Η ενδεδειγμένη πολιτική υγείας για την αντιμετώπιση της πανδημίας δεν διέρχεται από την απαίτηση δημιουργίας ολοένα και περισσότερων ΜΕΘ.
Γράφει ο Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, Σωτήρης Σούλης
Οι ΜΕΘ δεν αντιμετωπίζουν τον ιό Sars-coV-2. Ολοένα και περισσότερες ΜΕΘ είναι ένα παράλογο σύνθημα αντιμετώπισης του Sars-coV-2. Θυμίζουμε απλά ότι, «και εάν ακόμη δίναμε όλο το ΑΕΠ για την υγεία, τότε θα προκαλούσαμε τον ακαριαίο θάνατο του συνολικού πληθυσμού μας».
Δηλαδή, δεν είναι αναγκαίες οι ΜΕΘ;
Φυσικά και είναι και μάλιστα έπρεπε οι λειτουργούσες ΜΕΘ να είχαν ανέλθει σε περίπου 1.500 και το μέγιστο σε 2.000 και να ξεπεράσουν το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (12/100.000 άτομα) σύμφωνα πάντα με τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους της χώρας. Πρέπει εδώ να επισημανθεί ότι: Α. ο διπλασιασμός των εν λόγω κλινών σε λίγους μόνο μήνες, αποτέλεσε έναν εργώδη άθλο που διόρθωσε ολιγωρία δεκαετιών, Β. ο δείκτης δυναμικότητας του Συστήματος Υγείας σε κλίνες ΜΕΘ που ανέρχεται προσεγγιστικά σε 11 κλίνες ανά 100.000 άτομα ξεπερνά τόσο τον αντίστοιχο της Δανίας(7,8/100.000) όσο και της Ολλανδίας (6,7/100.000) και Γ. το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό των ΜΕΘ στις ΗΠΑ (2,5 φορές μεγαλύτερο από αυτό της Ελλάδας ) δεν απέτρεψε ούτε το εξαπλάσιο ποσοστό θνησιμότητας (ΗΠΑ(77)/(12,5)/Ελλάδα/100.000) ούτε την κατά 1,4 φορές (2.155/1580/100.000) μεγαλύτερη «Ειδική Θνητότητα» έναντι των αντίστοιχων δεικτών της χώρας. Πίνακες 1 & 2.
Καμία χώρα μέχρι την 19η Νοεμβρίου 2020 με υπεραναπτυγμένα Συστήματα Υγείας, με κλίνες ΜΕΘ ίσες ή σημαντικά περισσότερες και με οικονομικούς πόρους πολλαπλάσιους από την Ελλάδα, όπως η Γερμανία, η Ελβετία, το Ην. Βασίλειο, η Γαλλία αλλά και η Σουηδία δεν είχε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ως προς τους δείκτες θνησιμότητας και «Ειδικής Θνητότητας» στη διαγνωστική κατηγορία της Covid-19. Η δε Δανία είχε τα ίδια περίπου δεδομένα με την Ελλάδα με πολύ λιγότερες ΜΕΘ. Πίνακες 1 & 2. Ποιος αλήθεια θα το πίστευε ότι η Ελλάδα με πολύ μικρότερο εισόδημα από τις πιο αναπτυγμένες χώρες στον κόσμο και μετά από αδυσώπητη οικονομική δεκαετή οικονομική κρίση, θα μπορούσε να συγκριθεί με την Ελβετία και τη Σουηδία σε θέματα ανάπτυξης Συστημάτων Υγείας και αποτελεσματικότητας των πολιτικών πρόληψης στην αντιμετώπιση της Covid-19.
Συμπέρασμα. Οι ΜΕΘ είναι άκρως αναγκαίες γιατί σώζουν μεγάλο ποσοστό βαριά νοσούντων ατόμων, αλλά δεν είναι το φάρμακο για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Το ποσοστό θανάτων που νοσηλεύονται στις ΜΕΘ(διασωληνωμένοι) ανέρχεται σε περίπου 400‰ και τούτο σημαίνει, ότι η πολιτική υγείας θα πρέπει να επικεντρωθεί στην πρόληψη των εν λόγω περιπτώσεων και όχι στην επέκταση διαρκώς των ΜΕΘ. Εάν κάποιος χρειαστεί μία κλίνη ΜΕΘ δύσκολα θα αποφύγει την θανατηφόρα έκβαση. Το στοίχημα είναι, να βοηθηθεί ο πληθυσμός να μην παλεύει με αυτές τις απάνθρωπες πιθανότητες.
Θα πρέπει επίσης να κατανοήσουμε ότι, εάν μία απλή νοσοκομειακή κλίνη μπορεί να εξυπηρετεί 7 ασθενείς τον μήνα με σχεδόν μηδενική Μέση Αδράνεια Κλίνης, μία κλίνη ΜΕΘ μπορεί να μην εξυπηρετεί ούτε καν 2 άτομα τον μήνα. Ακόμη και 3.000 ΜΕΘ να αναπτύξουμε, το πιθανότερο είναι να μην μπορούν να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση εάν είναι ανεξέλεγκτη η κατάσταση της πανδημίας.
Πίνακας 1.
Οικονομική, Δημογραφική και Επιδημιολογική συγκριτική κατάσταση σε επιλεγμένες υπέρ αναπτυγμένες χώρες και στην Ελλάδα την 19η Νοεμβρίου 2020
| ΧΩΡΕΣ | ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
(σε ΜΑΔ) 2019 |
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
2019 |
ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΡΟΥΣΜΑΤΩΝ
( Νοσηλευόμενοι και μη Νοσηλευόμενοι) |
ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΑΝΑΤΩΝ |
| ΗΠΑ | 65.760 | 328.000.000 | 11.717.827 | 252.555 |
| ΓΕΡΜΑΝΙΑ | 48.520 | 83.000.000 | 879.564 | 13.630 |
| ΓΑΛΛΙΑ | 42.400 | 65.000.000 | 2.086.288 | 47.127 |
| ΙΤΑΛΙΑ | 34.460 | 60.000.000 | 1.308.528 | 47.870 |
| ΕΛΒΕΤΙΑ | 85.500 | 8.600.000 | 284.560 | 3.456 |
| ΕΛΛΑΔΑ | 20.320 | 10.800.000 | 85.261 | 1.347 |
| ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ | 42.370 | 67.000.000 | 1.453.256 | 53.775 |
| ΔΑΝΙΑ | 63.240 | 5.800.000 | 67.105 | 773 |
| ΣΟΥΗΔΙΑ | 55.840 | 10.300.000 | 201.055 | 6.340 |
European Centre for Disease Prevention and Control
https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19/data
https://data.worldbank.org/indicator/NY.GNP.PCAP.PP.CD
Πίνακας 2.
Επιδημιολογική συγκριτική κατάσταση σε επιλεγμένες υπέρ αναπτυγμένες χώρες και στην Ελλάδα την 19η Νοεμβρίου 2020
| ΧΩΡΕΣ | ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
(σε 100.000 άτομα) Θάνατοι/Πληθυσμό |
ΕΙΔΙΚΗ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΚΡΟΥΣΜΑΤΩΝ1
(σε 100.000 κρούσματα) Θάνατοι/Νοσούντες γενικά |
ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΘ
(σε 100.000 άτομα) |
| ΗΠΑ | 77 | 2.155 | 25,8 (2018) |
| ΓΕΡΜΑΝΙΑ | 16,4 | 1.550 | 33,9 (2017) |
| ΓΑΛΛΙΑ | 72,5 | 2.259 | 16,3 (2018) |
| ΙΤΑΛΙΑ | 79,8 | 3.601 | 8,6 (2020) |
| ΕΛΒΕΤΙΑ | 40,2 | 1.215 | 11,8 (2018) |
| ΕΛΛΑΔΑ | 12,5 | 1.580 | 11,0 (2020)
5,2 (2019) |
| ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ | 80,3 | 3.700 | 10,5 (2020) |
| ΔΑΝΙΑ | 13,3 | 1.152 | 7,8 (2020) |
| ΣΟΥΗΔΙΑ | 61,6 | 3.153 | 11,0 (2020)
7,2 (2019) |
1= Η έννοια της ειδικής θνητότητας είναι η διευρυμένη έννοια της θνητότητας η οποία υπολογίζεται όχι επί του αριθμού των νοσηλευθέντων αλλά επί των κρουσμάτων που περιλαμβάνει τόσο τους νοσηλευθέντες όσο και τους μη νοσηλευθέντες και φυσικά δεν
αντικαθιστά το δείκτη θνητότητας που ορίζεται ως η σχέση του αριθμού θανάτων/ αριθμό νοσηλευομένων.
