιμάζει την άρση του ελληνικού βέτο για την ενεργοποίηση του χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εκτίμησή μας είναι ότι διολισθαίνουμε σταδιακά σε καταστάσεις αναγνώρισης και νομιμοποίησης των αξιώσεων της Άγκυρας, ενώ παράλληλα καλλιεργείται η πλάνη ότι δεν υφίσταται τουρκική απειλή.
Είναι σαφές πως δεν συμμεριζόμαστε τις ευθύνες αυτών των εξελίξεων».
Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ κατέβηκε για το πρωινό του λίγο μετά τις 8 το πρωί στο ισόγειο του ξενοδοχείου «Ριτζ» όπου διέμεναν η ελληνική και τουρκική αντιπροσωπεία. Λίγα λεπτά αργότερα έφθασε και ο υφυπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Ονούρ Οϊμέν.
Οι δύο άνδρες χαιρετήθηκαν εγκάρδια και ο κ. Πάγκαλος τον ρώτησε: «Τι νέα έχεις από την Τουρκία; Πώς έγινε δεκτή η συμφωνία;».
* Ο κ. Οϊμέν, ο οποίος ήταν μεταξύ εκείνων που είχαν αρχικά αντιρρήσεις σε επιμέρους σημεία του κειμένου, εμφανίστηκε ικανοποιημένος: «Πήγαν όλα πολύ καλά. Κανένα απολύτως πρόβλημα».
Έλληνες και Τούρκοι αξιωματούχοι όλη την ημέρα χθες στη Μαδρίτη στις κατ’ ιδίαν και δημόσιες συζητήσεις τους δεν έκρυβαν τη μεγάλη ικανοποίησή τους για την προσέγγιση των δύο χωρών.
* Ενδεικτική αυτού του κλίματος ήταν και η δήλωση του κ. Κ. Σημίτη, ο οποίος όταν ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους εάν υπήρχαν σχόλια και αντιδράσεις από διεθνείς κύκλους για τη συμφωνία του με τον Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, απάντησε γελώντας. «Μόνο καλά σχόλια υπήρξαν και θετικές αντιδράσεις από πολλούς. Πραγματικά από πολλούς».
Και όταν ρωτήθηκε για τις αντιδράσεις που υπήρξαν στην Αθήνα κυρίως από στελέχη του ΠΑΣΟΚ είπε με έμφαση: «Είναι πάγια τακτική όταν βρισκόμαστε στο εξωτερικό να μη σχολιάζουμε εσωτερικά θέματα. Δεν θα αλλάξουμε τώρα λοιπόν αυτή την τακτική για να σχολιάσουμε τι είπε ο ένας και άλλος στην Αθήνα. Σήμερα αναχωρεί για την Ελλάδα ο κ. Πάγκαλος και αύριο θα δώσει συνέντευξη Τύπου όπου θα απαντήσει σε όλα τα θέματα».
Οι δημοσιογράφοι επισήμαιναν ότι οι αντιδράσεις είναι κυρίως για το μέρος της συμφωνίας που αναφέρει ότι οι δύο χώρες θα επιδεικνύουν «σεβασμό στα ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα της κάθε χώρας στο Αιγαίο».
Σε αυτό το σημείο παρενέβη ο κ. Πάγκαλος για να πει ότι το κείμενο κάνει λόγο για «νόμιμα ζωτικά συμφέροντα», και όταν ένας δημοσιογράφος σχολίασε ότι μετά τη λέξη νόμιμα υπάρχει «κόμμα» ο υπουργός Εξωτερικών είπε γελώντας: «Α! Ναι, υπάρχει κόμμα. Δίκαια τότε είμαστε απόγονοι του Βυζαντίου…».
Ο Πρωθυπουργός πρόκειται την Παρασκευή να ενημερώσει τους υπουργούς στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου για τα όσα συμφωνήθηκαν στη Μαδρίτη. Εκείνο που τον ενδιαφέρει περισσότερο είναι να μην υπάρξουν αντιδράσεις από κυβερνητικά στελέχη. Για αυτόν τον λόγο το βράδυ της Τρίτης αναζήτησε τηλεφωνικά τον κ. Α. Τσοχατζόπουλο για να τον ενημερώσει, αλλά όπως έλεγαν οι συνεργάτες του δεν τον βρήκε.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ενημερώθηκε τελικά χθες το πρωί από τον κ. Θεόδωρο Πάγκαλο.
Πάντως, οι κ.κ. Θ. Πάγκαλος, Δ. Ρέππας και Γ. Κρανιδιώτης που ήταν παρόντες στη συνάντηση Σημίτη – Ντεμιρέλ δήλωναν χθες σε όλους τους τόνους ότι δεν ετέθη στις συνομιλίες σε καμία περίπτωση θέμα 12 μιλίων. Πρόσθεταν μάλιστα ότι η συνάντηση κράτησε μόλις 8 λεπτά και έγινε μόνο μια γενική συζήτηση για τη νέα πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Δεν χρειάστηκε όπως έλεγαν κυβερνητικοί αξιωματούχοι να γίνει λεπτομερής συζήτηση αφού όλα τα θέματα είχαν λυθεί στις προηγούμενες συναντήσεις των υπουργών και των υφυπουργών.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ “