Αν το χρηματιστήριο είναι το θερμόμετρο μιας οικονομίας τότε το γεγονός πως το ελληνικό χρηματιστήριο είναι ουσιαστικά “νεκρό”, καταγράφει με σαφήνεια την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις όποιες προοπτικές διαφαίνονται γι’ αυτήν.
Θυμίζουμε λοιπόν ότι το χρηματιστήριο το καλοκαίρι που μας πέρασε, μετά την επιβολή των capital controls, έμεινε για ένα μήνα κλειστό και αυτό ελάχιστους απασχόλησε. Το ελληνικό χρηματιστήριο είχε να μείνει κλειστό για χρονικό διάστημα πάνω από μερικές μέρες, εδώ και πολλές δεκαετίες.
Το ελληνικό χρηματιστήριο τα τελευταία χρόνια κατέγραψε και σε πολλές περιπτώσεις προέβλεψε με ευκρίνεια, τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις της χώρας. Από αυτήν τη σκοπιά τα μηνύματα δεν είναι ευοίωνα.
Το Φθινόπωρο του 2008 το ΧΑ επηρεάστηκε από το παγκόσμιο κραχ που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers.
Από τις 5.200 μονάδες του Οκτωβρίου του 2007 βρέθηκε το Μάρτη του 2009 στις 1.400 μονάδες. Στη συνέχεια με την ανάκαμψη των διεθνών αγορών έφτασε σε λίγους μήνες τον Οκτώβρη του 2009 στις 2.900 μονάδες.
Στις 4 Οκτωβρίου του 2008 είχαμε εκλογές τις οποίες κέρδισε το ΠΑΣΟΚ του Γ. Παπανδρέου με 43,9%. Το σύνθημα με το οποίο κέρδισε τις εκλογές ήταν το περίφημο “Λεφτά υπάρχουν”.
Σε λίγες εβδομάδες ακολούθησε η άνοδος των επιτοκίων, η αδυναμία της χώρας να εξυπηρετήσει το χρέος της και το Καστελόριζο με το μνημόνιο.
Οι επόμενες εκλογές έγιναν το Μάη του 2012 όπου πρώτο κόμμα αναδείχθηκε η ΝΔ με 18,8% και δεύτερο ο ΣΥΡΙΖΑ με 16,7%. Ακολούθησαν στις 17 Ιουνίου δεύτερες εκλογές όπου η ΝΔ ήρθε πρώτη με 29,66% και ο ΣΥΡΙΖΑ δεύτερος με 26,89%. Η αγορά στο διάστημα αυτό βρέθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων πολλών δεκαετιών κάτω από τις 500 μονάδες. Η ΝΔ κέρδισε τις εκλογές με σύνθημα τα Ζάππεια, αλλά κυρίως λόγω του πανικού μιας αριστερής κυβέρνησης. Η έστω και προσωρινή απομάκρυνση του ενδεχομένου μιας κυβέρνησης της “παλαβής” αριστεράς, έδωσε μια σημαντική ανάσα στη χρηματιστηριακή αγορά.
Από τις 470 μονάδες λίγες μέρες πριν τις εκλογές, ο Γενικός Δείκτης βρέθηκε το Μάρτη του 2012 κοντά στις 1.400 μονάδες. Σε αυτήν τη χρονική φάση περίπου διεφάνησαν στον ορίζοντα οι επερχόμενες ευρωεκλογές και η πιθανότητα ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι σ΄ αυτές πρώτο κόμμα κάτι που θα αύξανε την πολιτική αβεβαιότητα και την πιθανότητα πρόωρων βουλευτικών εκλογών, πόσο μάλλον που στον ορίζοντα υπήρχε το θέμα της προεδρικής εκλογής.
Στις Ευρωεκλογές του Μαΐου του 2014 ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε πρώτο κόμμα με 26,6% και η ΝΔ δεύτερη με 22,7%.
Η πιθανότητα να προκύψουν πρόωρες εκλογές φάνηκε αμέσως μετά το καλοκαίρι του 2014 όταν στην οικονομία άρχισε να αντιστρέφεται το έστω και αμυδρά θετικό κλίμα που είχε αρχίσει να δημιουργείται.
