του Κώστα Μποτόπουλου*
Αντι-μεταρρύθμιση. Το πιο ουσιώδες ερώτημα σε σχέση με τον νόμο περί ασφαλιστικού που ψηφίστηκε αυτή την εβδομάδα, απαντήθηκε πριν καν τεθεί: όχι, δεν συνιστά πραγματική μεταρρύθμιση. Παρά την προεκλογική υπόσχεση της κυβέρνησης, και τις ανάγκες βιωσιμότητας του ίδιου του συστήματος, η λογική της νέας κυβέρνησης είναι πολύ κοντά σε εκείνην της προκατόχου της: «μπαλώματα» και τομεακές αλλαγές, διατήρηση προσωπικής διαφοράς και αμιγώς αναδιανεμητικού συστήματος, αναβολή των αντιδημοφιλών μέτρων.
Χωρίς η νέα διαρρύθμιση να στερείται θετικών στοιχείων -σταθερότερη σχέση με το δημοσιονομικό περιβάλλον, επανυπολογισμός των συντάξεων σε συμμόρφωση και με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, ελαφρώς κοινωνικότερο «πρόσημο» (μείωση ελάχιστων προϋποθέσεων, διόρθωση αδικιών για ενστόλους, εργαζόμενες μητέρες, συντάξεις αναπηρίας)-, οι δυο βασικές θεσμικές του επιλογές –η ενοποίηση του ΕΦΚΑ με το Επικουρικό Ταμείο και η παροχή δικαιώματος στους ελεύθερους επαγγελματίες να επιλέγουν ελεύθερα ασφαλιστική κατηγορία- μάλλον σημαίνουν ότι θα ξανασυζητάμε το ασφαλιστικό, και θα αναβάλλουμε πάλι τη μεταρρύθμισή του, σε λίγα χρόνια.
***
Αντιζηλίες. Οι δυσκολίες της συγκυρίας και ιδίως του ελληνικού Χρηματιστηρίου (γύρω στα 20% πτώση σε μια εβδομάδα, επιστροφή σε επίπεδα προ εννέα μηνών, δηλαδή υπό άλλη κυβέρνηση και άλλο οικονομικό περιβάλλον, περί τα 7.6 δις απώλειες κατά το πρώτο δίμηνο του 2020), κάλυψαν και εν πολλοίς συσκότισαν δύο θετικές ενδείξεις για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Η 5η Έκθεση μεταμνημονιακής αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαίωσε την πρόοδο, τόσο σε δημοσιονομικό όσο και σε αναπτυξιακό επίπεδο, και συνοδεύτηκε από δήλωση του Αντιπροέδρου Ντομπρόβσκις περί πιθανότητας απόφασης των κρατών μελών γα χρηματοδότηση, μέσω των κερδών τους από τα ελληνικά ομόλογα, επενδύσεων στην Ελλάδα και όχι μόνο κάλυψης του δημοσίου χρέους –ίσως υπάρξει, σε δεύτερο χρόνο, και επαναξιολόγηση των πρωτογενών πλεονασμάτων. Ακόμα πιο ελπιδοφόρα είναι η επισήμανση της PwC για βελτίωση του κλίματος και της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία, που μεταφράζεται σε αύξηση εξαγορών και συγχωνεύσεων, δημιουργία θέσεων εργασίας και εκπόνηση πολλών επιχειρηματικών σχεδίων για το άμεσο μέλλον. Η ελληνική οικονομία είναι ακόμα πολύ εύθραυστη και δεν έχει την πολυτέλεια ανακοπής αυτής της τάσης. Έτσι, πριν καν ολοκληρωθεί η πρώτη «κανονικοποίηση» της ελληνικής οικονομίας, καθίσταται επείγουσα μια δεύτερη, η έξοδος από τις επιπτώσεις του ιού.
***
Αντιβίωση. Επιπτώσεις που τις νιώθουν ήδη –βαριά- η παγκόσμια οικονομία και ιδίως οι αγορές κεφαλαίου, έτσι ώστε το ζήτημα δεν είναι πλέον αν θα υπάρξει δομική επιρροή, αλλά πόσο θα διαρκέσει. Τα στοιχεία για την Κίνα, από όπου όλα ξεκίνησαν, είναι, όπως πάντα, νεφελώδη και αναξιόπιστα, αλλά η μεγάλη διεθνής αγορά του Χονγκ-Κονγκ άλλαξε κατηγορία, η πτώση της Γουόλ Στριτ είναι πάνω από το ψυχολογικό, αλλά και τεχνικό –ώστε να θεωρείται «correction»- όριο του 10% και στην Ευρώπη ένα πλήγμα της τάξης του 3-6% διαθέτει, σε εποχή λιμναζόντων υδάτων και δειλής ανάκαμψης, επίσης δομικά χαρακτηριστικά. Ενδιαφέρουσα πάντως είναι η διαφορά στον τρόπο αντίδρασης, με τον Τραμπ να προσπαθεί να «καθησυχάσει» και να φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα και την Ευρωπαϊκή Ένωση να ξεμπλοκάρει με συνοπτικές διαδικασίες 232 εκατομμύρια για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας.
***
Αντι-ένωση. Εκεί που δεν κατάφερε να κινηθεί η Ένωση είναι στον πολυετή κοινοτικό προϋπολογισμό. Δεν είναι, φυσικά, η πρώτη φορά –κάθε προϋπολογισμός της Ένωσης μπλοκάρει, πριν ξεμπλοκάρει. Αυτό που εντυπωσιάζει, πάντως, αυτή τη φορά, είναι πόσο ξεπερασμένη μοιάζει η αντιπαράθεση μεταξύ μπλοκ «λιτοδίαιτων» (Ολλανδία, Φινλανδία, Αυστρία, Δανία) και «χουβαρντάδων», πόσο λείπει η πνοή, η έμπνευση και η υπέρβαση, πόσο φτηνοί είναι οι συμβιβασμοί που προτείνονται. Ακόμα και στην πιο παγκοσμιοποιημένη εκδοχή της οικονομίας, ακόμα και έναντι των ΗΠΑ του Τραμπ και της Κίνας ως σκοτεινής υπερδύναμης, ακόμα και υπό την απειλή της πανδημίας, ακόμα και έχοντας θέσει το «μεγάλο στόχο» της «πράσινης μετάβασης», η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει, στα κρίσιμα, ένωση μόνο στα λόγια.
————–
- Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος, πρ. Ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Σύμβουλος Διοίκησης στην Τράπεζα της Ελλάδας και εταίρος στη δικηγορική εταιρία «Λαμπαδάριος και Συνεργάτες». Τα σχόλιά του στο economico.gr δημοσιεύονται κάθε Σάββατο