Το 2022 μπήκε φουριόζο –αλλά όχι ακριβώς με την καλή έννοια. Τη βδομάδα που λήγει, είχαμε σκλήρυνση στο μέτωπο της πανδημίας –εξάπλωση κρουσμάτων και αυστηροποίηση μέτρων από πολλές κυβερνήσεις, με πρώτες τη γαλλική και την ιταλική- αλλά και ξαφνική ανάφλεξη στο διπλωματικό-δυνάμει πολεμικό μέτωπο: «επέτειος» 6ης Ιανουαρίου στις ΗΠΑ, λαϊκή εξέγερση και είσοδος των Ρώσων στο Καζακστάν, ενίσχυση των πιθανοτήτων επέμβασης της Ρωσίας στην Ουκρανία.
του Κώστα Μποτόπουλου
- Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν, αλλά πώς, θα επηρεάσουν όλα αυτά την εύθραυστη κατάσταση της διεθνούς οικονομίας.
Η Αμερική παραμένει βαθιά διαιρεμένη
Το υποπτευόμασταν, αλλά ξεπέρασε κάθε φόβο μας: η Αμερική παραμένει, έναν χρόνο μετά την εισβολή των οπαδών του Τραμπ στο Καπιτώλιο, τόσο βαθιά διαιρεμένη, ώστε να διατηρείται το φάσμα ενός εμφύλιου σπαραγμού. Φάνηκε μέσα από τις δηλώσεις των αντιπάλων, τα σχόλια του έγκυρου Τύπου και, κυρίως, μέσα από τα γεγονότα.
Ο πρώην Πρόεδρος μπορεί να ακύρωσε την τελευταία στιγμή μια σίγουρα εμπρηστική αντι-ομιλία του κατά τη θλιβερή επέτειο, επιμένει όμως ότι έπεσε θύμα κλοπής, ότι κυβερνούν οι «κακοί» και ότι το –δικού του τύπου- «καλό» θα θριαμβεύσει, και όχι με ειρηνικό τρόπο. Ο νυν Πρόεδρος είπε αυτά που έπρεπε να πει –ότι δεν υπάρχει όχι απλώς απόδειξη αλλά ούτε καν ίχνος εκλογικής νοθείας και ότι η χώρα δεν μπορεί να πάει μπροστά μέσα στο ψέμα και την αλληλο-υπονόμευση- αλλά το ύφος, ο τόνος και η γλώσσα του σώματός του πρόδιδαν περισσότερο το μάταιο της προσπάθειας παρά την πίστη για ανατροπή.
Η αμερικανική έκρηξη δεν μπορεί να αποκλειστεί
Στο μεταξύ, πάνω από τους μισούς ψηφοφόρους των Ρεπουμπλικανών, άρα παραπάνω από το ένα τέταρτο των Αμερικανών που ψήφισαν, συνεχίζουν να θεωρούν ότι η κυβέρνηση είναι ανομιμοποίητη και η χρήση βίας αποδεκτή. Παραστρατιωτικές οργανώσεις και τάγματα κάθε είδους προετοιμάζονται ανοιχτά για σύγκρουση. Στο Κογκρέσο δεν υπάρχει πλειοψηφία για στήριξη της προεδρικής ατζέντας και το Ανώτατο Δικαστήριο ετοιμάζεται για την ανατροπή δημοκρατικών κατακτήσεων δεκαετιών (άμβλωση, ομοφυλόφιλοι, περιβάλλον, υγεία). Όσο δε περισσότερο μιλούν οι «ειδικοί» (επιστήμονες, πολιτειολόγοι, διανοούμενοι, υγειονομικοί) τόσο περισσότερο εξαγριώνουν τα πεπεισμένα για το αντίθετο στίφη.
Το καζάνι δεν βράζει απλώς, κοχλάζει.
