Ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά την υποβολή των δηλώσεών τους θα πρέπει να είναι όλοι οι υπόχρεοι, καθώς στην περίπτωση που υποβάλλουν ανακριβείς ή αποφύγουν την υποβολή τους, τότε θα κινδυνεύουν με αυστηρά πρόστιμα, που ανάλογα με την παράβαση μπορεί να φθάσουν και τις 30.000 ευρώ, αλλά και με εξονυχιστικό έλεγχο από τις φορολογικές αρχές.
Ειδικότερα, οι φορολογούμενοι που υποβάλλουν ανακριβείς δηλώσεις ή δεν υποβάλλουν δηλώσεις ή ακόμη κι αν υποβάλλουν δήλωση με σκοπό τη μη απόδοση ή τη μειωμένη απόδοση ή την επιπλέον έκπτωση ή επιστροφή ΦΠΑ, θα βρίσκονται αντιμέτωποι με πρόστιμο που αντιστοιχεί στο 50% επί του ποσού του φόρου που θα προέκυπτε από τη μη υποβληθείσα δήλωση ή επί της διαφοράς αντίστοιχα.
Ειδικά δε όταν πρόκειται για τροποποιητικές δηλώσεις, για τον υπολογισμό του ανωτέρω προστίμου θα λαμβάνεται ως βάση υπολογισμού το ποσό της διαφοράς μεταξύ του φόρου που προκύπτει με βάση την υποβαλλόμενη τροποποιητική φορολογική δήλωση και εκείνου που προκύπτει με βάση την αρχικώς υποβληθείσα δήλωση και τις τυχόν τροποποιητικές δηλώσεις που έχουν εν τω μεταξύ υποβληθεί.
Επισημαίνεται όμως ότι το εν λόγω πρόστιμο δεν επιβάλλεται σε περίπτωση που η διαφορά φόρου μεταξύ του φόρου που προκύπτει με βάση την υποβαλλόμενη τροποποιητική δήλωση και του φόρου με βάση τις προηγουμένως υποβληθείσες δηλώσεις είναι μικρότερη του 5%.
Ως εκ τούτου, στην περίπτωση αυτή θα επιβάλλεται το διαδικαστικό πρόστιμο του άρθρου 54 ΚΦΔ, δηλαδή των 100 ευρώ, το οποίο πάντως θα επιβάλλεται και σε περίπτωση που δεν προκύπτει ποσό φόρου για καταβολή (μηδενικές ή πιστωτικές δηλώσεις). Το ισχύον καθεστώς αποτυπώνεται και στα κατωτέρω χαρακτηριστικά παραδείγματα:
1. Έστω υποκείμενος στον ΦΠΑ με διπλογραφικά βιβλία έχει υποβάλει εμπρόθεσμα αρχική δήλωση ΦΠΑ για τον πρώτο μήνα του 2017 με πιστωτικό υπόλοιπο 500 ευρώ (κωδ. 470), το οποίο έχει ζητήσει προς επιστροφή (κωδ. 503) και έχει εισπράξει. Στις 19.1.2018, μετά την κοινοποίηση εντολής ελέγχου, υποβάλλει τροποποιητική δήλωση από την οποία προκύπτει χρεωστικό υπόλοιπο 700 ευρώ (κωδ. 480). Με την αναγραφή του ποσού που επιστράφηκε (500 ευρώ στον κωδ. 505) θα προκύπτει ποσό για καταβολή 1.200,00 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο του άρθρου 58Α, παρ.2 (1.200 X 50%), ήτοι 600 ευρώ.
2. Έστω υποκείμενος στον ΦΠΑ με διπλογραφικά βιβλία έχει υποβάλει εμπρόθεσμα αρχική δήλωση ΦΠΑ για τον πρώτο μήνα του 2017 με πιστωτικό υπόλοιπο 500 ευρώ, το οποίο έχει μεταφέρει στην επόμενη περίοδο για έκπτωση. Στις 19.1.2018, μετά την κοινοποίηση εντολής ελέγχου, υποβάλλει τροποποιητική δήλωση από την οποία προκύπτει μείωση του ανωτέρω υπολοίπου σε 300 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο του άρθρου 54 ΚΦΔ, ήτοι 100 ευρώ, και όχι πρόστιμο του άρθρου 58Α, παρ. 2, διότι δεν υπάρχει ποσό φόρου προς καταβολή. Αυτονόητο είναι ότι στην περίπτωση αυτή πρέπει να διορθωθεί και η επόμενη δήλωση στην οποία έχει μεταφερθεί το λανθασμένο ποσό για έκπτωση.
Σε κάθε περίπτωση τα πρόστιμα, όπως διευκρινίζεται και σε απόφαση (υπ’ αριθμ. ΔΕΔ/Α1993/20.10.2021) της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, επιβάλλονται στους φορολογούμενους ή οποιαδήποτε πρόσωπα, εφόσον έχουν αντίστοιχη υποχρέωση από τον Κώδικα ή τη φορολογική νομοθεσία που αναφέρεται στο πεδίο εφαρμογής του και διαπιστώνεται ότι: α) δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα «ή υποβάλλει ελλιπή» δήλωση πληροφοριακού χαρακτήρα ή φορολογική δήλωση από την οποία δεν προκύπτει φορολογική υποχρέωση καταβολής φόρου, β) δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα φορολογική δήλωση, γ) δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα δήλωση παρακράτησης φόρου.
Τα πρόστιμα μάλιστα για τις παραβάσεις καθορίζονται ως εξής: α) εκατό (100) ευρώ, σε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης, β) διακόσια πενήντα (250) ευρώ, εφόσον δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα φορολογική δήλωση, δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα δήλωση παρακράτησης φόρου, δεν ανταποκριθεί σε αίτημα της Φορολογικής Διοίκησης για παροχή πληροφοριών ή στοιχείων, δεν γνωστοποιήσει στη Φορολογική Διοίκηση τον διορισμό του φορολογικού εκπροσώπου του.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το ανώτατο όριο του προστίμου μπορεί να φθάσει τις 30.000 ευρώ ανά φορολογικό έλεγχο, στην περίπτωση της μη έκδοσης ή έκδοσης ανακριβών φορολογικών στοιχείων σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης βιβλίων και στοιχείων με βάση απλοποιημένα λογιστικά πρότυπα.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δείξουν οι φορολογούμενοι που είναι υπόχρεοι πάντως σε ΦΠΑ, καθώς όσοι ενεργούν φορολογητέες πράξεις ή πράξεις απαλλασσόμενες του φόρου, για τις οποίες έχουν δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών, οφείλουν να υποβάλουν δήλωση ΦΠΑ για κάθε φορολογική περίοδο.