Θα μπορούσαμε μάλιστα να διακρίνουμε τη θνητότητα των νοσηλευομένων σε απλές κλίνες και τη θνητότητα σε κλίνες ΜΕΘ. (Η καθηγήτρια Αναστασία Κοτανίδου έχει αναφέρει ότι ο δείκτης θνητότητας Covid-19 ανέρχεται σε 60/1.000.000 άτομα)
Πηγή: European Centre for Disease Prevention and Control
https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19/data
https://www.oecd.org/coronavirus/en/data-insights/intensive-care-beds-capacity
Υπάρχει λύση κοινωνικού σχεδιασμού;
Υπάρχει άλλη πρόταση; Ναι και είναι τόσο απλή: Μόνο η πρόληψη και το εμβόλιο που και αυτό ανήκει στα εργαλεία πρόληψης σώζει ζωές.
Το Σύστημα Υγείας συνήθως σώζει λίγες ζωές και αφού νοσήσουν. Για όσους δεν καταλαβαίνουν και συνεχίζουν να υποστηρίζουν απόψεις χωρίς δεδομένα υπενθυμίζουμε ότι, η μείωση των περιπτώσεων νεοπλασιών στον Ευρωπαϊκό χώρο επιτεύχθηκε κυρίως με την αλλαγή του τρόπου ζωής και της συμπεριφοράς μας, όπως άλλωστε και η αλλαγή της σεξουαλικής μας συμπεριφοράς με την εκτεταμένη χρήση των προφυλακτικών μείωσε το AIDS.
Β. Οι ΜΕΘ και γενικότερα το Σύστημα Υγείας και οι ιατρικές και νοσηλευτικές του υπηρεσίες αντιμετωπίζουν και φροντίζουν τους νοσούντες.
Το στοίχημα όμως μίας σύγχρονης κοινωνίας είναι η αναχαίτηση των νέων περιπτώσεων (νέοι ασθενείς) που διέρχεται, μόνο μέσω της επικράτησης αλλαγής συμπεριφοράς που εδράζει τον πυρήνα της στην ατομική και συλλογική ευθύνη.
Στις οικονομικές επιλογές κατανομής πόρων για την ενίσχυση των νοσοκομειακών υποδομών θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο γενικότερο πληθυσμό ώστε να μην δημιουργούνται μείζονα επιβιωτικά ζητήματα όπως: μεγιστοποίηση του επιπέδου φτώχειας, αύξηση ανεργίας, αύξηση αλλά και επιμήκυνση της μακροχρόνιας ανεργίας και των συνακόλουθων επιπτώσεων στην υγεία καθώς και την επιδείνωση της κοινωνικοπαθολογικής συμπεριφοράς των ατόμων κ.ά..). Θα ήταν η χειρότερη επιλογή κατανομής των πόρων που διαθέτουμε και η ταφόπλακα της ανάπτυξης, δηλαδή θα εμποδίζαμε τη σημαντικότερη πολιτική επίλυσης του συνόλου των κοινωνικό-υγειονομικών φαινομένων.
Πρακτικά τι πρέπει να γίνει;
Η πλήρης ανάσχεση της εξάπλωσης του πανδημικού φαινομένου διέρχεται πρωτίστως από: Α. την αυστηροποίηση των μέτρων και την αυστηρότατη εφαρμογής τους. Ατομική υγιεινή, χρήση της μάσκας παντού ακόμη και όταν βγάζουμε το σκυλάκι μας για βόλτα, απόλυτος περιορισμός –κυρίως χρονικός- μετακινήσεων πλην των άκρως απαραίτητων, ούτε κρυφά πάρτι, ούτε σχεδόν φανερά καφεδάκια, ούτε κρυφές συναντήσεις, ούτε καλούμε τους φίλους για να περάσει η βραδιά, ούτε συνωστισμός στα Super Market αλλά είσοδος μόνο με συγκεκριμένο αριθμό, κ.ά.. ), Β. τον εμβολιασμό, Γ. την απόρριψη των συνωμοσιολογικών, λαϊκίστικων και αντιεπιστημονικών απόψεων και αντιλήψεων και Δ. την πλήρη αναδιοργάνωση του τρόπου των μετακινήσεων.
