Τα πανεπιστήμια 200 χρόνια μετά την ανατολή του ελληνικού κράτους

Του Μιχάλη Κοινούση

Ζούμε σ’ έναν κόσμο που διαρκώς μεταλλάσσεται , με κοινωνικές ανατροπές, με οικονομικούς οριζόντιους μετασχηματισμούς , αλλά και με διαπροσωπικές σχέσεις επηρεασμένες από τους έντονους ρυθμούς, είτε μέσα στο σπίτι είτε μέσα από τα δίκτυα.
Όλοι συμφωνούμε ότι τα θεμέλια κάθε χώρας, που θέλει να αναπτυχθεί σε υγιή πλαίσια, με κοινωνική δικαιοσύνη και σεβασμό σε θεσμούς και στην προσωπικότητα του πολίτη, θα πρέπει να στηρίζονται στους δοκούς της παιδείας. Πολίτες χωρίς παιδεία οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε λανθασμένες αποφάσεις του κυρίαρχου , όπως πρέπει να είναι , λαού.

Η παιδεία παρέχεται στο σπίτι αρχικά, αλλά η αλυσίδα της δημιουργείται στις τρεις βαθμίδες εκπαίδευσης. Στη χώρα μας υπάρχουν προβλήματα στο εκπαιδευτικό της σύστημα. Τρανή απόδειξη το γεγονός ότι λιμνάζουν πτυχιούχοι χωρίς να έχουν πρόσβαση στη αγορά εργασίας των σπουδών τους και σε «καλύτερη» περίπτωση η απασχόληση τους σε άσχετα με την προτίμηση τους επαγγέλματα.

Η εργασία επηρεάζει κάθε άνθρωπο και το κράτος οφείλει να προασπίσει το δικαίωμα στην εργασία. Το δικαίωμα , όμως , αυτό πρέπει να προασπίζεται από κράτος που παρέχει την επάρκεια επί της ειδίκευσης του πτυχίου, θέτοντας τα όρια ποιότητας και υγιούς ανταγωνισμού. Κάθε , λοιπόν, προσπάθεια βελτίωσης είναι καλοδεχούμενη ή τουλάχιστον θα πρέπει να τυγχάνει υποδοχής καλοπροαίρετα και με εποικοδομητική κριτική.

Επίκειται η ψήφιση νομοσχεδίου για τα πανεπιστήμια. Το νομοσχέδιο προτάσσει δομικές αλλαγές στη λειτουργία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, παύει το φαινόμενο των «αιώνιων φοιτητών», αλλάζει τις βάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ, εισάγει ευχέρεια ορισμού συντελεστή βαρύτητας για κάθε σχολή και ιδρύει τμήμα στην αστυνομία για την φύλαξη των πανεπιστημίων με την παράλληλη ελεγχόμενη είσοδο στα ΑΕΙ..

Η επαναφορά της “βάσης” για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια είναι η επαναφορά του νόμου της αγοράς , που επιζητεί καταρτισμένους επαγγελματίες. Ξέρω ότι θα προβληθούν ενστάσεις για τον τρόπο εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Δεκτές εν μέρει, όμως, πραγματικά ο καθένας καταλαβαίνει ότι δεν μπορούν να συντηρούνται πανεπιστημιακά ιδρύματα με φοιτητές που εισήχθησαν με 5.000 μόρια, για να λειτουργήσει η τοπική οικονομία. Ειρήσθω εν παρόδω, το κράτος επιτέλους να δώσει τα οικονομικά κίνητρα για να αναζωογονηθεί η ελληνική επαρχία. Ας ξεφύγουμε από τις πατερίτσες της οικονομίας κωμοπόλεων με σχολές των 5.000 μορίων ή με μηδενικό επαγγελματικό προσανατολισμό.

Με την επαναφορά της βάσης για την εισαγωγή στα ΑΕΙ θα υπάρξουν αντιδράσεις. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της “Καθημερινής” της Κυριακής 24/1/2021 στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας π.χ. το 2020 εισήχθησαν 3.515 φοιτητές. Με την ύπαρξη “βάσης” θα εισήρχοντο 1.474 φοιτητές και τα 6 από τα 9 τμήματα του πανεπιστημίου των Γρεβενών θα έβαζαν λουκέτο.

Επίσης υπάρχουν αντιδράσεις στην αστυνόμευση των σχολών. Όλοι θυμόμαστε ότι αρκετές έχουν καταστεί τόποι τελέσεως αδικημάτων του Ποινικού Κώδικα. Είναι χαρακτηριστικό ότι εφημερίδα φιλοξένησε σκίτσο , προς κριτική της υπό ψήφιση διάταξης, στο οποίο συγκρίνονταν οι σπουδές στα πανεπιστήμια με το ναζιστικό στρατόπεδο Άουσβιτς. Αλήθεια ποιος πραγματικά πιστεύει ότι η Ελληνική Δημοκρατία δεν είναι ισχυρή;

Ας σκεφτούμε όλοι, χωρίς ιδεοληψίες, τι είδους δημόσια πανεπιστήμια θέλουμε. Οι βασικές κατευθύνσεις του νομοσχεδίου στοχεύουν στο κύρος των πανεπιστημίων, στην αυτονομία τους, στην επαγγελματική εξέλιξη και στη διάθεση του χώρου τους αποκλειστικά στο διδακτικό προσωπικό και στους φοιτητές. Ας υπάρξει από τους εμπλεκόμενους φορείς καλόπιστη κριτική και διαβούλευση.

Η χώρα έχει ανάγκη από πανεπιστήμια που θα εξάγουν νέους ανθρώπους έτοιμους να ζήσουν το όνειρο τους μέσα σ’ αυτήν. Πόσο φοιτητικό συνάλλαγμα πρέπει να απωλέσουμε για να το καταλάβουμε; Ήδη για παράδειγμα η Κύπρος αποσπά φοιτητές στη Νομική σχολή. Τα δυνατά δημόσια πανεπιστήμια να ανέβουν θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη και να είναι έτοιμα να σταθούν περήφανα, όταν κάποτε θα επιτραπούν και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Ελπίζω να μη χαθεί αυτή η μεταρρυθμιστική προσπάθεια και να ακολουθήσει επιτέλους μια επιτροπή παιδαγωγών που θα εισαγάγει συγκροτημένα το μάθημα του επαγγελματικού προσανατολισμού.