Του Παντελή Καψή
Πώς νιώθετε έξω από το Μνημόνιο; Λίγο ελαφρύτεροι; Έφυγε ένα βάρος από πάνω σας; Λίγο πιο αισιόδοξοι; Αίσθάνεστε ότι έμεινε πια η ουρά; Αν ναι, κακώς. Γιατί στην πραγματικότητα θα έπρεπε να ανησυχούμε και να ανησυχούμε πολύ μάλιστα. Ο λόγος είναι απλός. Αν σχετικά σύντομα δεν βγούμε στις αγορές, αν οι χρηματιστές δεν εμπιστευθούν την ελληνική οικονομία, αν δεν πέσουν τα επιτόκια κι αν αρχίσουμε να τρώμε από το μαξιλάρι, τότε με μαθηματική σχεδόν βεβαιότητα θα οδηγηθούμε σε αδιέξοδο χωρίς πια την δυνατότητα νέας βοήθειας από τους εταίρους. Και βέβαια σ´αυτή την περίπτωση ούτε συντάξεις, ούτε μισθοί, ούτε καταθέσεις θα μας απασχολούν. Θα έχουν γίνει καπνός. Με το τέλος των μνημονίων βλέπετε εγκαταλείψαμε την αγκαλά της Ευρώπης για να βρεθούμε στην ασφυχτική αγκαλιά των αγορών.
Αυτό και μόνο θα έπρεπε να έχει προκαλέσει πανικό στα πολιτικά κόμματα, να είναι η μοναδική τους έγνοια τους επόμενους μήνες. Πόσο μάλλον που το κλίμα διεθνώς έχει αλλάξει και υπάρχει μεγαλύτερη δυσπιστία προς τις «αναδυόμενες» αγορές. Οι επενδυτές προτιμούν όλο και πιο πολύ την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών.
Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πολλές πρωτοβουλίες για να βελτιωθεί η εικόνα της χώρας. Για παράδειγμα να πουν, κυβέρνηση και κόμματα, ότι το «υπερπλεόνασμα» θα πάει για την πιο γρήγορη εξόφληση του χρέους. Δεν θα έκανε μεγάλη διαφορά, θα έστελνε όμως ένα μήνυμα αποφασιστικότητας. Ή αν θεωρήσουμε πάλι ότι προέχει η ανάπτυξη, να έλεγαν ότι θα διατεθεί για επενδύσεις. Και βέβαια να έκαναν το παν για να προχωρήσουν οι επενδύσεις που χρόνια τώρα εκκρεμούν, όπως το εμβληματικό πια έργο στο Ελληνικό, που κι αυτό θα αποτελούσε δείγμα αξιοπιστίας για τις αγορές. Αντ αυτών καυγαδίζουμε για το πώς θα μοιράσουμε σε ποιους τι και πώς θα πάρουμε πίσω όσα ως σήμερα έχουμε συμφωνήσει.
Αν συνεχίσουμε έτσι τότε βέβαια δεν υπάρχει κανένας λόγος να πέσουν τα επιτόκια. Το αντίθετο μπορούμε να φανταστούμε αρκετούς τρόπους να χειροτερέψουν τα πράγματα. Αν για παράδειγμα η κυβέρνηση πραγματοποιήσει την απειλή της να αναστείλει μονομερώς τις περικοπές στις συντάξεις.
Μια κακή κουβέντα από το ΔΝΤ είναι αρκετή για να μείνουν κλειστές οι αγορές για πολλούς ακόμα μήνες.
Ήδη αρκετοί βουλευτές της συμπολίτευσης έχουν βγει στα κεραμίδια ενώ και η αντιπολίτευση είχε καταθέσει σχετική τροπολογία που θα οδηγούσε σε μια μονομερή ακύρωση του νόμου. Αν πάλι από τις εκλογές δεν προκύψει σταθερή κυβέρνηση και μπούμε σε περίοδο αβεβαιότητας, τότε πάλι αυτό θα έχει αντικτυπο στα επιτόκια. Και το ιδιο θα συμβεί φυσικά μετά τις εκλογές αν, ορισμένοι θα έλεγαν όταν, ο ΣΥΡΙΖΑ επιστρέψει στο είδος της καταστροφικής αντιπολίτευσης πριν το 2015, δημιουργώντας ασφυκτικές συνθήκες για την οικονομία. Όλα αυτά μπορεί εύκολα να τα βρούμε μπροστά μας καθώς αποτελούν τις παράπλευρες συνέπειες μιας κοινωνίας που αντιμετωπίζει κρίση θεσμών και βρίσκεται σε απόλυτη σύγχυση για το πώς θα προχωρήσει στο μέλλον. Μιας κοινωνίας που θέλει τα αγαθά του καπιταλισμού χωρίς κανέναν από τους καταναγκασμούς του.
Η μοναδική πιθανότητα να αποφύγουμε αυτή την παγίδα είναι η επόμενη κυβέρνηση να κάνει αυτό που είπε ο κ. Μητσοτάκης στη Θεσσαλονίκη: να βάλει σε απόλυτη προτεραιότητα την μείωση των επιτοκίων αφήνοντας για το μέλλον τις μεγαλοστομίες για επαναδιαπραγμάτευση των πλεονασμάτων ή τα σχέδια για έναν ακόμα ασφαλιστικό νόμο. Όπως έγραψε ο Βαγγέλης Βενιζέλος «πρώτα θα γίνει η αλλαγή του κλίματος, πρώτα θα εγκατασταθεί η πολιτική εμπιστοσύνη, πρώτα θα αποδειχθεί ότι μπορούμε να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των επενδυτών, πρώτα θα υπάρξει αρχική θετική αντίδραση των αγορών και μετά θα επιτευχθεί αλλαγή του δημοσιονομικού πλαισίου σε συμφωνία με τους εταίρους». Όσο δεν ξεκαθαρίζουμε τις προτεραιότητες κι όσο καλλιεργούμε προσδοκίες για γρήγορες παροχές, τόσο πιο πιθανή γίνεται μια νέα χρεοκοπία.