Η διάσταση της έλλογης σκέψης και της συνωμοσιολογίας
Οι συνωμοσιολόγοι υποστηρίζουν ότι όλα γίνονται Α. για να κερδίσουν οι φαρμακοβιομηχανίες και οι συγγενείς επιχειρήσεις, Β. για να αναθεωρηθούν-καταπατηθούν πλήρως τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα και Γ. για να αλλάξουν το ανθρώπινο γονιδίωμα, Δ. για να εξαλείψουν τους ηλικιωμένους που επιβαρύνουν το Σύστημα Υγείας και τα δημόσια οικονομικά, κ.ά..
Ας δούμε το βαθμό που ευσταθούν τέτοιες απόψεις στο πλαίσιο της λογικής που έχει αναπτυχθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας.
Οι αναπτυγμένες χώρες του κόσμου δαπανούν περίπου 1% του ΑΕΠ για φάρμακα και σπανίως το ποσοστό αυτό φτάνει το 2% όπως αφρόνως είχε ανέλθει στη χώρα μας πριν την οικονομική κρίση. Το συνολικό ποσοστό που προβλέπεται για φάρμακα, εμβόλια, μάσκες, απολυμαντικά, κ.ά μπορεί να ανέλθει παγκοσμίως σε 2% επί του ΑΕΠ, εξαιρουμένων των Υποσαχάριων χωρών. Τούτο βεβαίως θα οδηγήσει σε αύξηση των κερδών και των φαρμακοβιομηχανιών και των άλλων συγγενών επιχειρήσεων.
Παράλληλα όμως στις περισσότερες χώρες το ΑΕΠ θα υποχωρήσει πλέον του 10% εις βάρος της αμυντικής, αεροπορικής, ναυτιλιακής, τουριστικής και μεταποιητικής βιομηχανίας, του εμπορίου και άλλων κλάδων της οικονομίας. Αλήθεια, ποιος σώφρων και ποιο έλλογο όν πιστεύει ότι οι πλειοψηφία των παγκόσμιων επιχειρηματικών κολοσσών θα επέτρεπε να χάσει 10% για να κερδίσει κάποιος άλλος κλάδος 1%; (Τα ποσοστά αυτά δεν ανταποκρίνονται σε καθαρά κέρδη αλλά χρησιμοποιούνται για την κατανόηση της οικονομικής διάστασης που έχει προκληθεί λόγω της πανδημίας και προσεγγίζουν περισσότερο την έννοια της παραγωγικής απώλειας και συνακόλουθα προεκτείνεται και στα κέρδη).
Θα υποστηρίζαμε, ότι και εάν ακόμη η πανδημία είχε ξεκινήσει ως ένα συνωμοσιολογικό σενάριο και είχε προκληθεί τεχνικά από κάποιο εργαστήριο και παγκόσμιο κέντρο εξουσίας και ξέφυγε εντελώς, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση πρώτον, να την αντιμετωπίσουμε για να σώσουμε ζωές και δεύτερον, για να μην διανοηθούν κάποιοι να επαναλάβουν τον εν λόγω παγκόσμιο όλεθρο. Οι επιχειρηματίες θέλουν να μεγεθύνονται οι αγορές και η κατανάλωση. Ειδικά οι φαρμακοβιομηχανίες, κερδίζουν τα μέγιστα από τους χρόνια πάσχοντες ηλικιωμένους ασθενείς που είναι και οι καλύτεροι καταναλωτές τους και δεν έχουν το παραμικρό συμφέρον να τους αποδεκατίσουν, γιατί απλά θα έχουν απώλεια κερδών.
Ουδείς έχει συνειδητοποιήσει και μάλιστα οι συνωμοσιολόγοι ότι τα παγκόσμια κέντρα εξουσίας που έχουν στο μυαλό τους δεν τους είναι τόσο αναγκαία μία στρατηγική ελέγχου μέσω της βιογενετικής μηχανικής. Τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας είναι υπεραρκετά για να γνωρίζουν τα εν λόγω κέντρα εξουσίας και τις κινήσεις μας, αλλά και τη σκέψη μας. Δυστυχώς οι συνωμοσιολόγοι δεν έχουν επίσης κατανοήσει, ότι και οι ίδιοι έχουν διαμορφωθεί από την εύκολη ηλεκτρονική πληροφορία και τη ρηχή διαδικτυακή επικοινωνία και μάλιστα, μετατράπηκαν οι ίδιοι σε παραγωγούς απόψεων που κατηγορούν, γιατί απλά, η επιστημονική μειονεξία δεν τους επιτρέπει να διηθούν την εικονική γνώση.