Λίγους μήνες νωρίτερα η Ελλάδα είχε δανειστεί από τις αγορές με χαμηλά επιτόκια, η ανεργία είχε αρχίσει να μειώνεται, υπήρχε πρωτογενές πλεόνασμα και θετική μεταβολή του ΑΕΠ.
Μέχρι τις πρόωρες εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 η εικόνα αυτή είχε ανατραπεί. Το πλεόνασμα είχε σχεδόν εκμηδενιστεί και η ανεργία άρχισε να αυξάνεται. Ο Γενικός Δείκτης του ΧΑ από τις 1.400 μονάδες την Άνοιξη του 2014, βρέθηκε τον Αύγουστο του 2015 μετά τα capital controls και το κλείσιμο της αγοράς κοντά στις 550 μονάδες.
Μετά ήρθε η διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ, το τρίτο μνημόνιο και οι προσεχείς πρόωρες εκλογές με το Γενικό Δείκτη πέριξ των 650 μονάδων.
Τον Ιούνιο του 2012 όταν η ΝΔ του κ. Σαμαρά επικράτησε με 3 μονάδες διαφορά περίπου, το χρηματιστήριο είδε τα χαμηλότερα και άρχισε να ανακάμπτει δυο μέρες πριν τις εκλογές.
Μια ειδοποιός διαφορά τώρα είναι πως το τρίτο μνημόνιο το υπέγραψε ο ΣΥΡΙΖΑ και πως τα δύο μεγαλύτερα κόμματα σήμερα είναι μνημονιακά ενώ τότε ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφραζε ακραίο αντιμνημονιακό λόγο.
Η αγορά δεν προεξοφλεί επιστροφή στην κανονικότητα μετά τις εκλογές. Επί της ουσίας η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά με ημερήσιους τζίρους 20-30 εκατ. ευρώ είναι κλινικά νεκρή.
Οι πιθανοί λόγοι που δεν προεξοφλεί επιστροφή στην κανονικότητα είναι οι εξής:
-Ο φόβος της ακυβερνησίας στην περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίσει τις εκλογές και σε λίγους μήνες ακολουθήσει άλλη δεύτερη διάσπαση (οι 53 ήδη διαφοροποιούνται…) και οι νέες εκλογές.
-Το γεγονός πως ο κ. Τσίπρας και πολλά στελέχη παρά το γεγονός πως έχουν υπογράψει το μνημόνιο δηλώνουν δημόσια την αντίθεσή τους με αυτό. Η μη εφαρμογή του τους προσεχείς μήνες μπορεί να επαναφέρει τα σενάρια για grexit στο τραπέζι.
-Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και ο κ. Τσίπρας ο ίδιος σαν πρωθυπουργός έχουν επιδείξει κατά τους 7 μήνες της διακυβέρνησης μνημειώδη άγνοια κινδύνου και επικίνδυνη αδυναμία στοιχειώδους ικανότητας διαχείρισης δημοσίων υποθέσεων.
-Μια πιθανή νίκη της ΝΔ και σχηματισμός κυβέρνησης με κορμό την ίδια, χωρίς το ΣΥΡΙΖΑ, θα έσπρωχνε τον τελευταίο πάλι στην ευκολία της αντιμνημονιακής αντιπολίτευσης και τις κοινωνικές εντάσεις στο πεζοδρόμιο. Η εξέλιξη αυτή θα καθιστούσε τη διακυβέρνηση προβληματική και θα έφερνε πάλι από την πίσω πόρτα την πιθανότητα ενός grexit στο τραπέζι.
Οι παραπάνω λόγοι συνιστούν ένα πλαίσιο απαισιοδοξίας για το κατά πόσο οι πιθανές μετεκλογικές εξελίξεις μπορούν να αποτρέψουν την πλήρη συντριβή της χώρας στα βράχια. Το ελληνικό χρηματιστήριο φαίνεται πως προεξοφλεί περισσότερο κάποιο από αυτά τα σενάρια.
Άλλα δεδομένα θα δημιουργούσε η πιθανότητα ενός μεγάλου κυβερνητικού συνασπισμού με ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Η αγορά και η οικονομία όμως δεν φαίνεται να προεξοφλούν κάτι τέτοιο. H πολιτική τάξη και η κοινωνία δείχνουν ανώριμες σε σχέση με τη σωτηρία της χώρας…
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο www.capital.gr