Συνέντευξη με την Αμαλία Έμιλυ Λιάχνη: Τη ζωγράφο που με το πινέλο ζωντανεύει τις παραδοσιακές μας φορεσιές

Η φορεσιά της Μακεδονίας, της Θράκης , της Κέρκυρας και άλλες 70  παραδοσιακές φορεσιές ζωντανεύουν και έχουν βρει όλη τη χάρη και την ομορφιά τους μέσα από την πειστικότητα της αναπαράστασης της ζωγράφου Αμαλία Έμιλυ Λιάχνη.

Οι  φορεσιές  είναι μια ισχυρή ταυτότητα κάθε τόπου με τα δικά της σχέδια, χρώματα και κοσμήματα και αναπόσπαστο στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Η ζωγράφος ζωντανεύοντας βασικά στοιχεία της παράδοσης με πολλή ευαισθησία και εκφραστικότητα  προκαλεί συναισθήματα, ανασύρει μνήμες, ξυπνά τις νοσταλγίες. Ο Ιωσήφ Μπενάκης στο βιβλίο του την συγκαταλέγει στους μεγάλους σύγχρονους ζωγράφους για την προβολή των φορεμάτων όλων των περιοχών της Ελλάδος.

Η Αμαλία Εμιλυ Λιάχνη γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Δηλώνει αυτοδίδακτη και τα έργα της μαρτυρούν ότι η ζωγραφική είναι πάνω απ΄όλα ‘’ψυχικός παλμός ‘’.

Πότε αρχίσατε να ασχολείσθε με την ζωγραφική ;

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ζωγραφίζω. Θυμάμαι ότι είχα δει πολύ ωραίες χαρτογραφίες της μητέρας μου. Στο σχολείο που πήγαινα οι πίσω σελίδες των βιβλίων μου ήταν γεμάτες σκιτσάκια και ο παππούς μου που ήταν δάσκαλος με μάλωνε.

Η ζωγραφική είναι για σας…

Η ίδια μου η ζωή. Η χαρά της ζωής, η επικοινωνία με τους ανθρώπους, να αισθάνομαι κι εγώ ένας μικρός δημιουργός. Είναι το χάρισμα που έβαλε ο καλός Θεούλης στην φλέβα μου, έτσι το νιώθω.

Ποιο ήταν το όνειρό σας

Το όνειρό μου ήταν να ασχοληθώ με τη διακοσμητική αλλά έκανα μια καλή οικογένεια, απέκτησα τρία παιδιά την Άννα, τον Σωτήρη και τον Φίλιππο, που τα καμαρώνω, αλλά βρήκα τον δρόμο μου στη ζωγραφική και κυρίως μέσα από τις παραδοσιακές φορεσιές, όπου φαίνεται όλη μου η αγάπη για τη διακόσμηση. Επίσης η μουσική. Σπούδασα κλασική κιθάρα στο ωδείο της Δράμας και είμαι μέλος σε αξιόλογες χορωδίες.

Τι σας οδήγησε στη ζωγραφική ;

Ήμουνα συλλέκτρια γραμματοσήμων από εννέα χρονών. Τα δώρα από τους συγγενείς μου ήταν παλιές συλλογές γραμματοσήμων που μου τα εμπιστεύτηκαν. Άρχισα σιγά σιγά να κάνω τα πρώτα μου έργα και σαν πρώτο χρώμα χρησιμοποίησα μικροσκοπικά κομματάκια από γραμματόσημα  πάνω στο γυαλί με κατεξοχήν θέματα κυρίως από τον Τρελαντώνη της Πηνελόπης Δέλτα.

Ποια ανάγκη ένας ζωγράφος καλύπτει μέσω της ζωγραφικής ;

Να αποδώσει με τον χρωστήρα του καταστάσεις ή θέματα που τον ενδιαφέρουν ιδιαίτερα.

    

Γιατί σας συγκινούν ιδιαίτερα οι παραδοσιακές φορεσιές;

Γιατί είναι οι μόνες ενδυμασίες κατά τη γνώμη μου που χαρακτηρίζουν τόπους και που δεν έχουν επιρροές από την μόδα. Δείχνουν τον τρόπο ζωής , την κοινωνική θέση , την διαφορετικότητα της καθημερινής φορεσιάς από της νυφιάτικης. Ακόμα και τα πρόσωπα, αν προσέξατε στα έργα μου, δεν είναι ίδια, έχουν μια ιδιαίτερη έκφραση που ταιριάζει στον τόπο καταγωγής τους. Η Ελληνίδα έχει ανεπτυγμένο το κάλλος και την αισθητική.

Η πρώτη φορεσιά που κάνατε ποια ήταν;

Η Κερκυραία. Έζησα στην Κέρκυρα γιατί ο πατέρας μου ήταν διευθυντής της Τραπέζης Ελλάδος. Με γοήτευσε η ομορφιά και η πολυχρωμία της κερκυραϊκής φορεσιάς.