Προβληματιζόμαστε πολλές φορές αν θέλουν το καλό μας και εάν πράγματι βαθιά ελλοχεύει η επιθυμία να συμβάλλουν στο κοινό καλό ή το αντίθετο. Πιθανόν να μην θέλουν να πετύχει το παραμικρό για να αναπνέουν με την καταστροφή που τόσο καταγγέλλουν.
Μπορούμε να αλλάξουμε την ατομικιστική μας συμπεριφορά;
Θα έχετε παρατηρήσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τις ατέλειωτες ουρές που παρατηρούνται σε περιπτώσεις σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων που προκαλούν δικαιολογημένα, την αγωνία, το άγχος, τις βλασφημίες και την αγανάκτηση των οδηγών που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν σε όλες εκείνες τις υπερβολικές καθημερινές δραστηριότητες και υποχρεώσεις.
Εάν όμως μπορούμε να αιτιολογήσουμε έστω και λίγο τούτες τις αντιδράσεις μας, είμαστε τουλάχιστον απαράδεκτοι όταν μετά από ώρα πλησιάζουμε στο συμβάν και παρατηρούμε τη σοβαρότητά του. Ο τραυματίας ή ακόμη και ο νεκρός συνάνθρωπος πολλές φορές τυγχάνει να είναι κάποιος συγγενείς, γνωστός ή φίλος. Και όμως με μανία περισσή προσπερνάμε με απάθεια εγκληματική και επιταχύνουμε ακόμη πιότερο μήπως και κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο, προκαλώντας πιθανά εμείς οι ίδιοι νέο ατύχημα λίγο πιο πέρα, με την ίδια ακριβώς ανεύθυνη συμπεριφορά που κατηγορούσαμε τον οδηγό που επέφερε λίγες στιγμές πριν το θάνατο του συμπολίτη μας. Έτσι ακριβώς συμπεριφερόμαστε με τον κορωνοϊό.
Προσπερνάμε τον νεκρό ως ένα απλό αριθμό (τετρακοσιοστός όγδοος) που δεν κατάφερε να βγει από την εντατική. Γιατί δυστυχώς πιστεύουμε ότι αυτό δεν συμβαίνει σε εμάς και αφού δεν μας αφορά, προκαλούμε διασπορά του ιού μη σεβόμενοι τους περιορισμούς και τους νόμους. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Ελληνική αλλά και στις άλλες κοινωνίες του υπερκαταναλωτισμού, του ατομισμού και της πάση θυσία ικανοποίησης επίκτητων αναγκών για κάλυψη της απύθμενης κοινωνικοπολιτισμικής μας μειονεξίας.
Μπορεί να είμαστε αγνώμονες στην επιστήμη και στα εμβολιαστικά προγράμματα;
Μήπως ενοχοποιείται το εκπαιδευτικό μας σύστημα με τις ρηχές παπαγαλίστικες προσεγγίσεις του που οι νέοι δεν γνωρίζουν τα επιτεύγματα της επιστήμης, όπως άλλωστε δεν γνωρίζουν ιστορία και τι γιορτάζουμε τις εθνικές εορτές, όπως δεν μπορούν να διακρίνουν την τεχνοτροπία ενός έργου τέχνης, όπως δεν κατανοούν τα ποσοστά στα μαθηματικά, και αντίστοιχα, δεν κατανοούν τα επιτεύγματα της εφαρμογής των εκτεταμένων εμβολιαστικών προγραμμάτων και του πόσιμου ύδατος;
Η ανθρώπινη ανάπτυξη συνδυαστικά με τα εμβόλια δημιούργησαν τις προϋποθέσεις τιθάσευσης και μείωσης των μεταδιδόμενων ασθενειών. Οι χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής παρακαλούν ακόμη την παγκόσμια κοινότητα να βοηθήσει για την επέκταση των εμβολιαστικών προγραμμάτων και να σώσει εκατομμύρια παιδιά. Ο μηδενισμός της αξίας των εμβολίων στη διαμόρφωση της παγκόσμιας υγείας δεν βοηθά τις πολιτικές υγείας. Η μηδενιστική αυτή αντίληψη βρίσκει για παράδειγμα την επανεξάπλωση της ιλαράς σε μη εμβολιασμένους πληθυσμούς.
