Το αποτέλεσμα του Eurogroup οδηγεί τη χώρα σε θηλιά νέας λιτότητας, με υποχρεώσεις, εποπτείες και με ένα νέο «μνημόνιο χρέους» που θα κληθεί να διαχειριστεί η επόμενη κυβέρνηση, που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι δεν θα είναι η παρούσα.
Η κυβέρνηση Τσίπρα, σε ένα παράδοξο εκκρεμές της ιστορίας, από την ανερμάτιστη επαναστατική γυμναστική του 2015 σύρθηκε στην ανώμαλη προσγείωση του 2018. Συνθηκολόγησε με τη “δεξιά ευρωπαϊκή νομενκλατούρα” (όπως χαρακτήριζε τους ευρωπαίους εταίρους ο κ. Τσίπρας) και οδηγήθηκε στο τέλος των μνημονίων αποδεχόμενος μέτρα δυσβάσταχτα για την κοινωνία και πολυετούς επιρροής στην οικονομία.
Ο πρωθυπουργός κέρδισε από τον γερμανικό Τύπο τον χαρακτηρισμό του “ρεαλιστή” και φόρεσε γραβάτα. Και οι ευρωπαίοι υπουργοί φόρεσαν στον Ευκλείδη Τσακαλώτο ένα σφιχτό “κορσέ” μέτρων και δεσμεύσεων που “εξασφαλίζει” ότι θα πάρουν πίσω τα λεφτά τους.
Το αποτέλεσμα του «ρεαλισμού»
Ως αποτέλεσμα του “ρεαλισμού” του κ. Τσίπρα, οι πολίτες θα ζήσουν συνθήκες μακράς λιτότητας. Και η οικονομία θα τελεί υπό τις ασφυκτικές πιέσεις που της επιβάλουν οι ρυθμίσεις για υπερβολικά και αναγκαστικά πλεονάσματα, προκειμένου να προκύψουν οι δόσεις και οι τόκοι του υπέρογκου χρέους. Η χώρα θα μπει σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, η οποία θα εποπτεύει και θα αξιολογεί ένα διαρκές «μνημόνιο χρέους» με αυστηρούς όρους.
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος πήρε από τους ευρωπαίους συναδέλφους του τα “minima” που του εξασφάλιζε η μέχρι τώρα περιοριστική πολιτική της κυβέρνησης. Και παρέδωσε τη χώρα δέσμια υποχρεώσεων και ενός απαράδεκτου μείγματος πλεονασμάτων, λιτότητας και φοροεπιδρομών.
Γιατί είναι ευτυχής ο Ευκλείδης
Το γεγονός ότι έφυγε από το Eurogroup δηλώνοντας “ευτυχής” δεν οφείλεται ίσως στο ότι διευκόλυνε τους δανειστές για να διευθετήσουν, στα μέτρα τους, το ελληνικό πρόβλημα. Οφείλεται μάλλον ότι συνομολόγησε μέτρα και δεσμεύσεις που δεν θα χρειαστεί να εφαρμόσει ο ίδιος. Ο υπουργός Οικονομικών γνωρίζει πως υπέγραψε μία σειρά επιταγές, τις οποίες θα αναλάβει να εξοφλήσει η επόμενη κυβέρνηση. Και οι άλλες που θα έρθουν.
Η πρώτη επιταγή φτάνει τα 5 δισ. ευρώ. Στο ποσό αυτό υπολογίζεται η συγκέντρωση στα κρατικά ταμεία των χρημάτων που θα προκύψουν από το ψαλίδι στις συντάξεις και στο αφορολόγητο στα επόμενα δύο χρόνια. Την κοινωνική αναταραχή από τη νέα περιπέτεια των νοικοκυριών – κυρίως των αδυνάτων – θα κληθεί να την αντιμετωπίσει η επόμενη κυβέρνηση.
H δεύτερη επιταγή λέγεται “ ασφυκτική εποπτεία”, μία κατάσταση που καθιστά πρακτικά εξιρετικά δύσκολη την πιθανότητα η νέα κυβέρνηση να καταφύγει σε ισχυρό δανεισμό από τις χρηματαγορές, προκειμένου να χρηματοδοτήσει τα αναπτυξιακά της προγράμματα.
Η τρίτη επιταγή λέγεται πλεονάσματα. Η Ελλάδα θα διατηρήσει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5 % του ΑΕΠ μέχρι και το 2022 και 2,2% από το 2023 έως το 2060. Τα επόμενα 4 χρόνια θα είναι μία περίοδος μεγάλης δημοσιονομικής λιτότητας.
Ανεπαρκείς οι συνθήκες
Ωστόσο, η επόμενη κυβέρνηση για να σταθεί στην εξουσία θα πρέπει να δημιουργήσει οικονομική ανάπτυξη που θα περάσει και στα εισοδήματα των νοικοκυριών. Οι προβλέψεις για το 2018, το 2019 και το 2020 μιλούν για ανάπτυξη περίπου 2% κατ΄έτος. Αυτά τα επίπεδα είναι εντελώς ανεπαρκή για αισιόδοξους σχεδιασμούς.
Η υποχρέωση συγκέντρωσης αυτών των πλεονασμάτων δημιουργεί και μία πρόσθετη δυσκολία προσφυγής στις αγορές προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη. Τα επιτόκια θα είναι εξαιρετικά υψηλά και, με τη σειρά του, ο νέος δανεισμός ενδέχεται να οδηγήσει και πάλι το ελληνικό χρέος σε “μη βιώσιμες καταστάσεις”
Το παιχνίδι της μοίρας
Ένα παράδοξο παιχνίδι της μοίρας φέρνει τη Νέα Δημοκρατία – που οι μετρήσεις την θέλουν επόμενη κυβέρνηση – να υπόσχεται καλύτερες μέρες και τέλος της λιτότητας, υπονομευμένη από δεσμεύσεις που δημιουργούν ερωτηματικά για την εφαρμογή όσων μας λέει ότι θα πράξει.
Και το πρόβλημα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι ότι ο κ. Τσίπρας του αφήνει απλήρωτες τις επιταγές που υπέγραψε. Αυτό θα του επιτρέπει, με τη σιγουριά του δράστη, να τον κατηγορεί ότι δεν μπορεί να τηρήσει τις υποσχέσεις του…