Η θερμοπληξία αποτελεί μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση στην οποία η υπέρμετρη έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες και η συνακόλουθη κατάρρευση των θερμορρυθμιστικών μηχανισμών του οργανισμού προκαλεί επικίνδυνη υπερθέρμανση του σώματος. Σε μερικές περιπτώσεις η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να φτάσει ή και να υπερβεί τους 41,5*C και εσφαλμένα να σχετιστεί με πιθανό επεισόδιο εμπυρέτου.
Η πιο αποδοτική λειτουργία του οργανισμού παρατηρείται στους 37 βαθμούς Κελσίου. Κάθε απόκλιση από αυτό το επίπεδο συνεπάγεται διαταραχή των σωματικών λειτουργιών.
Το παιδί μπορεί να πάθει θερμοπληξία αν βρίσκεται σε πολυ ζεστό χώρο – π.χ. στην παραλία τώρα το καλοκαίρι ή σε ένα κλειστό αυτοκίνητο που έχει υπερθερμανθεί μια ζεστή καλοκαιρινή ημέρα.
Πολλά παιδιά που αφέθηκαν κλεισμένα στο αυτοκίνητο χωρίς παρακολούθηση έχουν πεθάνει.
Ποτέ μην αφήνετε το παιδί μέσα στο αυτοκίνητο μόνο του ούτε για λίγα λεπτά.
Θερμοπληξία μπορεί να πάθει το βρέφος και σε ζεστό και υγρό καιρό, όταν είναι βαριά ντυμένο.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η θερμοκρασία μπορεί να ανέβει πάνω από τους 40,5 βαθμούς Κελσίου, μπορεί όμως να πέσει πολύ γρήγορα, αν περάσουμε το σώμα του μ’ ένα σφουγγάρι βουτηγμένο σε δροσερό νερό, μ’ ένα υγρό σεντόνι, μ’ έναν ανεμιστήρα ή αν το μεταφέρουμε σε δροσερό μέρος.
Όταν το παιδί συνέλθει πρέπει να μεταφερθεί στα επείγοντα ενός νοσοκομείου ή να επισκεφθεί τον παιδίατρο.
Η θερμοπληξια αποτελεί επείγον περιστατικό.
Πολλές φορές πριν από τη θερμοπληξία προηγείται θερμική εξάντληση με
·κόπωση
·αδυναμία
·τάση προς λιποθυμία
·και έντονη εφίδρωση.
Όταν όμως εγκατασταθεί η θερμοπληξία, η εφίδρωση ελαττώνεται σημαντικά και συχνά διακόπτεται ολοκληρωτικά.
Το δέρμα γίνεται θερμό, ξηρό και εξέρυθρο, η αναπνοή επιπόλαιη και ο σφυγμός γρήγορος και αδύναμος.
Με την εξέλιξη της διαταραχής η θερμοκρασία του σώματος αυξάνεται εντυπωσιακά και, αν δεν εφαρμοστεί θεραπεία, σύντομα ακολουθούν η απώλεια συνείδησης και ο θάνατος.
Αν όμως αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η ανάρρωση είναι πλήρης.
Ο κυριότερος τρόπος πρόληψης της θερμοπληξίας είναι ο εγκλιματισμός, η βαθμιαία δηλ. προσαρμογή στις θερμές συνθήκες η οποία συνίσταται σε εναλλαγές παραμονής με βαθμιαία αυξανόμενες περιόδους στο θερμό περιβάλλον και με περιόδους ανάπαυσης σε περιβάλλον δροσερό.
Η έντονη σωματική προσπάθεια πρέπει να αποφεύγεται.
Το παιδί πρέπει να δροσίζεται συχνά με λουτρό ή καταιονισμό (ντους) με δροσερό νερό και να αναπληρώνει το χλωριούχο νάτριο που χάνει λόγω της εφίδρωσης, παίρνοντας δισκία χλωριούχου νατρίου ή πίνοντας αραιό διάλυμα επιτραπέζιου αλατιού ( 1/4 κοφτό κουταλάκι του γλυκού αλάτι σε 1/2 λίτρο κρύο νερό ).
Επίσης βοηθούν η ελαφρά δίαιτα, τα χαλαρά ελαφρά ενδύματα, και επιπλέον, για τους ενήλικες η αποφυγή οινοπνεύματος.
Ο πιο συχνός τύπος θερμοπληξίας είναι η ηλίαση.
Τα 3 βασικά μέτρα ηλιοπροφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται είναι:
Να αποφεύγεται η έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11π.μ.-3μ.μ. επειδή η υπεριώδης ακτινοβολία που φτάνει στη γη στο χρονικό αυτό διάστημα είναι εντονότερη. Εάν το παιδί παίζει εκτός σπιτιού, εξηγήστε του ότι όταν η σκιά του στον ήλιο γίνει κοντύτερη από το ανάστημά του, αυτό σημαίνει πως οι ακτίνες του ήλιου είναι έντονες και επικίνδυνες και πρέπει να συνεχίσει το παιχνίδι σε σκιερό μέρος.
Όταν πρόκειται να εκτεθούμε στον ήλιο να χρησιμοποιούμε αντηλιακό σε όλα τα ακάλυπτα μέρη του σώματος. Σημειώνεται ότι το δέρμα πρέπει να επαλείφεται με ικανή ποσότητα αντηλιακού. Μικρή δόση αντηλιακού ελαττώνει τον βαθμό προστασίας του μέχρι και 50%.
Εκτός από το αντηλιακό, στα μέτρα ηλιοπροφύλαξης περιλαμβάνονται πλατύγειρο καπέλο, ανοιχτόχρωμες μπλούζες με μανίκια, γυαλιά ηλίου. Σιγουρευτείτε ότι τα ρούχα του παιδιού δεν τα διαπερνά η ηλιακή ακτινοβολία, τοποθετώντας το χέρι σας κάτω από το ρούχο. Αν δεν το βλέπετε τότε το ρούχο είναι ικανό να απορροφήσει την ηλιακή ακτινοβολία.
Εκ των ων ουκ άνευ,φυσικά, η άφθονη και σύχνη πρόσληψη υγρών και ηλεκτρολυτών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω και για την αποφυγή της θερμοπληξίας.
Χαιρόμαστε το καλοκαίρι, χαιρόμαστε τον ήλιο και τη θάλασσα, ανεβάζοντας τα επίπεδα της ευεξίας μας, χώρις όμως να ξεπερνάμε κάποια όρια όσον αφορά στην έκθεση μας στον ήλιο και στο θερμό & υγρό περιβάλλον..
Ας το κάνουμε αυτό, με σύνεση και φροντίδα, πρωτίστως έμεις οι ενήλικες, ώστε να ακολουθήσουν και το παράδειγμά μας, τα παιδιά μας…
Εβελύνα Ι. Παπαθεοδώρου, Παιδίατρος MD