Ας ανατρέξει ο καθένας στην επιδημιολογική εξέλιξη του Ελληνικού πληθυσμού από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα και θα διαπιστώσει τα σημαντικά βήματα που έγιναν στην αντιμετώπιση των μεταδιδόμενων νόσων, τόσο εξ’ αιτίας της ανάπτυξης όσο και λόγω των εκτεταμένων εμβολιασμών.
Πόσο αγνώμονες είμαστε απέναντι στην ανθρώπινη ιστορία.
Πόσο αγνώμονες είμαστε απέναντι στην επιστήμη και πόσο αναγκαίο είναι να αλλάξουμε άμεσα τα προγράμματα εκπαίδευσης και να αναπτύξουμε την ουσιώδη κριτική σκέψη για να μεταλλαχθούμε συνειδησιακά.
Η μεταεποχή covid-19 έχει αχτίδες ελπίδας και αισιοδοξίας;
Εάν κάποιος μας ανακοίνωνε ότι δεν υπάρχει πια η Κύπρος (875.000), η Ισλανδία (368.000) και η Μάλτα (514.000) την παραμονή της πρωτοχρονιάς αντί για ευχές για το νέο έτος, σίγουρα θα αντιδρούσαμε με οργή, θλίψη και απογοήτευση και μάλλον θα αναρωτιόμασταν προσωπικά εάν είχαμε κάνει κάθε τι για να μην συμβεί αυτός ο όλεθρος.
Οι 1.800.000 θάνατοι από Sars-coV-2 αντιπροσωπεύουν ακριβώς τον συνολικό πληθυσμό που έχουν και θα έχουν οι χώρες αυτές μέχρι το τέλος του 2020. Το παράδειγμα, μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε τι σημαίνει ο αριθμός θανάτων από την Covid-19 και πια θα είναι η σημαντική συνεισφορά του εμβολίου και η ολιστική προσέγγιση της αποτελεσματικότητάς του.
Οικονομικά εκτιμούμε ότι σε ετήσια βάση θα δαπανούνται 100-300 δις για εμβολιασμό του μεγαλύτερου ποσοστού του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ υπολογίζεται να κερδίσουμε 5-7 τρις παραγωγική δραστηριότητα και περίπου 2.000.000 θανάτους σε ένα μόνο χρόνο.
Τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά; Κερδισμένες ζωές, λιγότερους φτωχούς, μείωση ανισοτήτων και φυσικά κοινωνικοψυχοσυναισθηματική ισορροπία που τόσο έχει διαταραχθεί σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
Πολλές λοιπόν σταγόνες αισιοδοξίας για την παγκόσμια ανθρώπινη ανάπτυξη
Και γιατί να πιστέψουμε απόψεις της μίας προσέγγισης που δεν αναγνωρίζει λάθη και παραλήψεις;
Θα πρέπει μάλλον να γνωρίζουμε και να επισημανθεί με εμφατικό τρόπο ότι, τα συμπεράσματα που συνήθως αναφέρονται συνοπτικά στην επικοινωνιακή πληροφορία, διέρχονται αρχικά από κάποια ανάλυση αιτιολογικών παραγόντων για το πώς φτάσαμε στο δεύτερο κύμα της πανδημίας. Εάν τούτο δεν προηγηθεί, τότε οι προτάσεις που παρατίθενται ανήκουν στη σφαίρα της προπαγάνδας και όχι του ορθολογικού κοινωνικού σχεδιασμού. Έτσι υπενθυμίζουμε ότι, όλοι βλέπουμε τις κοινές παραδοχές όπως:
α. την χρονοκαθυστέρηση αυστηροποίησης των μέτρων,
β. την αδυναμία και τον μη έλεγχο εφαρμογής των μέτρων περιφερειακά των κεντρικών αστικών σημείων,
γ. την μη έγκαιρη αναδιοργάνωση των συγκοινωνιών (αναγκαστική συνδρομή με λελογισμένη αποζημίωση ιδιωτικών τουριστικών λεωφορείων , ΚΤΕΛ, εις τρόπον ώστε να κινητοποιηθεί και ο ιδιωτικός τομέας η συντήρηση αδρανών δημόσιων λεωφορείων, ανακατανομή ανθρώπινων πόρων-οδηγών ακόμη και υπέρβαση ωραρίου με έκτακτες πληρωμές),
δ. τις φοιτητικές συναθροίσεις και τη διασπορά στην περιφέρεια,
ε. τις εκκλησιαστικές συναθροίσεις,
στ. τις διαμαρτυριακές συναθροίσεις,
ζ. τις εκτονωτικές συναθροίσεις διασκέδασης,
η. τη χρήση μάσκας σε όλους τους χώρους συμπεριλαμβανομένων και των εξωτερικών πολύ πιο έγκαιρα,
θ. την ακύρωση του περιορισμένου αριθμού εισόδων στα Super Market,
ι. την απουσία ελέγχου της διαδικτυακής εξάπλωσης των αντιεπιστημονικών «ψευδών ειδήσεων» περί ανυπαρξίας του ιού, την καθυστέρηση στην κατάρτιση εξειδικευμένων υγειονομικών, κ.ά..
