Πες μου τον δημοσκόπο σου να σου ποιος είσαι. Πριν από τις εκλογικές αναμετρήσεις των τελευταίων χρόνων μετρήσεις κοινής γνώμης έκαναν 23 εταιρίες, για τις οποίες υπήρχε έγκριση του αρμόδιου επαγγελματικού φορέα. Και οι 23 έπεσαν έξω -και στην πρόθεση “ψήφου” και στα “exit polls”. Αλλά δεν έπεσαν όλες έξω με τον ίδιο τρόπο και για τα ίδια κόμματα. Μόνο δυο τρεις με πείρα και σωφροσύνη αναγνώρισαν τη δυσχέρεια της συγκυρίας και απέφυγαν να μετρήσουν, ή έστω να κοινοποιήσουν τα ευρήματα.
Συμπέρασμα; Δεν πάει άλλο. Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις από εργαλείο ανάλυσης της κοινής γνώμης μετατρέπονται σε μέθοδο επηρεασμού της. Ο καθείς και τον δημοσκόπο του. Κόμματα, μεγαλοπολιτικοί, οικονομικοί παράγοντες, ΜΜΕ και… πρεσβείες επεμβαίνουν στο πολιτικό παιχνίδι με δημοσκοπήσεις στα μέτρα τους. Έτσι εξηγείται και το φαινόμενο της αμοιβαδοποίησης του χώρου.
Όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς, η κυβέρνηση προτίθεται αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο διενέργειας των δημοσκοπήσεων. Να το δούμε. Συνήθως η πρόθεση των κυβερνήσεων να νομοθετήσουν σε τόσο ευαίσθητα θέματα δεν βγαίνει σε καλό. Υπάρχουν ωστόσο ορισμένοι σταθεροί κανόνες και αρκεί να τηρούνται για να υπάρχει τεκμήριο αξιοπιστίας. Αν όχι των προβλέψεων, τουλάχιστον των προθέσεων.
Για να είναι επαρκής μια δημοσκόπηση που δημοσιεύεται, πρέπει να συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις. Να είναι γνωστό ποιος την παρήγγειλε και πόσο κόστισε. Να εκπληρώνει συγκεκριμένες επιστημονικές προδιαγραφές μεθοδολογίας και ανάλυσης. Να έχει χρησιμοποιηθεί επαρκές προσωπικό. Να διαθέτει προς έλεγχο το σώμα των ερωτηματολογίων. Είναι μετρημένες στα δάκτυλα του ενός χεριού οι εταιρίες που τηρούν αυτούς τους κανόνες.
Το δημοσκοπικό παιχνίδι τα τελευταία χρόνια έγινε μέρος του πολιτικού παιχνιδιού. Για την ακρίβεια έγινε μέρος της τρέχουσας πολιτικής προπαγάνδας. Προβλέψεις που διαμορφώνονται με άγνωστη διαδικασία, χρησιμοποιούνται για να ωθήσουν το εκλογικό σώμα στη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Οι πρώτοι που το αντιλήφθηκαν είναι οι ίδιοι οι ψηφοφόροι: οσάκις ερωτώνται, ή αρνούνται να απαντήσουν, ή παραπλανούν τους ερωτώντες. Είναι πάντως αμφίβολο αν ερωτώνται πάντα και με το σωστό τρόπο.
Οι πολιτικοί πάντως συνεχίζουν να εντάσσουν τις δημοσκοπήσεις στο οπλοστάσιο τους. Στην ουσία κοροϊδεύουν τον εαυτό τους, ειδικά στις περιπτώσεις που έχουν… παραγγείλει το αποτέλεσμα. Γι’ αυτό οι έγκυρες εταιρίες μετρήσεων έχουν πνιγεί από τα ζιζάνια που φυτρώνουν διαρκώς ανάμεσα τους και κινούνται ανάμεσα στην αστρολογία και την παραπλάνηση.
Τώρα η κυβέρνηση υπόσχεται να βάλει τάξη. Μακάρι, αρκεί να μην εννοεί τη δική της τάξη. Οι δημοσκοπήσεις πρέπει να είναι ένα μέσο και τίποτε περισσότερο. Γιατί όπως έλεγε ο Αλμπέρ Καμύ: “Στην πολιτική, είναι τα μέσα που καθαγιάζουν τον σκοπό και ποτέ ο σκοπός τα μέσα”.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.capital.gr