Αναγκαστική οικονομία: Τα κρίσιμα διλήμματα που καλείται να λύσει η φιλόδοξη Γαλλική Προεδρία της ΕΕ

Η ιδιαίτερα φιλόδοξη, κυρίως λόγω Μακρόν και της προσπάθειας επανεκλογής του, Γαλλική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεκίνησε για να «αλλάξει την Ευρώπη», αλλά θα πρέπει πρώτα να ασχοληθεί, και ίσως να μεταμορφώσει, την οικονομία της. Εκτός αν οι εξελίξεις στην Ουκρανία ρίξουν το πλοίο σε εντελώς διαφορετικά βράχια.

του Κώστα Μποτόπουλου

Οι τρεις προτεραιότητες για τις οποίες έκανε λόγο ο Γάλλος Πρόεδρος στην ομιλία του ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αυτή την εβδομάδα –κλιματική αλλαγή, τεχνολογία και ασφάλεια-, σε συνδυασμό και με επιμέρους πρωτοβουλίες που έβαλε ψηλά στην ατζέντα του –υπεράσπιση κράτους δικαίου, μεταρρύθμιση Σένγκεν, κοινωνική συνοχή-, δίνουν την εντύπωση ότι οι φιλοδοξίες είναι όχι απλώς για βαθιές αλλαγές, αλλά για αλλαγές που εκτείνονται σε πεδία πέραν της οικονομίας.

Η οικονομία παραμένει, περισσότερο παρά ποτέ, το κλειδί

Στην πραγματικότητα, η οικονομία παραμένει, περισσότερο παρά ποτέ, το κλειδί. Και τούτο για δυο λόγους.

• Πρώτον, γιατί, πλην ίσως της ασφάλειας, που προϋποθέτει πρώτα άλλου είδους ισορροπίες, όλοι οι άλλοι τομείς έχουν έντονο οικονομικό υπόβαθρο: η κλιματική αλλαγή διαμορφώνει πλέον όλο το ευρωπαϊκό οικονομικό μοντέλο, το «τεχνολογικό πακέτο» ενέχει τη φορολόγηση και γενικά τη διαχείριση των τεχνολογικών γιγάντων, μετακινήσεις και κοινά έργα βελτιώνουν τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.
• Και δεύτερον, γιατί συγκυρίαν φυγείν αδύνατον, και οι καιροί θέτουν με επίταση μια σειρά από οικονομικά διλήμματα που καλείται να λύσει μια τόσο φιλόδοξη Προεδρία.

Το εύρος μεταρρύθμισης του Συμφώνου Σταθερότητας

Δίλημμα πρώτο: το βάθος και το εύρος μεταρρύθμισης του Συμφώνου Σταθερότητας. Οι συζητήσεις στο μεσοβδόμαδο Eurogroup, το πρώτο της γαλλικής Προεδρίας, είχαν το χαρακτηριστικό ότι οι βασικοί «παίκτες» άφησαν να εννοηθεί ότι υπάρχει καταρχήν συναίνεση (για «γενική συμφωνία» έκανε λόγο ο Επίτροπος Dombrovkis, για «εντυπωσιακή σύγκλιση» ο Γάλλος Υπουργός Οικονομικών Le Maire, για «σημαντική πρόοδο»  ο Γερμανός ομόλογός του Lindner).

Παραμένει ωστόσο σαφής η διάκριση ανάμεσα σε αυτούς που ζητούν αλλαγές ουσίας στην κατεύθυνση στήριξης των επενδύσεων (Γαλλία-Ιταλία κυρίως, αλλά και Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα) και εκείνους που επιμένουν στη μείωση του χρέους (Γερμανία, Αυστρία, Σκανδιναβοί, Βαλτικές χώρες). Η Ολλανδία μπορεί να αναδειχθεί σε χώρα-κλειδί, αφού η νέα κυβέρνησης Ρούτε, ιδίως διαμέσου της φιλευρωπαίας Υπουργού Οικονομικών, δείχνει διαθέσεις λείανσης της ως τώρα στάσης της. Σε κάθε περίπτωση, στους έξι μήνες που έχουμε μπροστά μας δεν μπορεί παρά να φανεί προς τα πού θα πάνε τα πράγματα.

Η ευρωπαϊκή «πράσινη ταξινόμηση» 

Το ίδιο ισχύει και για τις σταθμίσεις εντός του «κλιματικού πακέτου». Ήδη διχάζει η συμπερίληψη στην ευρωπαϊκή «πράσινη ταξινόμηση» (taxonomy) της πυρηνικής ενέργειας, την οποία στηρίζει η Γαλλία, και του φυσικού αερίου, που ανέβασε τις μετοχές του λόγω της ενεργειακής κρίσης και πιθανώς να τις ανεβάσει πολύ περισσότερο σε περίπτωση γεωπολιτικής ανάφλεξη λόγω Ρωσίας.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ζητεί καλύτερη μέτρηση και στάθμιση των «πράσινων» δεικτών και των «πράσινων» κινδύνων, κάτι που σημαίνει ότι ως τώρα η αντίστοιχη επενδυτική χρηματοδότηση προχωρεί μάλλον εμπειρικά. Επί γαλλικής προεδρίας θα αρχίσουν και οι αξιολογήσεις έργων με πόρους του «Ταμείου Ανάκαμψης», δηλαδή θα τεθούν τα θεμέλια για την πορεία των επόμενων ετών και άρα και για την ισορροπία μεταξύ σκέτης ανάπτυξης και «πράσινης» ανάπτυξης.

Το τρίπτυχο των οικονομικών επιλογών

Υπάρχει, τέλος, και ένα τρίπτυχο καθαρά οικονομικών επιλογών, που ήρθε η ώρα να δρομολογηθούν. Η ζωή τα έφερε έτσι ώστε η επικύρωση από τα κράτη-μέλη της Ένωσης της συμφωνημένης σε επίπεδο ΟΟΣΑ αλλαγής στην εταιρική φορολόγηση να πρέπει να γίνει επί γαλλικής προεδρίας, η οποία, έτσι, έχει καθήκον να «σπρώξει» τις χώρες που δυστροπούν (Ουγγαρία, Πολωνία, Εσθονία, ίσως και κάποιες άλλες που δεν έχουν εκφραστεί ανοιχτά).

Το «ψηφιακό πακέτο» (Digital Services Act, Digital Markets Act) είναι πλήρως ολοκληρωμένο ως πρόταση της Επιτροπής και σφοδρά αποκρουόμενο από τους τεχνολογικούς κολοσσούς και χώρες εντός και εκτός Ευρώπης (ΗΠΑ) –κι εδώ η γαλλική προεδρία πρέπει να πάρει και να σπρώξει αποφάσεις. Χωρίς να υποβαθμίζει τις «μητέρες» όλων των οικονομικών πολιτικών, την Τραπεζική Ένωση και την Ένωση Κεφαλαιαγορών (Capital Markets Union), που λιμνάζουν εδώ και αρκετό καιρό και που μια ισχυρή και φιλόδοξη προεδρία δεν μπορεί παρά να καταλαβαίνει την -πρακτική και συμβολική- σημασία τους.

Πεδίο οικονομικής δόξης θεωρητικά λαμπρό, λοιπόν, για το επόμενο εξάμηνο. Αλλά και ακόμα μεγαλύτερων εσωτερικών (προεδρικές εκλογές) και εξωτερικών (γεωπολιτικές απειλές) εντάσεων, τόσο για την προεδρεύουσα χώρα όσο και για ολόκληρη την Ένωση.

Πηγή: economico.gr