Παρέμβαση Βενιζέλου στην Έκθεση Πισσαρίδη: Προτείνει εθνικό σχεδιασμό ανασυγκρότησης 4 συν 1 επιπέδων

Στην πρώτη του παρέμβαση, το Παρατηρητήριο του Κύκλου Ιδεών, εκτιμά ότι η  ανάθεση της σύνταξης της Έκθεσης και η Έκθεση καθεαυτή λειτουργεί θετικά, γιατί θέτει και πάλι επί τάπητος την ανάγκη να προωθηθούν και να ολοκληρωθούν γενναίες διαρθρωτικές αλλαγές που συντίθενται σε ένα Σχέδιο Ανάπτυξης, σε ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης.

“Η Έκθεση ως γεγονός – ανεξαρτήτως του περιεχομένου της και των ειδικότερων αξιολογήσεων, προτιμήσεων και προτάσεών της – πρωτίστως υπενθυμίζει στην ελληνική κοινή γνώμη και στο πολιτικό σύστημα, ότι η δήθεν συντελεσθείσα “επάνοδος στην κανονικότητα” μπορεί να είναι μια επικίνδυνα παραπλανητική αντίληψη. Ότι το “ελληνικό ζήτημα” είναι δυστυχώς ανοικτό και επείγον. Ότι είναι ζωτική ανάγκη να ληφθούν γενναίες αποφάσεις με πολιτικό κόστος, κοινωνική συναίνεση και ιστορική διορατικότητα”,σημειώνει.

Όπως επισημαίνεται στην παρέμβαση του Παρατηρητηρίου του Κύκλου Ιδεών:

• “Η Έκθεση  δεν βλέπει το φως της δημοσιότητας σε μια “φυσιολογική” περίοδο ή έστω σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης ή οικονομικών και τεχνολογικών προκλήσεων εθνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς επιπέδου.
• Η Έκθεση καταρτίζεται εν μέσω της παγκόσμιας υγειονομικής, οικονομικής, κοινωνικής και ίσως ανθρωπολογικής κρίσης που προκαλεί η πανδημία COVID- 19, που βρίσκεται σε πλήρη και άδηλη εξέλιξη.
• Η Έκθεση καταρτίζεται ενώ ισχύουν προσωρινά στην Ευρωπαϊκή Ένωση  συνθήκες εξαίρεσης: έχει τεθεί σε εφαρμογή η “γενική ρήτρα διαφυγής” από το Σύμφωνο Σταθερότητας, δεν ισχύουν προσωρινά οι απαγορεύσεις των κρατικών ενισχύσεων, βρίσκεται σε εξέλιξη το “πανδημικό” πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (PEPP ) της ΕΚΤ, αποφασίστηκε η γενναία χρηματοδότηση του λεγόμενου Ταμείου Ανάκαμψης και των συναφών προγραμμάτων με έκδοση ενωσιακού χρέους και την παροχή επιχορηγήσεων και δανείων στα κράτη μέλη σε συνδυασμό με τις προβλέψεις του πολυετούς προϋπολογισμού 2021-2027 κ.ο.κ.

Η μεγάλη πρόκληση των ευρωπαϊκών πόρων

Υπάρχει συνεπώς η μεγάλη πρόκληση της αξιοποίησης των πόρων που διατίθενται στην Ελλάδα: των περίπου 32 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης (περίπου 19 επιχορηγήσεων +13 δανείων) και των κονδυλίων του πολυετούς προϋπολογισμού που μπορεί να φτάσουν αθροιστικά τα σχεδόν 40 δισ. ευρώ. Αυτά όμως είναι κονδύλια – αρχής γενομένης από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και των συναφών προγραμμάτων – που διατίθενται με συγκεκριμένα κριτήρια επιλεξιμότητας και συγκεκριμένους κανόνες διαχείρισης.

Έχουν πολύ μεγάλη σημασία τα εθνικά σχέδια που θα υποβληθούν από 15 Οκτωβρίου 2020 μέχρι 30 Απριλίου 2021, προκειμένου η εκταμίευση να αρχίσει την 1 Ιανουαρίου 2021, αν και θα είναι αναδρομικά επιλέξιμες και δαπάνες που θα έχουν πραγματοποιηθεί από τον Φεβρουάριο 2020 και μετά.

Όπως υπογραμμίζει το Παρατηρητήριο υπάρχει “επείγουσα ανάγκη για εθνικό σχεδιασμό 4 + 1 επιπέδων. Η χώρα πρέπει να αποκτήσει υπό συνθήκες επείγοντος:

• Κυλιόμενο και ευέλικτο Σχέδιο Στήριξης και Διάσωσης από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας,
• Εθνικό Σχέδιο αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που αναλογούν στη χώρα με χρονοδιάγραμμα μέχρι το 2026
• Εθνικό Σχέδιο αξιοποίησης του επόμενου ΕΣΠΑ και των πόρων της ΚΑΠ και του προγράμματος Έρευνας και Τεχνολογίας στο πλαίσιο του πολυετούς προϋπολογισμού 2021-2027 και με χρονοδιάγραμμα πληρωμών μέχρι το 2030,
• Μεσομακροπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο δυο φάσεων, μιας πρώτης από τη λήξη της περιόδου εξαίρεσης μέχρι το 2032, και μιας δεύτερης μετά το 2032. Κάτι που προφανώς προϋποθέτει έγκαιρη διαπραγμάτευση και συμφωνία με τους εταίρους και πιστωτές της χώρας, πρωτίστως τον ESM, στο επίπεδο του Eurogroup και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με σύνθεση ευρωζώνης. Ήδη Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τάχθηκε υπέρ της παράτασης της περιόδου εξαίρεσης από το Σύμφωνο Σταθερότητας μέχρι το 2022.

4 συν 1. Αυτά τα τέσσερα ειδικά σχέδια είναι προφανές ότι επηρεάζουν καταλυτικά τις προτεραιότητες και τα χρονοδιαγράμματα του Σχεδίου Ανάπτυξης που αποτελεί αντικείμενο της Έκθεσης. Συνεπώς όλα τα παραπάνω σχέδια, που αλληλοεπηρεάζονται αλλά δεν συνδέονται γραμμικά, συνιστούν επιμέρους κεφάλαια ενός ενιαίου εθνικού σχεδιασμού.”

Για να επιτευχθεί όμως αυτός ο εθνικός στόχος, επισημαίνει το Παρατηρητήριο, πρέπει να πληρούνται μια σειρά από θεσμικές, πολιτικές, κοινωνικές και γνωσιολογικές προϋποθέσεις που αναλύονται σε αυτή την πρώτη παρέμβαση που δίνει έμφαση στα μεθοδολογικά προαπαιτούμενα και το συστηματικό πλαίσιο στο οποίο πρέπει να τοποθετηθεί η Έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα σε μια ενδιάμεση μορφή της ακριβώς για να είναι ανοικτή σε προτάσεις και ιδέες.

Όλα αυτά τα ζητήματα αποτελούν αντικείμενο των συζητήσεων που θα διεξαχθούν στο πλαίσιο του συνεδρίου που διοργανώνει διαδικτυακά ο Κύκλος Ιδεών στις 21, 22 και 23 Σεπτεμβρίου 2020 με τον τίτλο : Η Ελλάδα Μετά IV – Μετά (;) την πανδημία.