Είναι ο φιλελευθερισμός μόνο για τις ελίτ;

Ο φιλελεύθερισμός είναι ένας από τους πλέον παρεξηγημένους όρους στην ελληνική πολιτική. Για αυτό και η χρήση του ακόμα και από κόμματα που ασπάζονται την ουσία του φιλελεύθερου λόγου είναι σπανιότατη.

Για κάποιους, ο όρος είναι συνώνυμος του νεο-φιλελευθερισμού, της δέσμης πολιτικών σμίκρυνσης του μεγέθους του κράτους και του ρόλου του στην οικονομία που εφαρμόστηκαν από τον Ρόναλντ Ρίγκαν και τη Μάργκαρετ Θάτσερ τη δεκαετία του 1980. Η συνεπαγόμενη ενίσχυση του ρόλου των ιδιωτών στην οικονομία –είτε με την εξαγορά κρατικών επιχειρήσεων, είτε με την εμπλοκή τους στο σύστημα υπεργολαβιών του δημοσίου– ταύτισε τον όρο με τo κυνήγι του κέρδους.

Για άλλους, ο όρος είναι το απόλυτο αντίθετο της κοινωνικής ισότητας υπό την έννοια ότι η απόλυτη ελευθερία επιτρέπει, αν όχι προωθεί, τις διαφορές στο επίπεδο διαβίωσης. Στην καλύτερη περίπτωση, ο όρος κρίνεται από την πλειονότητα ως μη σχετιζόμενος με την απλή καθημερινότητα του πολίτη και μοιραία εκλαμβάνεται ως σύνολο προτάσεων που αφορούν όσους έχουν εξασφαλίσει την υλική ευημερία και ασφάλειά τους.

Είναι όμως στα αλήθεια ο φιλελευθερισμός μόνο για τις ελίτ; Αν στην ελίτ ανήκουν ο νεαρός πτυχιούχος πληροφορικής που θέλει να ανοίξει μια εταιρεία υψηλής τεχνολογίας, αλλά έχει εξαντληθεί στις ουρές της γραφειοκρατίας για τη συλλογή δεκάδων εγγράφων, και ο αδελφός του που θέλει να ανακαινίσει το παλιό πατρικό τους στο χωρίο, αλλά δε βρίσκει δανειοδότηση από καμία τράπεζα, τότε ναι, ίσως ο φιλελευθερισμός είναι για τις ελίτ. Αν στην ελίτ ανήκει η κόρη μεταναστών από την Ουκρανία που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα, αλλά πρέπει να εγκαταλείψει τη χώρα μόλις τελείωσε τις σπουδές της γιατί δεν έχει ελληνική υπηκοότητα, και η παλιά της συμμαθήτρια που θέλει να κάνει παιδί με την ομόφυλη σύντροφό της, τότε ναι, ίσως ο φιλελευθερισμός είναι για τις ελίτ.

Την ελευθερία της επιλογής για τη δουλειά τους και για τον τρόπο ζωής τους όμως δεν την έχουν ανάγκη μόνο οι ελίτ. Αντιθέτως, εκείνοι που την έχουν μεγαλύτερη ανάγκη είναι εκείνοι που δεν είναι ισχυροί. Αυτών των οποίων τα «θέλω» εγκλωβίζονται από την κλειστή οικονομία και την κλειστή κοινωνία. Αυτοί έχουν ανάγκη τις αρχές και –κυρίως– τις έμπρακτες λύσεις του φιλελευθερισμού.

Γιατί ο φιλελευθερισμός δεν είναι μόνο θεωρία. Ίσως εκεί βρίσκεται και το σφάλμα όσων πολιτικών φορέων επιχείρησαν να δώσουν το φιλελεύθερο χρώμα στον λόγο ή στην εικόνα τους: έδωσαν περισσότερη προσοχή στη θεωρία από όση στις πρακτικές και πιο πολύ χώρο στους θεωρητικούς από όσο στους ανθρώπους που κυνήγησαν την ελευθερία από τον κρατισμό, από τις έτοιμες λύσεις, από τα κοινωνικά στερεότυπα. Ο φιλελευθερισμός δε είναι για τους λίγους. Είναι για όσους έχουν όνειρα και θέληση. Αρκεί να τους το δείξουμε.

πηγή: economico.gr