Όταν ο Ερντογάν αμφισβητεί τη συνθήκη της Λωζάννης –που αδικούσε την Ελλάδα καθώς αναθεωρούσε την προγενέστερη συνθήκη των Σεβρών –και όταν ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης της χώρας του τον κατηγορεί ότι… παραχώρησε νησιά στην Ελλάδα –ένας μεγάλος κίνδυνος κάνει την εμφάνιση του στην περιοχή.
Αυτός ο κίνδυνος απειλεί ευθέως την Ελλάδα. Παραδόξως, αλλά μάλλον όχι τυχαία, την ίδια στιγμή δίπλα σ’ αυτόν τον κίνδυνο κατασκευάζονται και άλλοι που δυναμιτίζουν της σχέσεις της χώρας με την Αλβανία και τα Σκόπια.
Ταυτόχρονα η κινητικότητα στο Κυπριακό περισσότερο σαν δώρο που θέλει να κάνει ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος στον εαυτό του μοιάζει, παρά σαν δίκαιη λύση ενός διεθνούς προβλήματος που στη βάση του παραμένει πρόβλημα εισβολής και κατοχής.
Με απλά λόγια η χώρα αρχίσει ξαφνικά να περικυκλώνεται από κινδύνους. Η εξ ανατολών απειλή είναι προφανώς η πιο σοβαρή. Ο Ερντογάν κάνει εξαγωγή του αυταρχισμού που επιβάλει στην Τουρκία μετά από αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου Ιουλίου.
Ενδεχομένως στο εσωτερικό της χώρας του επιχειρεί να αποδημήσει την ιστορική οντότητα του Κεμάλ Ατατούρκ και να πάρει τη θέση του. Αλλά οι μεγαλομανίες του δεν είναι απλώς πρόβλημα των Τούρκων πολιτών, όταν μετακινούνται στην εξωτερική πολιτική. Φέρνουν την Ελλάδα μπροστά με μια ευθεία απειλή σε μια κρίσιμη στιγμή της.
Φυσικά η λύση δεν είναι να παρασυρθεί η χώρα σε διαγκωνισμό όξυνσης με την Άγκυρα και σ’ αυτό έχουν ευθύνη όλες οι πολιτικές δυνάμεις, όχι μόνο η κυβέρνηση. Το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί στην Αθήνα αυτή τη στιγμή είναι η εξώθηση του ενός κόμματος από το άλλο σε πλειοδοσία πατριωτισμού –και ήδη έκαναν της εμφάνισή τους κάτι τέτοιες διαθέσεις.
Είναι πιθανό να βρισκόμαστε στο προοίμιο μιας νέας θερμής περιόδου στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η διαχείρισή της απαιτεί συμπαγές εσωτερικό μέτωπο, πολιτική αλληλοκάλυψη και μεταφορά του προβλήματος σε άλλο επίπεδο.
Αυτό το επίπεδο είναι η διαμόρφωση εθνικής θέσης ότι το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό. Είναι πρόβλημα της κοινοτικής Ευρώπης. Τα ελληνικά νησιά που υποβλέπει ο σουλτάνος είναι ευρωπαϊκό έδαφος και η υπεράσπισή του, ως υπεράσπιση και του διεθνούς δικαίου ταυτόχρονα, είναι υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ουσιαστικά η ανακύκλωση της τουρκικής επιθετικότητας δια της αμφισβήτησης της συνθήκης της Λωζάννης από τον Ερντογάν, οδηγεί προς το τέλος του το θεμελιακό δόγμα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής τις δυο τελευταίες δεκαετίες: την υποστήριξη της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκιάς.
Αν οι Τούρκοι αποφασίσουν δια των επιλογών τους να θέσουν τέρμα σ’ αυτή την προοπτική, η Ελλάδα πρέπει να είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τα δικαιώματά της στις νέες συνθήκες, αλλά πάντα ως μέλος Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό δεν είναι αυτονόητο; Είναι. Αλλά όπως έλεγε ο Ταλευράνδος: “Όταν κάτι είναι αυτονόητο, γίνεται ακόμα πιο αυτονόητο όταν το λέμε”.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.capital.gr