Και λοιπόν;
Τούτη η κριτική προσέγγιση μας αποενοχοποιεί από την ατομική μας ευθύνη και τη συλλογική μας πολιτική δράση στο να προτείνουμε συγκεκριμένα μέτρα και να είμαστε αλληλέγγυοι στη συλλογική προσπάθεια; Υπάρχουν δύο πολιτικές συμπεριφορές. Όταν πνίγεται κάποιος, εμείς κάνουμε κριτική για την ανυπαρξία ναυαγοσώστη και ψάχνουμε να μετατοπίσουμε τις ευθύνες και η άλλη περίπτωση είναι, να τρέξουμε αλληλέγγυα να σώσουμε αυτόν που κινδυνεύει να απολέσει τη ζωή. Ας κοιτάξουμε να εμβαθύνουμε την κριτική μας άποψη για το πια αντίδραση μας αντιπροσωπεύει στην ενεργή κοινωνική μας ζωή. Ενεργός πολίτης δεν σημαίνει μόνο κριτική αλλά δράση κοινωνικό-υγειονομική. Βλέπουμε τις συλλογικότητες σε διαμαρτυρίες αλλά σπάνια σε δράση.
Είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι ότι η ατομικιστική συμπεριφορά και νοοτροπία της δήθεν προστασίας της ιδιωτικότητας και της ατομικής ελευθερίας αποτελεί την κύρια αιτία της διασποράς του ιού. Η ψυχοσυναισθηματική μας ισορροπία εάν εξαρτάται μόνο από την μεταφορά της εκτονωτικής μας συμπεριφοράς από την Θεσσαλονίκη στις Σέρρες και από τα επίσημα κλαμπ στα πολυτελή διαμερίσματα των νοτίων και βορείων προαστίων των Αθηνών, τότε ο ασθενής είναι το σύγχρονο κοινωνικό μας γίγνεσθαι. Όμως εάν το τελευταίο το διαμορφώνουν οι ελάχιστοι, ας σεβαστούν οι πολιτικοί την συντριπτική πλειοψηφία, τους νεκρούς συμπολίτες μας και τους υγειονομικούς μας. Δικαιώματα έχουν και οι τελευταίοι, οι δε πρώτοι μόνο απαιτήσεις. Οι απαιτήσεις τους, εγκυμονούν μόνο κινδύνους και η ανθρώπινη θαρραλέα προσωρινή έκπτωση των δικαιωμάτων των υγειονομικών δίνει ζωή. Την εξισορρόπηση των δύο αυτών ιδεολογικών αντιλήψεων την αναλαμβάνει η πολιτεία με την αυστηροποίηση τόσο των μέτρων όσο και την αυστηροποίηση της εφαρμογής τους.
Τονίζουμε δε με εμφατικό τρόπο, ότι σε λίγο καιρό θα έχουμε όσο χρόνο θέλουμε για να εκτονώσουμε την ψυχοσυναισθηματικής μας βαλβίδα.
Ας ενισχύσουμε την ατομική μας ευθύνη, τη συλλογική υπευθυνότητα και τον πολιτικό ορθολογισμό την κρίσιμη αυτή πανδημική πολεμική περίοδο. Θα μας βοηθήσει στην Χριστουγεννιάτικη ανακωχή και στην υπομονή μας για λίγο ακόμη διάστημα. Τα καλά νέα του εμβολιασμού και της αισιοδοξίας, ας αποτελέσουν τα εχέγγυα της ψυχοσυναισθηματικής μας ενδυνάμωσής στην μικρή αλλά τόσο αναγκαία επιμήκυνση της προσπάθειας μας.