της Δάφνης Γρηγοριάδη
Kατατέθηκε στην Βουλή ο Προϋπολογισμός του 2021: Στο τελικό σχέδιο προβλέπεται βαθύτερη ύφεση από τις αρχικές εκτιμήσεις και συγκεκριμένα 10,5% για φέτος (έναντι αρχικής εκτίμησης 8,2%). Προς τα κάτω αναθεωρείται και η επάνοδος της οικονομίας του χρόνου, γεγονός αναμενόμενο λόγω του δεύτερου κύματος έξαρσης της πανδημίας. Προβλέπεται λοιπόν ανάκαμψη της οικονομίας κατά 4,8% (έναντι αρχικής εκτίμησης 7,5%).
Είναι τα μέτρα ικανά για την επαναφορά της οικονομίας;
Διπλάσιες δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας προβλέπει ο Προϋπολογισμός συγκριτικά με αυτά που υπήρχαν στο προσχέδιο, καθώς θα φτάσουν τα 5,5 δισ ευρώ. Το ερώτημα είναι αν τα μέτρα είναι αρκετά ώστε να επαναφέρουν την οικονομία στα επίπεδα προ κορωνοϊού. H απάντηση είναι όχι. Διότι δεν είναι ισοδύναμα των απωλειών της πραγματικής οικονομίας και δεν μπορούν να είναι γιατί είναι η φύση των μέτρων τέτοια.
- Ακόμη και να υποθέσουμε ότι είμαστε σε ένα ιδεατό σενάριο όπου κάθε πολίτης και επιχείρηση λάμβανε στο χέρι χρήματα ανάλογα των ζημιών που έχουν υποστεί, ούτε τότε θα μπορούσαμε να ανατρέψουμε το ντόμινο των συνεπειών στην οικονομία.
Μα γιατί ούτε στο ουτοπικό σενάριο αναπλήρωσης του 100% των απωλειών δεν θα μπορούσαμε να επανέλθουμε στην κανονικότητα;
Διότι κανένα οικονομικό μέτρο δεν μπορεί να εξαλείψει την αβεβαιότητα. Με τα μέτρα μπορούμε να διαχειριστούμε την αβεβαιότητα και να ελαχιστοποιήσουμε ένα μέρος της στον βαθμό που αυτό είναι εφικτό όμως δεν μπορούμε να την εξαλείψουμε πλήρως.
Έτσι, ούτε στο ουτοπικό σενάριο θα μπορούσαμε να αποβάλουμε την αβεβαιότητα. Ο κόσμος σε εκείνη την περίπτωση θα αντιδρούσε όπως ακριβώς και στην τρέχουσα πραγματικότητα, δηλαδή θα ενισχυόταν η αποταμίευση, θα κατανάλωνε και τότε λιγότερο. Άρα, μειώνεται η ζήτηση των αγαθών, μειώνεται η παραγωγή, τα επίπεδα παραγωγικότητα της χώρας και κατ’ επέκταση η πιθανότητα αύξησης των μισθών.
- Μόνη ελπίδα η ενίσχυση ρευστότητας, η εκτόξευση επενδύσεων κάτι το οποίο όμως θα φανεί στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Ακόμη και μετά τον εμβολιασμό του πληθυσμού θα βρούμε δυστυχώς μπροστά μας απόνερα της υγειονομικής κρίσης.
Πως θα αυξηθούν τα κρατικά έσοδα
Η αύξηση φορολογικών εσόδων 8,1% που προβλέπεται στο προσχέδιο οφείλεται κυρίως στις πληρωμές των παγωμένων υποχρεώσεων προς το κράτος. Αν όμως η πανδημία δεν έχει εξαλειφθεί το 2021 τότε δυστυχώς αναμένουμε παράταση της τρέχουσας κατάστασης, των προσωρινών μέτρων άρα και των αναστολών των πληρωμών γεγονός που δύναται να επηρεάσει τις προβλέψεις των αναμενόμενων κρατικών εσόδων.
Τις επιπτώσεις του παραπάνω σεναρίου φαίνεται πως έχει κατά νου το κυβερνητικό επιτελείο καθώς στο δεύτερο Lockdown σε αντίθεση με το πρώτο δεν συμπεριλαμβάνονται στα παγώματα πληρωμών ο φόρος εισοδήματος και οι εισφορές της τρέχουσας περιόδου. Αυτό , διότι πρέπει να διατηρηθούν σε ικανοποιητικό επίπεδο -στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό – τα κρατικά έσοδα.
Καθοριστικός είναι και ο ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης: Καθώς θα υλοποιηθούν επενδύσεις μέσω των οποίων θα δημιουργηθούν και θέσεις εργασίας. Βέβαια, για το 2021 προβλέπεται πτώση ανεργίας μόνο 1% σε σχέση με φέτος γεγονός που μας προβληματίζει καθώς με βάση την πρόβλεψη για ανάκαμψη 4,8% η ανεργία θα έπρεπε να μειωθεί αισθητά.