Ιστορική νίκη του Μωυσή Ελισάφ στα Ιωάννινα - Είναι ο πρώτος Εβραίος Δήμαρχος που εξελέγη στην Ελλάδα

Ιστορικής σημασίας, είναι η μεγάλη νίκη του ιατρού και διεθνώς αναγνωρισμένου καθηγητή ιατρικής, Μωυσή Ελισάφ στον Δήμο Ιωαννίνων με ποσοστό 51,7% έναντι του αντιπάλου του Θωμά Μπέγκα.

Η νίκη του Μωυσή Ελισάφ που προέρχεται από την κεντροαριστερά αλλά είχε και την υποστήριξη της Νέας Δημοκρατίας, έχει σαφώς και συμβολική σημασία, καθώς σε πείσμα των καιρών, που αμαυρώνονται, από την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, ο κ. Ελισάφ, είναι ο πρώτος Ρωμανιώτης Εβραίος Δήμαρχος που εκλέγεται στην Ελλάδα.

Το γεγονός υπογράμμισε και σε πρόσφατο σημείωμά του το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο, αναδημοσιεύοντας κείμενο υπέρ της υποψηφιότητάς του.

Το σημείωμα του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου:

«Ο Μωυσής Ελισάφ δεν θέλει να γίνει δήμαρχος επειδή δεν έχει τι άλλο να κάνει. Είναι σπουδαίος γιατρός και πανεπιστημιακός δάσκαλος, με διεθνή αναγνώριση στον τομέα της ειδικότητάς του. Αυτό που τον κινεί να θέσει υποψηφιότητα είναι η αγάπη για τον τόπο του και η θέληση να αφιερώσει όλες τις δυνάμεις του στην προκοπή του.

Γέννημα-θρέμμα των Ιωαννίνων, αυτός και οι πρόγονοί του, έζησε όλη του τη ζωή του εκεί, με μόνη εξαίρεση τα χρόνια των σπουδών του στην Ιατρική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η αγάπη όμως και η τιμιότητα δεν αρκούν για μια πετυχημένη δημαρχιακή θητεία. Χρειάζεται και η γνώση των προβλημάτων αλλά και των δυνατοτήτων του δήμου.

Αφήνουμε για το τέλος κάτι εξίσου σημαντικό με όλα τα παραπάνω: επιτέλους ένας Ρωμανιώτης Εβραίος δήμαρχος στα Γιάννινα! Σε μια πόλη στην οποία το εβραϊκό στοιχείο υπήρξε ανέκαθεν κατεξοχήν ενσωματωμένο στην πολιτική κοινότητα. Επιτέλους, ο πρώτος Εβραίος δήμαρχος σε όλη την Ελλάδα!

Το γεγονός αυτό θα έχει μεγάλη συμβολική σημασία για την Ελλάδα και για τη θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη. Όσο ρίγος και αποστροφή μπορεί να δημιουργεί στη Χρυσή Αυγή το ενδεχόμενο του πρώτου Εβραίου δημάρχου στην Ελλάδα, άλλο τόσο πρέπει αυτό να κινητοποιεί τους δημοκρατικούς πολίτες της χώρας».

H πρώτη δήλωση του Μωυσή Ελισάφ, ως νέου δημάρχου Ιωαννίνων:

Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Ιωαννίνων έκανε λόγο για βαθιά συγκίνηση και ευθύνη, απέναντι στους δημότες, συνεχάρη και ευχαρίστησε τον αντίπαλό του και δήλωσε:

«Σήμερα τα Γιάννενα έκαναν μεγάλη ανατροπή, ένα μεγάλο άλμα προόδου», τόνισε ο κ. Ελισάφ, που απευθύνθηκε στους επικεφαλής των άλλων παρατάξεων και στους δημότες που δεν τον στήριξαν.

«Με το ίδιο ήθος, με τις ίδιες αξίες και αρχές θα πορευτούμε όλοι μαζί, τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Με έναν στόχο… Τα Γιάννενα της νέας εποχής», ανέφερε μεταξύ άλλων.

Δείτε εικόνες από το εκλογικό του κέντρο και την πρώτη του δήλωση:

Για την ιστορία: Ο Ρωμανιώτικος Εβραϊσμός και η Εβραϊκή Κοινότητα Ιωαννίνων…

Τα Ιωάννινα, η πρωτεύουσα της Ηπείρου είναι και “πρωτεύουσα” του Ρωμανιώτικου Εβραϊσμού, κέντρο δηλαδή του ελληνόφωνου εβραϊκού κόσμου, που οι ρίζες του χάνονται στο χρόνο, φτάνοντας έως την αρχαιοελληνική περίοδο.

Στα Γιάννενα ζούσαν στις αρχές του 20ου αιώνα 4.000 Εβραίοι, ενώ μέχρι τις παραμονές του Διωγμού η κοινότητα της πόλης αριθμούσε 2.000 μέλη. Οι Γιαννιώτες Εβραίοι μάλιστα αποτέλεσαν τον πρώτο πυρήνα της ισραηλιτικής κοινότητας της Αθήνας, της οποίας άλλωστε η παλιά Συναγωγή ονομάζεται “Γιαννιώτικη”.

Οι ιστορικοί Ιωσήφ Νεχαμά και Νίκος Βέης χρονολόγησαν την πρώτη εβραϊκή παρουσία στην Ήπειρο στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος σύμφωνα και με την παράδοση έφερε εκεί Εβραίους από την Παλαιστίνη.

