Στην υλοποίηση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου για τη χρήση ΑΟΖ προχωρούν Τουρκία και Λιβύη, προκαλώντας ανησυχίες για νέες εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και βάλλοντας ευθέως κατά της Ελλάδας και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.
Πολυπληθής αντιπροσωπεία Τούρκων υπουργών επισκέφθηκε την Δευτέρα της Τρίπολη της Λιβύης, όπου είχε συνάντηση με τον προσωρινό πρωθυπουργό Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα και άλλους αξιωματούχους της χώρας, με τον επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, να ανακοινώνει ότι οι δύο πλευρές «υπέγραψαν δύο μνημόνια συνεργασίας για τους υδρογονάνθρακες και το πρωτόκολλο», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για την φημολογούμενη εκμίσθωση της λιβυκής ΑΟΖ σε τουρκικές εταιρείες, προκειμένου να προχωρήσουν σε έρευνες.
Başbakan Dibeybe’yle, siyasi çözüme yönelik adımları ve ilişkilerimizi ele aldık. Hidrokarbonlar ve Protokol alanlarında Mutabakat Muhtıralarını imzaladık.
Met w/PM @Dabaibahamid. Discussed steps for political solution&our relations. Signed 2 MoUs on Hydrocarbons & Protocol.🇹🇷🇱🇾 pic.twitter.com/HWQu0cdskp
— Mevlüt Çavuşoğlu (@MevlutCavusoglu) October 3, 2022
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν Τούρκοι δημοσιογράφοι, που επικαλούνται ως πηγή τον ΥΠΕΞ της χώρας τους, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, τουρκικές και λιβυκές εταιρείες ενέργειας πρόκειται να πραγματοποιήσουν από κοινού έρευνες και γεωτρήσεις σε θάλασσα και ξηρά.
Ωστόσο, δεν έχει γίνει ακόμα σαφές εάν αυτό το νέο μνημόνιο θα αφορά μόνο σε περιοχές ερευνών στην ξηρά ή ξεκάθαρα εντός των λιβυκών συνόρων.
ΥΠΕΞ: Η Ελλάδα θα υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα με όλα τα νόμιμα μέσα
Έντονη ήταν η ελληνική αντίδραση στις κινήσεις της Τουρκίας, με το υπουργείο Εξωτερικών να στέλνει το μήνυμα ότι η Ελλάδα θα υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην περιοχή με όλα τα νόμιμα μέσα και με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
«Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή αυτή»
(Breaking News) The Libyan parliament rejects hydrocarbons deal signed today between Turkey and the Libyan Government of National Unity
The #Libya Update pic.twitter.com/0e73v47Dxv
— The Libya Update (@TheLibyaUpdate) October 3, 2022
Αναλυτικά, η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών έχει ως εξής:
«Η Ελλάδα παρακολουθεί ιδιαίτερα στενά τις εξελίξεις στη Λιβύη και ιδιαίτερα τη σημερινή υπογραφή «μνημονίου συνεργασίας» μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (GNU) της Λιβύης και της Τουρκίας στον τομέα των υδρογονανθράκων.
»Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
»Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, συμφωνία, η οποία έχει συναφθεί με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Παράλληλα, η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή».
Παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο
«Τέλος, επισημαίνεται», στην ανακοίνωση του ΥΠΕΞ, «ότι το τουρκο-λιβυκό «μνημόνιο» του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται.
»Οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω «μνημονίου» θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ.
»Η Ελλάδα θα συνεχίσει να ενημερώνει τους εταίρους και συμμάχους της για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας.
»Εκφράζεται η ικανοποίηση για τις δηλώσεις του Προέδρου, καθώς και της Επιτροπής Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της λιβυκής Βουλής των Αντιπροσώπων, αναφορικά με την ακυρότητα και έλλειψη νομιμότητας του μνημονίου που υπεγράφη σήμερα στην Τρίπολη».
Αντιδράσεις από λιβυκή Βουλή και Σάλεχ
Νωρίτερα, τόσο το λιβυκό κοινοβούλιο, που δεν στηρίζει τον Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα, όσο και ο πρόεδρος της Βουλής Ακίλα Σάλεχ, χαρακτήρισαν «παράνομη» την συμφωνία που υπέγραψε η χώρα τους με την Τουρκία.
Όπως μεταδίδει ο λιβυκός ιστότοπος, «The Libya Update», μέσω αλλεπάλληλων αναρτήσεών του στο Twitter, «το Λιβυκό κοινοβούλιο απορρίπτει τη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που υπογράφηκε σήμερα ανάμεσα στην Τουρκία και την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας».
Επιπλέον, ο πρόεδρος του κοινοβουλίου της Λιβύης, Ακίλα Σάλεχ, χαρακτηρίζει την συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες με την Τουρκία «παράνομη», καθώς λέει ότι η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά, «της οποίας η θητεία έχει λήξει, δεν είναι εξουσιοδοτημένη να κλείνει διεθνείς συμφωνίες».
Με προσφυγή απειλεί η κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης
Και η κυβέρνηση του Φάτι Μπασάγα, η οποία εδρεύει στην ανατολική Λιβύη και στηρίζεται από το Κοινοβούλιο, απέρριψε με τη σειρά της το μνημόνιο συμφωνίας που υπέγραψε η Τουρκία με την κυβέρνηση της Τρίπολης, υπό τον Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά.