Η αμερικανική έκρηξη, που δεν μπορεί να αποκλειστεί, είναι βέβαιο ότι θα εκτροχιάσει την ισχνή αλλά υπαρκτή ανάκαμψη και έχει τη δυναμική να ρίξει την παγκόσμια οικονομία στα βράχια. Το γεγονός ότι, παρότι υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις, τα νούμερα της αμερικανικής οικονομίας, και ιδίως του Χρηματιστηρίου, δεν επηρεάζονται αντίστοιχα, δείχνει περισσότερο πόσο αποκομμένη από την πραγματικότητα είναι η «πραγματική οικονομία» παρά ότι η οικονομία μπορεί να νικήσει την πραγματικότητα.
Ρωσική επιθετικότητα σε πολλαπλά μέτωπα
Εξίσου απειλητική για τη διεθνή πολιτική και οικονομική τάξη, είναι και η σε πολλαπλά μέτωπα εκδηλούμενη ρωσική επιθετικότητα.
Αυτή τη στιγμή, με βάση το ταπεινωτικό για τη «Δύση» τελεσίγραφο του Πούτιν ότι, για να αποσύρει το στρατό του, θα πρέπει το ΝΑΤΟ να υποταχθεί στις προσταγές του, μια επέμβαση στην Ουκρανία είναι περισσότερο πιθανή από ό,τι αποφευκτέα. Αν λάβει χώρα, αν δεν σταματήσουν οι λαϊκές εξεγέρσεις χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης στο Καζακστάν (ή αν η εκατόμβη είναι τέτοια που δημιουργήσει άλλα μέτωπα), τότε ο κίνδυνος για την ευρωπαϊκή πρωτίστως, αλλά και την παγκόσμια τάξη, θα είναι άμεσος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, που έκανε τόσα κρίσιμα βήματα ενότητας το 2021 (εμβολιασμός, Ταμείο Ανάκαμψης, σχέδια για κοινή άμυνα και μεταναστευτική πολιτική), θα κινδυνεύσει, σε αυτή την περίπτωση, όχι απλώς να πάει πίσω, αλλά να εισέλθει, με το νεροπίστολο, σε έναν αγώνα στον οποίο θα μιλούν τα (πραγματικά) όπλα και η (στρατιωτική) ισχύς. Με ό,τι αυτό σημαίνει για τους ειρηνικούς αγώνες κατά της κλιματικής αλλαγής και υπέρ της οικονομικής ανάκαμψης και της κοινωνικής εξισορρόπησης.
“Απασφαλισμένη βόμβα”
Πώς θα μπορούσε να αποτραπεί μια τόσο ζοφερή κατάσταση και να αμβλυνθούν οι γεωπολιτικές και οικονομικές συνέπειες της; Με διεθνή συνεργασία, φυσικά, που όμως, μέχρι στιγμής, μένει στα λόγια. Με πρωτοβουλίες του ΟΗΕ, υπό τη γνωστή ωστόσο σκέπη των αλληλο-εξουδετερούμενων βέτο. Με επίδειξη ισχύος, από τους κυβερνητικούς θεσμούς και τα όργανα της Πολιτείας στις ΗΠΑ, από τον αμυντικό αποτρεπτικό βραχίονα, δηλαδή τη στρατιωτική πυγμή, έναντι της Ρωσίας.
Μόνο που η πυγμή αυτή θα είχε ως βέβαιο αποτέλεσμα την κλιμάκωση της επιθετικότητας μη δημοκρατικών στοιχείων (στις ΗΠΑ) και μη δημοκρατικών καθεστώτων (ανά τον κόσμο), που δεν θα άφηνε αδιάφορη και την Κίνα. Άρα δεν αποτελεί λύση, ή είναι η ύστατη μόνο, κάτι που σημαίνει ότι μόνη διέξοδος είναι η διπλωματία, η οποία όμως δεν διεξάγεται με ίσους όρους μεταξύ δημοκρατικών και μη δημοκρατικών καθεστώτων και οντοτήτων.
Την ώρα που το φίδι τρώει την ουρά του, το τικ-τακ της απασφαλισμένης βόμβας ακούγεται όλο πιο δυνατό.
Πηγή: economico.gr