Ποια φορεσιά την ώρα που την  ζωγραφίζατε σας ‘’μίλησε’’, νιώσατε κάτι ιδιαίτερο;

Η φορεσιά του Γιδά Ρουμλούκι της Μακεδονίας μας. Ο κεφαλόδεσμος μιμείται την περικεφαλαία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

  

Η ζωγραφική λένε ότι είναι λέξεις με χρώματα. Τι μηνύματα θέλετε να περάσετε μέσα από τα έργα σας;

Να σπέρνουμε παράδοση, να μάθει ο Έλληνας να κοιτάζει πίσω, να ποτίσει τις ρίζες του για τις επόμενες γενιές. Υπάρχουν αξίες οι οποίες είναι ξεχασμένες. Πιστεύω ότι έχει παραμεληθεί τελείως η Ελληνική παράδοση, γίναμε μιμητές άλλων κρατών, επηρεαστήκαμε από ξενόφερτες τάσεις και κουλτούρες.

Η παράδοση μας μέσα από την τέχνη έχει προβληθεί αρκετά σημαντικά;

Έχω την εντύπωση ότι πάντα ήταν ελλιπής η προβολή του παραδοσιακού στοιχείου.

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να γίνει ένας πίνακας;

Ένα έργο για να γίνει χρειάζεται πολύ χρόνο, γιατί πρώτα θέλει καλή μελέτη του αντικειμένου.

     

Συναντήσατε δυσκολίες στο έργο σας;

Δυσκολίες όχι, αλλά απογοήτευση ναι, γιατί διαπίστωσα πρόσφατα ότι τέσσερις πίνακές μου από δωρεές που είχα κάνει στο δήμο Παπάγου μετά από εκθέσεις μου εξαφανίστηκαν και ένας στο δήμο Χολαργού.

Έχετε κάνει δωρεά είκοσι πίνακες που βρίσκονται στον χώρο της πινακοθήκης, στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο της Ορεστιάδος ( ΚΔΕΠΑΟ ), εκ των οποίων οι τρεις είναι με παραδοσιακές φορεσιές της Κωνσταντινούπολης, του Έβρου και της Κέρκυρας…

Το 1995 είχα εκλεγεί για πρώτη φορά πρόεδρος στο σύνδεσμο Μακεδόνων – Θρακών Παπάγου Χολαργού. Σε συνεργασία με την Πανθρακική Ομοσπονδία γνώρισα τον πρόεδρο της οργανωτικής επιτροπής των Ελευθερίων της Θράκης, που μου είπε ότι, λόγω καταγωγής από την Κωνσταντινούπολη- είμαι Θρακιώτισσα- και αποφάσισα να κάνω κάτι για την Θράκη μας.

Τις εκθέσεις σας επισκέπτονται και μαθητές από τα  σχολεία με τους δασκάλους, καθώς τα έργα σας έχουν εκπαιδευτικό και πολιτιστικό χαρακτήρα. Τι σας λένε τα παιδιά;

Τα παιδιά ενθουσιάζονται με τις φορεσιές και θέλουν να μάθουν. Με συγκινούν τα σχόλιά τους στο βιβλίο των εντυπώσεων κάθε φορά που τα διαβάζω.

  

Πόσες εκθέσεις έχετε κάνει;

Έχω κάνει οκτώ ατομικές εκθέσεις και συμμετείχα σε επτά ομαδικές.

Αληθεύει, ότι στην πρώτη σας  ατομική έκθεση  στην Αλεξανδρούπολη είχατε ζωγραφίσει το ταγιέρ που φορούσατε;

Ναι, είναι αλήθεια. Ήταν ένα λευκό ταγιέρ το οποίο μετέστρεψα σε πίνακα ζωγραφικής.

Θα συνεχίσετε να ζωγραφίζετε φορεσιές ή αυτός ο κύκλος έχει κλείσει;

Ο κύκλος αυτός δεν έχει κλείσει γιατί οι τοπικές φορεσιές είναι ποικίλες και ανεξάντλητες.

  

Πως θα σχολιάζατε το ντύσιμο της σύγχρονης Ελληνίδας σε σύγκριση  με τις  παραδοσιακές φορεσιές;

Έχω τη γνώμη ότι η γυναίκα εκείνης της εποχής ενέπνεε σεβασμό και χαρακτηριστικό της ήταν η καλαισθησία. Με πολύ μεράκι ύφαινε και κεντούσε παραδοσιακά μοτίβα του τόπου της και στόλιζε τη φορεσιά της με πολύτιμα κοσμήματα – οικογενειακά κειμήλια. Ενώ σήμερα, που καταργήσαμε την παραδοσιακή φορεσιά, η γυναίκα έχει χάσει το μέτρο.

  

Έχει επηρεάσει η κρίση την τέχνη, υπάρχει αγοραστικό κοινό;

Σίγουρα επηρεάζει, οι δημιουργοί συνεχίζουν να δημιουργούν αλλά δεν υπάρχει ανάλογη ανταπόκριση από το φιλότεχνο κοινό.

Πόσο δύσκολο είναι για έναν καλλιτέχνη να αποχωρίζεται τα έργα του;

Στην αρχή δεν ήθελα να πουλήσω τους πίνακές μου. Τους θεωρούσα παιδιά μου. Δένομαι με τα έργα μου. Πάντα κρατάω τα ονόματα των ανθρώπων που αγοράζουν τους πίνακές μου.

Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Θα ήθελα μια αναγνώριση του συγκεκριμένου έργου, μια έκθεση προβολής που θα οδηγήσει σε μελλοντική δωρεά, αν και εφόσον βρεθεί ο κατάλληλος χώρος.