του Θοδωρή Καλούδη
Ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους: Η χώρα ξαφνικά γύρισε πίσω. Οι σχεδιασμοί για καλύτερες μέρες μπήκαν στο συρτάρι. Και η προσπάθεια τώρα, από το να «πάμε μπροστά» γίνεται «να περισώσουμε ό,τι μπορεί να σωθεί και βλέπουμε…»
Το economicο ανέλυσε χθες τις συνθήκες που βιώνει σήμερα η οικονομία και τι μπορούμε να περιμένουμε (Κώστας Μποτόπουλος): Η επίπτωση σε μια οικονομία σαν την δική μας –που μόλις έβγαινε από μια βαθιά οικονομική κρίση, που στηρίζεται κατά περίπου 40% στον τουρισμό και τις υπηρεσίες, με τράπεζες που δεν αρδεύουν στον απαιτούμενο βαθμό την πραγματική οικονομία, με αδύναμο και υπερχρεωμένο Δημόσιο- αναμένεται να είναι καταλυτική: κοντά στο 10% ύφεση, ανεργία που θα ξαναφτάσει στα επίπεδα του 20%, χρέος που θα υπερβεί το 200% του ΑΕΠ.
Πού πάμε λοιπόν; Εμείς στο economico επιμένουμε να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, το ποτήρι «μισογεμάτο» (αντί «μισοάδειο»). Γιατί πιστεύουμε ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις να ορθοποδήσουμε και να πάρει η χώρα πάλι εμπρός:
Τη φορά αυτή η κρίση δεν προκύπτει από τα δικά μας δομικά προβλήματα. Είναι εξωγενής και προέρχεται από μια ξαφνική πανδημία και το “lockdown” που αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν όλες οι χώρες για να προστατεύσουν την υγεία των πολιτών τους. Χτύπησε και τις πλέον ισχυρές οικονομίες του κόσμου και οδήγησε σε πρωτοφανή μέτρα κρατικής παρέμβασης για τη στήριξη της οικονομίας και της κοινωνίας. Συνεπώς η “θεραπεία” των μη οικονομικών γενεσιουργών αιτιών της ύφεσης θα “θεραπεύσει” σταδιακά και τις δυσάρετες ανατροπές της.
Η ευρωπαϊκή συμβολή, σε πόρους, μηχανισμούς και διευκολύνσεις, είναι ήδη καθοριστική και θα ήταν σημαντικότερη αν η χώρα μας είχε τη δυνατότητα σε πόρους να αξιοποιήσει το μεγαλύτερο «δώρο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι η άρση της απαγόρευσης για κρατικές ενισχύσεις (η Γερμανία λ.χ. κινητοποίησε 1 δις. ευρώ εθνικούς πόρους για να στηρίξει επιχειρήσεις της, που «είδαν το χάρο με τα μάτια τους» στο “lockdown”).
Η χώρα ευτύχισε να έχει μια κυβέρνηση που αντιμετώπισε την κρίση αυτή άμεσα, επαγγελματικά και αποτελεσματικά. Ο πρωθυπουργός το «πήρε επάνω του», κινήθηκε «by the book» και με τις ενδεδειγμένες επιλογές προσώπων και προτεραιοτήτων. [Στην προηγούμενη παρατεταμένη οικονομική κρίση ατυχήσαμε. Το “τρίχρωμο” τρίδυμο Καραμανλή, Παπανδρέου, Τσίπρα τα έκαναν, στη σειρά, όλα λάθος, με τον τελευταίο -αθεράπευτα ιδεοληπτικό- να παίζει, επιπλέον, τη χώρα στα ζάρια]
Με τις ενέργειές της η κυβέρνηση, βελτίωσε τη διεθνή εικόνα και αξιοπιστία της χώρας, κάθισε ισότιμα στο τραπέζι της μοιρασιάς των ευρωπαϊκών πόρων. Και με ένα πολύ ευρύ και συγκροτημένο πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας, μέσα από ένα τριπλό κύμα μέτρων» (18/3, 30/3, 20/5) στήριξε, στα μέτρα της εθνικής οικονομίας, επιχειρήσεις και κοινωνία.
Από το τρίτο τρίμηνο του 2020 και μετά τα οικονομικά στοιχεία αναμένεται να επιστρέψουν στα «φυσιολογικά» επίπεδα, δηλαδή εκεί που θα οδηγούνταν αν δεν υπήρχε η πανδημία. Όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, παρά την ύφεση που ζούμε, προβλέπουνανάκαμψη της οικονομίας το 2021. Βέβαια πολλά θα εξαρτηθούν από την ένταση και τη διάρκεια της παγκόσμιας ύφεσης το 2020, από τα μέτρα πολιτικής που θα ληφθούν στη συνέχεια, καθώς και από την πρόοδο της ιατρικής αναφορικά με την αντιμετώπιση του COVID-19 (δημιουργία εμβολίου, κατάλληλων φαρμάκων κλπ). Αλλά η εικόνα για το αύριο είναι πιό φωτεινή από τη σημερινή.
Έχουμε αποκτήσει ως κοινωνία μια, απρόσμενη για πολλούς, αυτοπεποίθηση και έχουμε οικοδομήσει πρωτόγνωρη εμπιστοσύνη ανάμεσα σε μας τους πολίτες και την Πολιτεία. Το κράτος κατέκτησε σε πολλές περιπτώσεις το σεβασμό μας, δείχνοντας ότι έχει τις δυνάμεις και, με το κατάλληλο management, μπορεί να αντιδράσει και να δράσει αποτελεσματικά. Αλλά και η ίδια η κοινωνία έδειξε πρωτόγνωρα, για το ταπεραμέντο μας, αντανακλαστικά ρεαλισμού και προστασίας του πολυτιμότερου αγαθού, της υγείας. Αυτό οφείλουμε να το διαφυλάξουμε.
Αν προχωρήσουμε με ρεαλισμό, μελετημένο σχέδιο στην ανάταξη της οικονομίας και με κατοχύρωση όσων ουσιωδών πετύχαμε στην αντιμετώπιση της πανδημίας, τα πράγματα μπορεί σύντομα να στρώσουν. Και να μπορέσουμε έτσι να ελπίζουμε ότι ό,τι ζήσαμε ήταν ένα “κακό όνειρο”, μια παρένθεση που μπορούμε να ξεπεράσουμε.
Πολλοί αξιόλογοι αναλυτές θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει ένα “δικό της τρόπο” να πορεύεται στην ιστορία. Και ότι, στην οικονομία τουλάχιστον, χρειάζεται μια «αλλαγή μοντέλου» για να δει αυτή την πρωτόγνωρη κρίση ως «μια ευκαιρία».
“Όποιος στοιχηματίσει υπέρ αυτής της εκδοχής θα πρέπει να είναι πολύ τολμηρός –αλλά έχει να κερδίσει πολλά, ιδίως αν συμβάλει και ο ίδιος στον απαραίτητο όσο και σισύφειο μετασχηματισμό”, μας λέει ο Κώστας Μποτόπουλος. Εμείς δηλώνουμε τολμηροί και παρόντες. Σας καλούμε και σας σε αυτό το “παιχνίδι” αυτοπεποίθησης και δημιουργίας.