Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών καθώς και η εμφάνιση της σύγχρονης αστικής δημοκρατίας αποτέλεσαν τους θεμέλιους λίθους, ώστε να σχηματισθεί η δικαστική ανεξαρτησία ως αρχή του Δικαίου, προστατευόμενη σήμερα με το άρθρο 87 του Συντάγματος που κηρύσσει την ανεξαρτησία των δικαιοδοτικών οργάνων. Είναι όμως πράγματι ανεξάρτητη η Δικαιοσύνη σήμερα;
Οι πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το διορισμό της ηγεσίας του Αρείου Πάγου από την Κυβέρνηση, και ο προβληματισμός που αναπτύχθηκε γύρω από τη νομιμότητα αυτής της επιλογής, καθώς και οι καταγγελίες ανώτατου Εισαγγελικού λειτουργού για προσπάθειες παρέμβασης της πολιτικής εξουσίας σε εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις, δημιουργούν στους πολίτες αρνητικές εντυπώσεις για συμπεριφορές που πλήττουν την θεσμική ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και το κύρος αυτής.
Οι προσπάθειες όμως παρέμβασης της εκτελεστικής εξουσίας στην απονομή της δικαιοσύνης αποτελούν λογικό επόμενο ενός παρωχημένου πολιτικού συστήματος, με εξουθενωτικά βραχύρρυθμη εξέλιξη, χωρίς εκσυγχρονισμένη οργανωτική δομή, η οποία θα διασφάλιζε την εξάλειψη των παράτυπων αυτών προσπαθειών. Με μία ελληνική κοινωνία σε πλήρη αναστάτωση, και εν μέσω οικονομικής κρίσης, θα έλεγε κανείς ότι είναι ιδανικές οι συνθήκες για να ευδοκιμήσουν τέτοιες παρεμβάσεις, που πλήττουν το κράτος Δικαίου και τη θεσμική ανεξαρτησία των δικαστών.
Επιπρόσθετα, η πολύμηνη δημόσια ανταλλαγή πυρών μεταξύ έγκριτων ανώτατων και ανώτερων Εισαγγελικών λειτουργών, υπογραμμίζει με τον πιο εμφατικό τρόπο την ανάγκη για διαρθρωτικές αλλαγές στο χώρο της Δικαιοσύνης.
Αλλά και σε θεσμικό επίπεδο, ο νομοθέτης έχει αφήσει περιθώρια παρέμβασης στην Δικαιοσύνη και νόθευσης της λειτουργικής ανεξαρτησίας αυτής. Κατά άρθρο 90 §5 του Συντάγματος: «προαγωγές στις θέσεις του προέδρου και του αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργούνται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου». Πώς είναι δυνατόν να αναζητούμε λοιπόν την θεσμική ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, όταν δεν είναι στο χέρι των δικαστικών λειτουργών να επιλέγουν την ηγεσία τους; Όταν εκείνοι που ηγούνται του Δικαστικού Σώματος και διαμορφώνουν με αποφασιστικό τρόπο την κατεύθυνση της Δικαιοσύνης προάγονται μετά από υπόδειξη, όχι των συναδέλφων τους ως οι πλέον άριστοι, αλλά από την εκάστοτε Κυβέρνηση;
Από την άλλη μεριά, εξίσου σημαντικό πρόβλημα είναι και το ίδιο το σύστημα οργάνωσης της Δικαιοσύνης, το οποίο είναι παρωχημένο και οι διαδικασίες εκσυγχρονισμού του είναι δύσκολο να βελτιώσουν την βιωσιμότητα και την λειτουργικότητά του. Για να αλλάξει το τοπίο και να εξυγιανθεί ο θεσμικός ρόλος της Δικαιοσύνης, θα πρέπει στο σύνολό του ο νομικός κόσμος με θάρρος και παρρησία να απωθήσει κάθε δόλια προσπάθεια, κάθε παρεμβατική συμπεριφορά, με εκκωφαντικό τρόπο, ώστε η Δικαιοσύνη να αποκτήσει και πάλι το λαϊκό έρεισμα και να ανακτήσει την κλονισθείσα αξιοπιστία της στην ελληνική κοινωνία.