Κατά μια δεύτερη εκδοχή, μετά την καταστροφή του δεύτερου Ναού της Ιερουσαλήμ, οι Ρωμαίοι συνέλαβαν αιχμαλώτους Εβραίους και τους μετέφεραν στη Ρώμη. Όταν το καράβι τους προσάραξε κοντά στην Πάργα, οι ναυαγοί Εβραίοι εγκαταστάθηκαν στην Ήπειρο.

Το πιθανότερο, ιστορικά, είναι ότι η εβραϊκή κοινότητα Ιωαννίνων σχηματίστηκε μετά τον 8ο αιώνα, από μετοίκους από τη Νικόπολη της Ηπείρου. Άλλωστε την περίοδο εκείνη τα Γιάννενα άρχισαν να αποκτούν μια κάποια σπουδαιότητα ως αστικό κέντρο.

Έκτοτε οι Εβραίοι κατοικούν συνεχώς στα Γιάννενα, διατηρώντας μια δικιά τους παράδοση, με ιδιαίτερα ήθη και έθιμα και λειτουργικό τυπικό.

Χώρος εγκατάστασης των Εβραίων των Ιωαννίνων ήταν η περιοχή μέσα στο Κάστρο της πόλης, καθώς και οι οδοί Γιοσέφ Ελιγιά (άλλοτε Μαξ Νορντάου) – οι Γιαννιώτες την ονόμαζαν Μεγάλη Ρούγα- που βρισκόταν η “καρδιά” της εβραϊκής κοινότητας, η Κουντουριώτη καθώς και η συνοικία “Λειβαδιώτη”.

Αρκετά παλιά εβραϊκά σπίτια διασώζονται σήμερα και είναι μνημεία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης, όπως ο δυο οικίες Λεβή, οι οικίες Μορδ. Ραφαήλ και Μωϋσή, αλλά και πολλά γραφικά λαϊκά σπίτια.

Οι Εβραίοι των Ιωαννίνων πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος στο Ολοκαύτωμα. Στις 25 Μαρτίου 1944 συνελήφθησαν 1.850 άτομα και οδηγήθηκαν στο Άουσβιτς από όπου επέστρεψαν μόνο 163.

Τα Γιάννενα, σύμφωνα με τοπικό ρητό, ήταν πρώτα στα γράμματα. Έτσι και από την εβραϊκή κοινότητα της πόλης αναδείχτηκαν πνευματικές προσωπικότητες. Ανάμεσά τους ξεχώρισαν οι εκλεκτοί ραβίνοι και μελετητές της Βίβλου Σαμουήλ Δαυίδ και “Αχάμ” Νταβός, αλλά και ο μεγάλος ποιητής Γιοσέφ Ελιγιά. Τα δε εβραϊκά σχολεία της πόλης, που λειτουργούσαν υπό την εποπτεία της Alliance, ήταν φημισμένα.

Τα Γιάννενα, επίσης κατά το παραπάνω ρητό, φημίζονταν ως πρώτα και στα “γρόσια”, λόγω της οικονομικής τους ανάπτυξης και των πολλών ευπόρων κατοίκων της. Στους τελευταίους συγκαταλέγονταν και μέλη της εβραϊκής κοινότητας, όπως ο Δαβιτζών Λεβή και ο Αβραάμ Γκανής, που έδρασαν στην πόλη στις αρχές του 20ου αιώνα, ενώ γιαννιώτικη καταγωγή έχουν πολλοί σύγχρονοι Ελληνοεβραίοι μεγαλοεπιχειρηματίες.

Επίσης, πολλοί Γιαννιώτες Εβραίοι μετανάστευσαν στην Αμερική, όπου αναδείχθηκαν σε σπουδαίους οικονομικούς παράγοντες και επιστήμονες. Ίδρυσαν Συναγωγή στο Μανχάταν της Ν. Υόρκης, που λειτουργεί ως σήμερα, καθώς και μια πολύ δραστήρια αδελφότητα, που κατά καιρούς συνδράμει τον ελληνικό και δη το Γιαννιώτικο εβραϊσμό.

Σύμφωνα με το ίδιο ρητό τα Γιάννενα είναι πρώτα και στα άρματα. Έτσι οι Εβραίοι των Ιωαννίνων ανταποκρίθηκαν σε όλα τα πολεμικά κελεύσματα της πατρίδας. Δυο από αυτούς έπεσαν υπέρ πατρίδος στη Μάχη του Σαγγάριου κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία, ενώ άλλοι τρεις σκοτώθηκαν στο αλβανικό Μέτωπο.

Η Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων ανασυστήθηκε μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αποτελούμενη πια από πολύ μικρότερο αριθμό μελών. Από ευτυχή συγκυρία διασώθηκε η παλιά Συναγωγή Καλ Καντός Γιασάν, ή αλλιώς Μέσα Συναγώϊ, που βρίσκεται μέσα στο Κάστρο της πόλης.

Η Συναγωγή αυτή, που χτίστηκε στα 1826, είναι το μεγαλύτερο και το ωραιότερο από τα σωζόμενα θρησκευτικά κτίρια των Ελλήνων Εβραίων. Ελλείψει μονίμου ραβίνου, η Συναγωγή λειτουργεί μόνο στις μεγάλες γιορτές.

Η κοινότητα διατηρεί επίσης δυο πολυκατοικίες χτισμένες στο χώρο της άλλοτε Νέας Συναγωγής και του Αρρεναγωγείου της Alliance, που κατεστράφησαν από τους Γερμανούς, και σε αυτές κατοικεί η πλειονότητα των μελών της. Διατηρεί επίσης ιδιόκτητο εβραϊκό νεκροταφείο.