Το κοινοβούλιο έχει αποσύρει από τον Μάρτιο την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση του Ντμπεϊμπά, θεωρώντας ότι η θητεία της έχει λήξει.
Η κυβέρνηση του Μπασάγα ανέφερε ότι επιφυλάσσεται «του δικαιώματός της να προσφύγει στη δικαιοσύνη», για να ακυρώσει τις συμφωνίες με την Τουρκία.
«Ύποπτη» η συμφωνία με την Τουρκία, λέει ο υπουργός Πετρελαίου της κυβέρνησης Ντμπεϊμπά
Σύμφωνα με τον λιβυκό ειδησεογραφικό ιστότοπο libyaupdate.com, ο υπουργός Πετρελαίου της Λιβύης, Μοχάμεντ Αούν, αποκάλυψε ότι οι αρμοδιότητές του μεταβιβάστηκαν στον υπουργό Οικονομίας, Μουχάμαντ Αλ Χουουάιτζ.
Ο Αούν υποστηρίζει ότι ο Ντμπεϊμπά προχώρησε σε αυτή την κίνηση, «ώστε να περάσει μια ύποπτη πετρελαϊκή συμφωνία με την Τουρκία για την εκμετάλλευση (κοιτασμάτων) πετρελαίου και φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή του Τομπρούκ, στην ανατολική Λιβύη», ανέφερε η πηγή αυτή.
Οι φωτογραφίες της τελετής, που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τον ίδιο τον Τσαβούσοβλου, δείχνουν τον Αλ Χουουάιτζ να υπογράφει τη συμφωνία εκ μέρους της λιβυκής κυβέρνησης, αντί για τον Αούν.
«Μπαράζ» διπλωματιών επαφών Δένδια
Για τις τελευταίες εξελίξεις, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σαμέχ Σούκρι.
Οι δύο υπουργοί συζήτησαν τις εξελίξεις στη Λιβύη, με τον κ. Δένδια να τονίζει ότι «αμφισβητήσαμε τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης».
Όπως γνωστοποίησε ο Νίκος Δένδιας, την Κυριακή θα μεταβεί στο Κάιρο για διαβουλεύσεις με την αιγυπτιακή κυβέρνηση.
Είχα τηλεφωνική συνομιλία με τον Αιγύπτιο ΥΠΕΞ S.Shoukry για τις πρόσφατες εξελίξεις στη Λιβύη. Αμφισβητήσαμε τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης. Θα μεταβώ στο Κάιρο για διαβουλεύσεις την Κυριακή. pic.twitter.com/rF975vfyy0
— Nikos Dendias (@NikosDendias) October 3, 2022
Συναντήσεις με τους πρέσβεις ΗΠΑ και Γαλλίας
Εν τω μεταξύ, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε σήμερα με τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζορτζ Τσούνη.
Κατά τη συνάντηση, ο Νίκος Δένδιας και ο Αμερικανός πρέσβης συζήτησαν τις τελευταίες εξελίξεις στη Λιβύη, όπως αναφέρει σε ανάρτησή του στο Twitter ο υπουργός Εξωτερικών.
Νωρίτερα, ο κ. Δένδιας συναντήθηκε και με τον Γάλλο πρέσβη στην Ελλάδα, με τον οποίο συζήτησαν, όπως σημείωσε σε ανάρτησή του ο ΥΠΕΞ, «τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και Λιβύη».
«Επιζήμιες κινήσεις στην Ανατ. Μεσόγειο και τη Λιβύη»
Στη συνέχεια, ο Νίκος Δένδιας συμμετείχε στο Συμβούλιο Σύνδεσης ΕΕ – Ισραήλ, μέσω τηλεδιάσκεψης.
Στο επίκεντρο της παρέμβασής του ήταν η ανάγκη εμβάθυνσης της συνεργασίας ΕΕ-Ισραήλ, μεταξύ άλλων και στην ενέργεια, οι στενοί δεσμοί Ελλάδας – Ισραήλ σε διμερές και πολυμερές επίπεδο, αλλά και «οι επιζήμιες για την περιοχή κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη».
«Δεν πέφτει λόγος στην Ελλλάδα», λέει ο Τσαβούσογλου
«Τρίτες χώρες δεν έχουν δικαίωμα να παρέμβουν στη συμφωνία που υπέγραψαν οι δύο κυρίαρχες χώρες, Λιβύη και Τουρκία», είπε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επιβεβαιώνοντας την υπογραφή συμφωνίας για έρευνες και γεωτρήσεις φυσικού αερίου, μεταξύ τουρκικών και λιβυκών εταιρειών.
«Η συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που μόλις υπογράψαμε στοχεύει στη συνεργασία με τουρκικές εταιρείες και λιβυκές εταιρείες, τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα», είπε χαρακτηριστικά o υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας.
Για την ακρίβεια, ερωτηθείς για μια πιθανή αντίδραση από την Ελλάδα και τη Γαλλία μετά την υπογραφή των τελευταίων συμφωνιών, ο Τσαβούσογλου είπε ότι τρίτες χώρες δεν έχουν δικαίωμα να παρεμβαίνουν σε συμφωνίες που έχουν υπογραφεί μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών.
«Αυτά τα μνημόνια είναι ζήτημα μεταξύ δύο κυρίαρχων χωρών, είναι ωφέλιμα και για τις δύο, και άλλες χώρες δεν έχουν δικαίωμα να ανακατεύονται σε αυτά τα θέματα» είπε, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Δεν έχει σημασία τι σκέφτονται».