Είναι μεγάλη υπόθεση το «κοινωνικό συμφέρον». Τόσο μεγάλη, μέχρι που δεν καταφέραμε να το ορίσουμε. Οι Αριστεροί λένε ότι δεν υπάρχει «κοινωνικό» συμφέρον· όλα είναι ταξικά και απλώς τα συμφέροντα των αστών μασκαρεύονται σαν κοινωνικά. Οσοι, πάλι, ασπάζονται τον φιλελευθερισμό της Μάργκαρετ Θάτσερ υποστηρίζουν ότι «δεν υπάρχει κοινωνία (σ.σ.: και φυσικά κοινωνικό συμφέρον). Υπάρχουν τα άτομα και οι οικογένειές τους».
Μπορεί να μην ξέρουμε πως προάγεται το «κοινωνικό συμφέρον» (γι’ αυτό έχει εφευρεθεί η πολιτική: διάφοροι προτείνουν εναλλακτικά σχέδια για το μέλλον και στο τέλος η πλειοψηφία αποφασίζει), έχουμε όμως μια πολύ καλή ιδέα πώς δημιουργείται η «κοινωνική ζημιά». Σε όλα τα κοινωνικά συστήματα, σε όλες τις χώρες του κόσμου (πλην ίσως Ελλάδος) ποινικοποιούνται οι συμπεριφορές που βλάπτουν τα δικαιώματα τρίτων. Καθένας έχει δικαίωμα να πει ό,τι θέλει για την προαγωγή του κοινωνικού συμφέροντος, αλλά δεν έχει απεριόριστο δικαίωμα να πράττει όπως θέλει. Τα δικαιώματα των υπολοίπων επ’ ουδενί δεν μπορούν να παραβιάζονται, ασχέτως των διακηρυγμένων προθέσεων των δραστών. Εξάλλου, συνήθως οι προθέσεις που διακηρύσσονται δεν είναι πάντα αγαθές. Συνήθως υποκρύπτονται άλλες ανομολόγητες και κρυφά συμφέροντα.
Στην Ελλάδα, που έγινε δόγμα το οξύμωρο της συμβολικής βίας, όλα συγχωρούνται. Ακόμη και το ξύλο σε διπλωμάτες, αν αυτό γίνει με τις γροθιές αγωνιστικά και όχι χρυσαυγίτικα σφιγμένες. Συγχωρείται ο προπηλακισμός και το χτίσιμο πρυτάνεων στα γραφεία τους όταν οι φοιτητές διακηρύσσουν ότι «σκοπός τους είναι η υπεράσπιση του ασύλου», όπως φυσικά οι ίδιοι το ορίζουν. Γενικώς οποιοσδήποτε μπορεί να τη «βγάλει καθαρή» αρκεί να δηλώσει ότι παρανόμησε για «κοινωνικό σκοπό». Γι’ αυτό όταν συλληφθούν οι παρανομούντες, οι υπόλοιποι διαδηλώνουν κατά της «ποινικοποίησης των κοινωνικών αγώνων», λες και οι κοινωνικοί αγώνες δεν μπορούν να γίνουν χωρίς καταλήψεις και συχνά καταστροφές που τις συνοδεύουν.
Στο πνεύμα των καιρών, λοιπόν, ο υπουργός Δικαιοσύνης προτείνει να μπολιαστεί η νομοθεσία με την έννοια του εκ των πραγμάτων ασαφούς κοινωνικού συμφέροντος και γι’ αυτό «Στο άρθρο 298 του Ποινικού Κώδικα προστίθεται εδάφιο β’ ως εξής: “Το δικαστήριο, όσον αφορά τα πλημμελήματα των άρθρων 290 και 292 ή την πράξη του άρθρου 431, δύναται να απαλλάξει τον δράστη από την ποινή, εφόσον πεισθεί ότι ο κίνδυνος που μπορούσε να προκύψει ή προκλήθηκε (σ.σ.: ο κίνδυνος;) ήταν ασήμαντος ή ότι δεν χρειάζεται να επιβληθεί ποινή, αν ο δράστης τέλεσε την πράξη για την προάσπιση μείζονος κοινωνικού συμφέροντος”». Με άλλα λόγια όποιος κλείνει δρόμους, καταλαμβάνει κτίρια, ακόμη και παρακωλύει τις τηλεπικοινωνίες δεν θα υφίσταται ουδεμία ποινή, αρκεί να πει ότι το κάνει για το καλό μας.
Φυσικά οι αγρότες «για το καλό μας» έκοψαν πολλάκις την Ελλάδα στη μέση (τι θα γίνει η κοινωνία χωρίς το ζαρζαβατικό της), για το κοινωνικό καλό έχτιζαν τους πρυτάνεις στα γραφεία τους, επ’ αγαθώ σκοπό μπουκάρουν συνδικαλιστές στα γραφεία υπουργών και θρονιάζονται εκεί. Ολοι για το καλό μας παρανομούν κι αλίμονο στους αντιδραστικούς που απλώς θέλουν να πάνε στη δουλειά τους. Μήπως να προβλεφθεί κάποια ποινή για τους τελευταίους, έτσι ακοινώνητοι που είναι;
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.kathimerini.gr